Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1921, Page 106

io6
Mannfjelagssiðferði
Án þess að þurfa að taka málstað nokkurs flokks
um skipulag mannfjelagsins, er það þýðingarmikið, að
barnið sje eigi leitt afvega á leit sinni með röngum sam-
líkingum, og að það verði ljóst, að enginn flokkur geti
stutt sig við fyrirmyndir rráttúrunnar í dýra- og jurtarík-
inu. Fyrirmyndir þessar bregða birtu yfir ástæður mann-
antia, en einmitt sökum mismunarins.
f framhalds- og í hinum æðri skólum er nú kend
þjóðfjelagsfræði. Hún var eigi kend, þá er höfundurinn
var í skóla. Honum þótti vænt um er tekið var að
kenna liana; þar væri nóg til að fræða um mannfjelags-
siðferði.
En þær kenslubækur, sem hann hefur lesið í þjóð-
fjelagsfræði, virðast vera fræði um rjettindi, en eigi um
skyl dur.
Pað væri gaman að reyna með þessari þýðingar-
miklu fræðigrein að sýna rækilega fram á skylduhliðina,
en því er eins farið um hana eins og hinar fræðigreinarnar,
að hjer er einungis færi á að nefna einstöku dæmi. Pað er þó
ljóst, að sjerhvert ríkisskipulag mun aflagast, ef þeir menn,
sem eiga að lifa í ríkinu og halda öllu í lagi og starfandi,
eiga eigi það siðferði, sem sjerstaklega er nauðsynlegt og
á við alt skipulag þess. Jafnframt því að hverju atriði
eða hverri grein er lýst, ber því að sýna fram á það sið-
ferði, sem það krefur.
Höf. saknar t. a. m. skýringar á þeirri ábyrgð, sem
menn baka sjer, og þeim skaða, sem menn geta valdið
heilli kynslóð meðborgara sinna, með því að
skipa í embætti rtienn, sem eru eigi færir um að gegna
þeim vel; og, ef menn misbeita því valdi, sem meðborg-
ararnir hafa falið oss á hendur, til þess að ívilna sínum,
að það er eigi heiðarlegra en ef menn misbeittu, já eyddu
þéim peningum, sem borgararnir hafa trúað oss fyrir.
Ef menn á annað borð í lýðstjórnarlegu þingræðis-