Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1891, Page 266
266
miklu heppilegri, og er hún því mjöghentug til þess
að gefa yfirlit yfir nútíðarbókmenntir vorar. Það
eru þvi mestu líkur til, að hún geti ekki að eins
orðið Islendingum sjálfum til mikillar ánægju og gagns
í þessu efni, heldur að hún einnig geti orðið til þess,
að vekja eptirtekt útlendra þjóða á nútiðarbókmennt-
um vorum. Margir útlendingar hafa optsinnis kvart-
að yfir vöntun slíkrar bókar, og jeg er viss um, að
margir grípa við henni fegins hendi.
Annað augnamið útgefandans er það, að bókin
yrði notuð sem lestrarbók í skólunum. Til þess er
bókin mjög lientug. Það hefirhingað til verið siður
i skólum vorum, þar sem islenzka annars er lesin
— í hinum iægri skólum mun kennslan i íslenzku
eingöngu eða mestraegnis vera fólgin í tilsögn í rjett-
ritun — að lesa að eins fornrit vor og byrja þegar
á lestri þeirra í hinum neðstu bekkjum. En þetta
er alveg öfug kennsluaðferð og gagnstæð því, sem
tíðkast hjá öllum öðrum menntuðum þjóðum. Það á
að byrja á því að lesa úrvalda kafla úr nútíðarrit-
um, sem geti verið lærisveinunum fyrirmynd í stýl-
um þeirra, bæði að því er snertir mál og rjettritun.
Það ætti einnig að láta þá læra nokkur af vorum
beztu kvæðum utanbókar, eins og títt er í skólum er-
lendis. Þetta hefir islenzkukennarinn í lærða skól-
anum líka stundum gert, en ekki fyr en í efstu
bekkjum skólans; en það er of seint. I þremur efri
bekkjunum ætti að lesa fornritin eingöngu, en íhin-
um þremur neðri nútíðarrit. Það er ekki bókmál
12. og 13. aldarinnar, sem lærisveinarnir eiga að læra
að rita, heldur mál 19. aldarinnar. Enginn neitar, að
lestur hinna eldri rita hafi mikla þýðingu, en hann
á ekki að bægja á braut lestri yngri rita, því það
verður aldrei affarasælt. Jeg býst við að menn hatt