Bókasafnið - 01.04.1993, Blaðsíða 29

kennitala) sem hægt er að lesa inn í kerfið með strikales-
ara. Ef bækur eru strikamerktar, er mjög fljótlegt að
meðhöndla útlán og skil á ritum. Búa má til lista yfir
bækur í vanskilum. Einnig er hægt að prenta út kvittanir
fyrir útlánum.
I METRAbók er hægt að flytja gögn úr kerfinu og í
það. Hægt er að skiptast á skráningu færslna úr aðalga-
gnagrunninum, efnisorðalistum og heimildalistum.
Gagnaflutningur úr öðrum kerfum er ekki tilbúinn á
þessu stigi, en í ráði er að bjóða upp á flutning úr kerfum
á borð við Gegni og MikroMARC. Þess má þó geta að
gögn hafa verið flutt inn í METRAbók úr Hugleit, IBM-
Skrástoð og Pro-Cite
Hugbúnaðurinn er gerður fyrir IBM-PC/XT, IBM-
AT, IBM-PS/2 eða IBM „samhæfðar“ einkatölvur. Lág-
marks vinnsluminni er 640 Kb. Stýrikerfið þarf að vera
DOS 3.3 eða hærra og harðan disk þarf fyrir gagana-
grunna. I grófum dráttum má áætla að þörfin sé 20 - 30
Mb fyrir hver 10000 bindi. Til útprentunar þarf prentara
sem forritið getur stýrt en auðvelt er að auka við prent-
aragerðum. Kerfið hefur verið sett upp á neti á nokkrum
stöðum, og hefur í öllum tilvikum verið notað NO-
VELL-net.
Kerfið er til fyrir DOS-stýrikerfið, en í ráði er að seint
á þessu ári verði komin fyrsta útgáfa af því sem keyrir
undir Windows-stýrikerfinu.
Verð kerfisins er kr. 80.000,- með virðisaukaskatti og
eru allir þættir innifaldir í því verði. Einnig aðstoð við
uppsetningu og leiðbeiningar um notkun þess.
Notendur Bókvers:
Biskupsstofa fyrir bókasafnið í Skálholti, Bókasafn Raf-
iðnaskólans, Bókasafn sr. Eiríks J. Eiríkssonar og Krist-
ínar Jónsdóttur Selfossi, Fjölbrautaskóli Suðurnesja,
Fjölbrautaskólinn Ármúla, Fjölbrautaskólinn Breiðholti,
Flensborgarskólinn Hafnarfirði, Fósturskóli íslands,
Grunnskólinn Kleppjárnsreykjum, Héraðsbókasafn
Rangæinga, Héraðsbókasafnið Kirkjubæjarklaustri,
Húsnæðisstofnun ríkisins, Iðnskólinn í Reykjavík, Jó-
hanna Gunnlaugsdóttir og Kristín Ólafsdóttir - Gang-
skör sf., Kvennaskólinn í Reykjavík, Menntaskólinn í
Kópavogi, Menntaskólinn við Hamrahlíð, Menntaskól-
inn við Sund, Safnadeild Landsvirkjunar, Samvinnuhá-
skólinn Bifröst, Sinfóníuhljómsveit Islands, Skógaskóli,
Skrifstofa Alþingis fyrir bókasafn Islendinga í Kaup-
mannahöfn, Verzlunarskóli Islands, Þroskaþjálfaskóli Is-
lands.
Margrét Loftsdóttir
METRAbók í Flensborgarskóla
Skráningarforritið METRAbók varð fyrir valinu þeg-
ar samstarfshópur bókavarða í framhaldsskólum
ákvað, veturinn 1989-1990, að tölvuvæða spjaldskrár
safnanna. í upphafi keyptu um 10 framhaldsskólasöfn
forritið, en það byggir á alíslensku hugviti. Höfundur
þess er Ásmundur Eiríksson verkfræðingur. Metrabók er
nú í notkun í um 22-25 söfnum, flest þeirra framhalds-
skólasöfn en einnig nokkur stofnanasöfn og almennings-
bókasöfn. Kerfið hentar vel fyrir flestar safnategundir og
hefur höfundur þess verið fús til að laga það að sérþörf-
um einstakra safna. Verð kerfisins nú er 80 þús. kr. Hér á
eftir verður sagt frá forritinu og notkun þess á einu fram-
haldsskólasafni, þ.e. á Bókasafni Flensborgarskóla.
Hafist var handa við að tölvuvæða spjaldskrá safnsins
vorið 1990 og frá 15. maí 1990 var gömlu spjaldskránni
lokað, þ.e. ekkert nýtt efni hefur verið skráð á spjöld frá
þeim tíma. I janúar 1993 voru um 10 þúsund færslur
komnar í tölvuskrána en talsvert er enn óskráð af eldra
efni. Lauslega áætlað er það um 3000-4000 færslur.
Aðgangur notenda að kerfinu er á tvo vegu. Þeir sem
vinna á safninu komast inn í það með sérstöku lykilorði
og geta þá notað alla möguleika þess til skráningar, út-
lána, flutnings á færslum milli safna, útprentunar og leit-
ar. Safnnotendur hins vegar hafa aðeins leitar- og út-
prentunarmöguleika. Þrjár tölvur eru nú á safninu þar af
eru tvær fyrir notendur.
Kerfið hefur reynst mjög vel og er auðvelt í notkun
bæði fyrir starfsfólk safnsins og safnnotendur. Valmynd-
ir eru mjög góðar og lýsandi og leiða notendur áfram.
Safnnotendur hafa því lært strax að leita í kerfinu. Margir
geta notað kerfið samtímis því það er tengt skólanetinu
en á því eru tölvur í 2 tölvustofum, á bókasafni og
vinnustofu kennara eða samtals 28 tölvur. Nýskráning
og viðbætur eru sendar út á netið með vissu millibili og
tekur það aðeins augnablik. Tölvukennarar skólans hafa
nú áform um að nota tölvuskrána til þjálfunar fyrir nem-
endur í tölvufræði við leit í gagnasafnskerfum almennt.
Forritið gengur á IBM/PC samhæfðar einkatölvur
með hörðum diski. Vegna vinnsluhraða er mælt með því
að notaðar séu AT- vélar af því að forritið byggir á disk-
vinnslu og leit. Æskilegt er að vinnsluminni tölvunnar sé
2-4 mb. Stærð tölvu er háð fjölda binda í gagnagrunni og
er áætlað að þörf sé á 30 mb hörðum diski fyrir hverjar
10.000 færslur eða bindi. Til útprentunar þarf prentara
sem forrritið getur stýrt (auðvelt er að bæta við prentað-
gerðir).
Hægt er að hafa skráningu mjög ítarlega og nota alla
þá möguleika sem gert er ráð fyrir í ritinu Skráningar-
reglur fyrir bókasöfn, stytt gerð eftir AACR2. Sem dæmi
má nefna að hægt er að hafa í venjulegri skráningu 5
ábyrgðaraðila auk höfundar. Gefinn er kostur á 3 undir-
titlum og 3 titilafbrigðum auk aðaltitils. Einnig er hægt
að skrá sérstaklega einstakar greinar í bókum á svipaðan
hátt og greiniskráð var á spjaldskrárspjöld. Þessi þáttur
tölvuskráningarinnar kallast liðgreining. Unnt er að gefa
ótakmarkaðan fjölda efnisorða. Leiðréttingar á skrán-
ingu eru auðveldar. Hægt er að leita að heimildum eftir
nánast hverju sem er. Fljótlegast er þó að leita að nöfn-
um (s.s. höfunda, ritstjóra, þýðenda, þeirra sem um er
fjallað í bókum o.s.frv.), titlum (þar með taldir undirtitl-
29