Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1886, Blaðsíða 149
149
þegar vér minnumst þessara hluta, getum vér þá í-
myndað oss, að þeir séu svo örvita-blindir fyrir
hagsmunum sinum, svo daufheyrðir við kröfum rétt-
visi og guðsótta, svo fólskulega hugsunarlausir um frið
°g trygging heimila sinna, að þeir mundu ráðast í að
kollvarpa allsherjar friði í því skyni að skipta með sér
sem herfangi fé ríkismannanna, sem vart mundi duga
til viðurhalds ríkinu einn mánaðar tíma ? Efalaust er
eign manna nokkur hætta búin á öllum stöðvum fé-
lagsins, og svo hlýtur að vera, unz þjóðfélögin endur-
fæðast við hærri menntun, sem nær yfir og gagntekur
allar lýðsins stéttir; en þó hygg eg, að enginn blettur
sé til á jörðu, þar sem eign manna er tryggari en hér,
sökum þess að henni er hvergi úttvístrað með eins
miklum jöfnuði og réttvísi. í aðalslöndum, þar sem
geysi-mikil fjársöfn finnast, þar sem féð hefur saman-
an hrúgazt öld eptir öld sakir hlutdrægra laga í
hendur fárra gæðinga og þar sem þorri manna er að
vakna af heilla alda svefni til vits og þekkingar, til
sjálfsvirðingar og meðvitundar um réttindi sín, þar er
eigninni sú hætta búin, sem ekki þarf að óttast vor á
meðal. Að vísu eru hér eins og hvervetna menn til
meðal hinna efnaminni ríkisþegna, sem afskiptir þykj-
ast, ofstopar, albúnir til óspekta og ryskinga; en
hitt er og allt að einu víst, að hinir glæsilegustu og
heiðarlegustu yfirburðir þessarar þjóðar finnast og eru
fólgnir f vitsmunum, drengskap og velgengni hinnar
miklu verkmannastéttar. Mér virðist svo sem eignar-
réttinum sé hér ekki háski búinn frá verkmanna hálfu,
heldur þeirra, sem láta sér ótt um að ná í auðinn. í
þessu félagi hefur t. a. m. ekkert fyrirtæki verið kall-
að, hvorki af nýjunga- né spektarflokkinum, jafnháska-
legt eignarréttinum, eins og nýmæli það sem leyfði
félagi einu að gjöra brú fyrir almenning rétt and-
spænis annari, sem hafði verið heimiluð með eldra