Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1921, Qupperneq 131

Friðriksborgar lýðháskóli
13 1
Begtrup ætlaði, að hann gæti reist skólann fyrir 35 þús-
undir kr., og óskaði að fá 20000 kr. að láni eða tryggingu
fyrir þeim frá þeim mönnum í Friðriksborgaramti, sem vildu
styðja að því að skólinn kæmist á stofn. Hann fekk þetta
fje þegar á tveimur hinum næstu mánuðum. 3500 kr. fekk
hann að gjöf til skólans, 6500 kr. að láni gegn engri tryggingu
nema viðurkenningu hans, og fyrir 10000 kr. fekk hann
tryggingu. En skólahúsið reyndist dýrara en hann hugði, og
gekk þá C. F. Tietgen í ábyrgð fyrir 20000 kr. fyrir hann.
Holger Begtrup var hálffertugur þá er hann braust í því
að koma lýðháskóla sínum á stofn. Hann er fæddur 28. júní
1859 í Birkirödsprestssetri, sem er hjer um bil 3 bæjarleiðir
fyrir sunnan Friðriksborg. Hann varð stúdent 1876, candidat
í guðfræði 1880 og vann verðlaunagullpening háskólans 1883.
Árið áður gerðist hann kennari t Askov, og giftist 1884
Jóhönnu Lange frá Kaupmannahöfn, sem jafnan hefur verið
honum mesta stoð og stytta.
Á æskuárum Begtrups var Hostrup skáld prestur í
Hilleröd, og kom hann oft til hans með föður sínum. Á
stúdentsárum sínum kendi Begtrup Helga syni hans norrænu,
og kyntist hann þá Hostrup enn betur. Hostrup var ágætur
maður, sannur mannvinur og frjálslyndur, og vildi vekja og
glæða sannan kristindóm og alþýðumenningu hjá þjóð sinni.
Segir Begtrup, að hann hafi haft mikil áhrif á sig, og vakið
hjá sjer tilfinningu og áhuga á danskri kristilegri upplýsingu.
Þá er sjera Hostrup fjell frá 21. nóvember 1892, fór Begtrup
fyrst að hugsa um alþýðufræðslu í átthögum sínum, þótt hann
bæri það mál upp tveim árum síðar.
Á meðan Begtrup var í Askov, varð hann þjóðkunnur
maður fyrir mælsku sína. Hann var þá oft fenginn víðsvegar
að til þess að halda fyrirlestra, og hafði hann í árslok 1893
haldið 2000 fyrirlestra hingað og þangað 1 Danmörku í frí-
stundum sínum við kensluna í Askov, og unnið traust margra
góðra manna. Fyrir því gekk honum svo greitt að koma
skólanum á stofn.
Hjer er eigi rúm til þess að rekja sögu Friðriksborgar
lýðháskóla. Að eins skal þess getið, að skólinn fekk skjótt
orð á sig sem einn hinn besti lýðháskóli í Danmörku; urðu
því margir til að sækja hann, svo að um 8000 ungra manna
höfðu gengið í hann, er hann var 25 ára. í’ar er vetrar-
skóli fyrir pilta í 5 mánuði (nóvember—mars) og sumarskóli
(maí—júlí) fyrir stúlkur. Auk þess eru námsskeið stundum í
Friðriksborgar lýðháskóla á sumrin, og má sjerstaklega nefna,
9*