Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1886, Blaðsíða 138

138
lestrarfélagi. Nálega allur munaður ætti að sitja á
haka fyrir þessu.
Eitthvað hið merkilegasta einkenni vorra tíma er
bókafjöldinn og útbreiðsla þeirra meðal allra stétta
mannfélagsins. Með litlum kostnaði getur hver maður
komizt yfir hina dýrmætustu kjörgripi enskra bók-
mennta. Bækur, sem fyrrum voru fárra manna eign
sökum dýrleika, eru nú alþýðu manna auðkeyptar; og
með þessu móti er breyting að myndast i mannfélag-
inu, mjög svo heillavænleg fyrir menntun lýðsins. í stað
þess að verða að fylgja sögusögnum og lausu hjali í
flestum fróðleiks og umhugsunarefnum, í stað þess að
gjöra ályktanir sínar innan um múg og margmenni
og fá flestar hvatningar frá munni nágranna sinna,
taka menn nú að lesa og ígrunda hver fyrir sig, rekja
samanhangandi efni, úrskurða sjálfir, hvað þeir skuli
nema, leita sér fulltingis -af fróðleik, upprunaskoðunum
og hugsunum manna frá öllum löndum og öllum tímum.
Afleiðingarnar hljóta að verða ráðdeild og sjálfstæði í
skoðunum, nákvæmni og yfirgrip fræðslunnar, sem
ekki þekktist á fyrri tímum. Útbreiðsla þessara þög-
ulu kennanda, bókanna, gegnum allt mannfélagið, mun
hafa meiri áhrif á það en stórskotalið, verkvélar, og
löggjöf. þetta kyrrláta framfaraafl á að afstýra ofsa-
fengnum stjórnbyltingum og gjöra þær óþarfar. Sú
menntun, sem það á að útbreiða, mun bæði vinna ó-
segjanlegt gagn hinum einstaka og um leið verða við-
hald þjóðanna.
Enn er eitt áríðandi sjálfsmenntunarmeðal, það,
að vér losum oss við yfirdrottnun annara skoðunarháttar
og eptirdæmis, nema að svo miklu leyti sem vér sam-
þykkjum slíkt eptir nákvæma umhugsun. Oss hættir
öllum við að halda sama stryki og samferðamenn vor-
ir, hafa upp þeirra orð, og klæða sál vora ekki síður
en líkamann eptir þeirra klæðasniði; og héðan sprett-