Skólablaðið - 15.02.1911, Blaðsíða 9

SKÓLABLAÐIÐ
41
fræðsluna (til 12 ára) upp á heimilin. Samkvæmt 6. gr. eiga
fátækir foreldrar ekki völ á öðru en annaðhvort koma börnuni
sínurn fyrir af bæ, og greiða þar fé fyrir viðurværi þeirra og kenslu,
eða þá taka heimiliskennara, sem barnafræðslunefndin ræður handa
heimilinu, og borga honum kost og kaup, — ef þeir geta ekki
annast kenslu barna sinna sjálfir.
Fræðslulögin segja: berið hver annars byrðar.
Stjórnarfrumvarpið segir: passi hver sig og sín börn.
Hér er enn um stórkostlega afturför að ræða frá því sem
nú er, og kemur harðast niður þar sem síst skyldi, á mörgum efni-
leguni börnum fátæklinga.
Það sem hér hefði þurft að breyta voru fátækralögin: að
heimila greiðslu úr hreppssjóði á meðlagi með börnum fátæklinga
um skyldunámstímann — ánþess að það yrði talinn þeginn sveitar-
styrkur, líkt og nú má veita þeim ókeypis kenslu og námsáhöld.
Þá var íull trygging fengin fyrir því, að ekkert barn þyrfti að
verða út undan fyrir fátæktar sakir. En í stað þess gengur
stjórnarfrumvarpið svo frá þessum hnútum, að annaðhvort fer
fjöldi manna á sveitina, eða fjöldi barna fer á mis við alla aðra
fræðslu en þá, sem heimilin kunna að geta veitt, en hún er of
víða sama sem engin; og auðvitað líka á mis við öll uppeldis-
áhrif sérmentaðra kennara, því að ganga má að því vísu, að
enginn sérmentaður kennari fáist til að vera kennari á þeim
heimilum, sem helst þurfa kensluaðstoðar, þar sem ekki er að
búast við neinni borgun fyrir þá kenslu.
Enn er ótalin sú breyting, sem frumvarp þetta gjörir frá
núgildandi fræðslulögum, að burt eru numin öll ákvæði um laun
og ráðningu og mentun barnakennara. Og mundi það eitt út
af fyrir sig nægilegt til þess, að truinvai'p þetta ætti ekki að ná
samþykki þingsins.
Með fræðslulögunum, sem vér búum við, er lágmark launa
ákveðið, og nokkrar skorður settar ráðningu barnakennara og
nokkurs krafist um undirbúningsmentun þeirra. Hví mun það
hafa verið gjört? Auðvitað til þess að tryggja barná- og ung-
lingakenslunni menn, er færir væru um að gegna því vandastarfi
að kenna börnum námsgreinarnar og manna þau andlega. Að
vísu er fyrir litlu að gangast, þar sem lágmark launanna er svo