Skólablaðið - 15.02.1911, Blaðsíða 10

42
SKÓLABLAÐIÐ
lágt. En í því ákvæði fræðslulaganna felst þó fyrst og fremst
viðurkenning á því, að barnakensla sé launa verð, og svo þó
trygging fyrir þessum litlu launum. Þetta hefur gefið mörgum
góðum manni hug til að ganga í kennaraskólann, og um leið
orðið til þess að afla landinu færari kennara.
Kennaraskólinn er vitanlega aðal máttarstoðin undir fram-
förum í kenslumálum og uppeldis. Þekking í uppeldisfræðum
og kenslu fæst ekki annarstaðar en þar. Það er því lífsspurs-
mál fyrir þjóðina að hann vinni vel, og verði sæmilega vel sótt-
ur. Hann hefur verið vel sóttur þessi ár, sem hann hefur stað-
ið, og landið er á leiðinni að eignast mentaða kennarastétt. En
við hverju er að búast, ef þetta stjórnarfrumvarp næði samþykki
þings og staðfestingu konungs? Við hverju öðru en því, að
þessí þarfasta stofnun landsins standi tóm og mannlaus eftir 1 —2
ár! En þá er líka því marki náð, að girða fyrir það með öllu,
að landið eignist mentaða alþýðu, andlega sjálfstæða, hugsandi
alþýðumenn.
Vera má, að þetta þyki óþarfar hrakspár. Reynslan mundi
skera úr því, ef til kæmi. En hver skynsamleg ástæða getur
verið til að ætla, að nokkur almenmiegur maður verji tíma og
fé til þess að afla sér kennaramentunar í landi, sem engin lög-
ákvæði hefur um laun kennarastéttarinnar. Kennarar þurfa að
lifa eins og aðrir. En þess ber þar að auki vel að gæta, að
oftnefnt stjórnarfrumvarp gerir alls ekki ráð fyrir að aðstoðar-
kennarar heimilanna (farkennararnir) né kennarar hinna fyrirhug-
uðu ungn ennaskóia hafi aflað sér nokkurrar sérmentunar sem
kennarar. Það eru aðeins kennarar þeirra barnaskóla, »sein upp
eru komnir,« sem eiga að hafa kennara, er leyst hafi af hendi kenn-
arapróf, — ef þeir þá vilja vinna það til þess að fá landssjóðs-
styrkinn. (Sbr. 7. gr.). Alveg er frágangssök að finna skynsam-
lega ástæðu fyrir þessari heimtufrekju við éa/7z«skólana, úr því
að ung/ingaskó\arn\r geta látið sér nægja sérmentunarlausa for-
stöðumenn og kennara. En það er ekki víst, að þeir (barnaskól.)
vilji vinna það fyrir landsjóðsstyrkinn að vera sér úti um kenn-
ara með kennaraprófi. Laun slíkra kennara yrðu eflaust eins há og
landsjóðsstyrkurinn, og þá borgar sig eins vel að taka einhvern
próflausan matvinnung. Ekki er það frumvarpinu að þakka, þó