Dagblaðið Vísir - DV - 11.06.1986, Blaðsíða 10

10
DV. MIÐVIKUDAGUR 11. JÚNÍ 1986.
Utlönd Utlönd Utlönd Utlönd
Lélegt viðskiptavit
- óhæfur stjómandi
Forstjóri Burmeister og Wain sýknaður af ákærum um sviksamlegt athæfi í hæstarétti Dana
Jan Bonde Nielsen ásamt konu sinni eftir að hann hafði verið sýknaður i
hæstarétti Dana af öllum ákærum um svik. Dómurinn hélt því hins vegar
fram að Bonde Nielsen væri gjörsamlega óhæfur stjórnandi og rangar
upplýsingar um stöðu B&W stöfuðu af fáfræði en ekki ásettu ráði.
Menn muna eflaust eftir málinu
sem höfðað var gegn Jan Bonde
Nielsen, fyrrverandi forstjóra og eig-
anda danska stórfyrirtækisins
Burmeister og Wain. Var honum
gefið að sök að hafa falsað reikninga
fyrirtækisins og skýrslur um afkomu
þess, í þeim tilgangi að fá hærra
verð fyrir það við sölu.
í lok maímánaðar féll loks dómur
í málinu sem staðið hefur síðan 1979.
Bonde Nielsen var sýknaður af öll-
um ákæruatriðum og losnaði þar
með við að greiða þær 146 milljónir
danskra króna sem hann var ásak-
aður um að hafa svikið.
Salt í sár lögreglunnar
Dómarinn í málinu, Jens Feilberg,
sendir lögreglunni smá„pillu“ í
dómsorðinu. Þar segir hann að lög-
reglan hefði getað fengið Bonde
Nielsen dæmdan fyrir svik upp á 1,9
milljónir danskra króna ef hún hefði
flýtt sér aðeins að leggja kæruna
fram. Þeir voru of seinir og sökin
fymdist.
Varðandi sekt Bonde Nielsen er
það að segja að þegar þrír löggiltir
endurskoðendur skrifuðu undir árs-
reikninga B&W þann 15. mars 1979
losnaði hann undan allri ábyrgð á
að hafa fært þá rangt. Það virðist
sem ákæruvaldið hafi ekki gert sér
grein fyrir þessu. Það byggði ákæru
sína á röngum forsendum.
Tómt klúður
Það var fyrirtækið Gredana sem
keypti B&W og fór síðan fram á
rannsókn á því hvort ekki hefði ver-
ið svindlað á því. Dómurinn leggur
síðanársreikningana til grundvallar
og þeir voru rétt færðir og sam-
þykktir af löggiltum endurskoðend-
um. í þeim koma fram allar
upplýsingar sem lögin krefjast af
slíkum plöggum. Ábyrgðin hvílir því
á Gredana að kynna sér reikningana
áður en það ákvað að kaupa fyrir-
tækið.
Margt athugavert hjá B&W
Dómurinn finnur hins vegar margt
athugavert í rekstri B&W síðustu
árin sem Bonde Nielsen var við
stjómvölinn. Ekki er þó hægt að
sanna á nokkum hátt aðild Bonde
Nielsens að svindli.
Þær áætlanir fyrir árið 1979, sem
lagðar vom til grundvallar við sölu
fyrirtækisins og reyndust síðar hafa
byggst á of mikilli „bjartsýni", vom
hins vegar þess eðlis að í maí 1979,
er salan fór fram, var ekki hægt að
sjá fram á að þær myndu bregðast.
Ekki tókst að sýna fram á að gögn
hefðu verið fölsuð til að áætlanimar
litu betur út. Aftur er komið að því,
að Gredana hefði átt að kynna sér
betur hag B&W áður en gengið var
frá kaupunum.
Lélegur stjórnandi
Dómurinn komst að þeirri niður-
stöðu að ástæðan fyrir ónákvæmum
reikningum og áætlunum væri léleg
stjómun fyrirtækisins og afleitt
skipulag. Sem dæmi má nefna að er
breytingar urðu á forsendum rekstr-
aráætlana fékk forysta fyrirtækisins
ekki fréttir af þvi heldur var send
skýrsla til fjármáladeildar.
Jan Bonde Nielsen fær þann dóm
að hann sé svo lélegur stjómandi
að leitun sé að öðrum eins. Hann sé
hins vegar ekki beinlínis óheiðarleg-
ur. Hann hafi hreinlega ekki kunnað
að búa til rekstraráætlanir.
I góðri trú
I dómsorði segir að rekstur B&W
hafi gengið illa árið 1978 og ekkert
hafi bent til þess að hann gengi bet-
ur árið 1979. Hins vegar hefði ekki
verið ljóst í maí 1979 að þær áætlan-
ir, sem lagðar vom til grundvallar,
myndu ekki standast. Þess vegna
hafi verið réttlætanlegt að reikna
með hagnaði af rekstrinum 1979.
Þetta er það næsta sem dómurinn
kemst því að segja Bonde Nielsen
hafa verið í góðri trú.
Aðalvitnið brást
Það sem öðm fremur varð til þess
að eyðileggja málið fyrir lögreglunni
var að aðalvitni hennar, Rudolf
Bækgaard, neitaði að bera vitni
vegna þeirrar hættu að vitnisburður
hans myndi skaða hann sjálfan en
hánn bíður dóms sem fyrrverandi
starfsmaður B&W. Er hann neitaði
féll málflutningur ákæmvaldsins um
sjálfan sig.
Er ímynd járnfrúarinnar
orðin lyðguð?
frigum Óla&dótdr, DV, Bintiingham;
Breskir stjómmálamenn em þegar
famir að hugsa til næstu kosninga,
þrátt fyrir að kjörtímabilið sé rétt að-
eins hálfriað.
Oft hefur orðið vart ákveðinnar
lægðar í stjómmálum á miðju kjör-
tímabilinu, en í þetta sinn er lægðin
orðin að kreppu.
Breski íhaldsflokkurinn hefur þung-
ar áhyggjur af næstu kosningum.
Síðustu sex mánuðir hafa verið erfiðir
og rfldsstjómin orðið fyrir hveiju
áfallinu á fætur öðm.
Má þar nefha Westlandmálið, Brit-
ish Leyland, Líbýu, vaxandi atvinnu-
leysi og alvarlegt ástand í skólamálum
og heilsugæslu og tap Ihaldsflokksins
í bæjar- og sveitarstjómarkosningun-
um í vor.
Voveiflegt atvinnuleysi
Skoðanakannanir sýna að íhalds-
flokkiufnn hefur nú fallið í annað
sæti á eftir Verkamannaflokknum.
Atvinnuleysið er án efa alvarlegasta
vandamálið og á síðustu vikum hefur
verið tilkynnt um fjöldauppsagnir í
skipasmíðaiðnaði, hjá British Leyland
og í kolaiðnaðinum.
Þúsundir bætast þar í hóp atvinnu-
leysingja er þegar em yfir þrjár millj-
ónir manna.
Ríkisstjómin reynir nú að draga úr
fjölda atvinnuleysingjanna fyrir næstu
kosningar, með því að strika ákveðna
hópa úr af listanum yfir atvinnulausa.
Þetta hefur verið gert áður en þessi
leikur að tölum hefúr lítil áhrif á
ástandið sem nær í öll hom þjóðfélags-
ins.
Ungt fólk er svartsýnt á framtíðina
og eldri kynslóðir bera níunda áratug-
inn saman við kreppuna á fjórða
áratugnum.
Thatcher hefur einbeitt sér að
skattalækkunum og lækkun verð-
bólgu sem nú er aðeins þijú prósent.
Flokksbræður hennar em þó margir
famir að efast um að skattalækkanir
og lág verðbólga geti unnið næstu
kosningar.
Þörf er á frekari fjárveitingum til
skólamála, heilsugæslu, samgöngu-
mála og fleiri aðkallandi málaflokka.
Vilja kynna betur
stjórnarstefnuna
Ágreinings hefúr orðið vart innan
Járnfrúin Thatcher hefur nú stjórnað
breska íhaldsflokknum í heilan ára-
tug og þar af verið forsætisráðherra
i sex og hálft ár. Minnkandi fylgi
íhaldsflokksins að undanförnu hefur
leitt til vangaveltna á meðal forystu-
manna flokksins um styrk Thatcher
í komandi kosningum.
ríkisstjómarinnar um hvort eigi að
hafa forgang, skattar og verðbólga,
eða fjárveitingar til opinberra stofn-
ana.
Stjómin hefur sætt harðari og harð-
ari gagnrýni undanfarið og fylgistap
flokksins hefur sannfært íhaldsmenn
um að breytinga sé þörf.
Hverjar þær breytingar eiga að vera
er svo aftur annað mál. Margir telja
að kynna þurfi betur stefnu stjómar-
innar og undirstrika það sem hefur
áunnist í stað þess að láta almenning
einblína á vandamálin.
Thatcher hefur og verið gagmýnd
fyrir að vera ómannúðleg og hörð og
ekki tilbúin til að hlusta.
Verkamannaflokkurinn hefur nú
hafið mikla auglýsingaherferð undir
kjörorðinu „Fólkið hefúr forgang"
„People come first“ er fallið hefúr í
góðan jarðveg.
Er kominn tími á Thatcher?
íhaldsmenn hafa að vonum áhyggjur
og hvíslað hefur verið að tími sé kom-
inn fyrir Thatcher að víkja. En
forsætisráðherrann er einbeittari en
nokkm sinni fyrr og segist sannfærður
um að hann sé fær um að leiða þjóð-
ina inn í næsta áratug. Thatcher hefúr
nú stjómað flokknum í tíu ár og
landinu í sex og hálft ár, og á henni
virðist ekkert fararsnið.
Flokksbræður hennar hafa gert sér
ljóst að hún verður áfram í broddi fylk-
ingar. Þá vaknar sú spuming hvort
hægt sé að breyta ímynd jámfrúarinn-
ar og þar með ímynd flokksins.
Thatcher hefur löngum talað frekar
en hlustað, framkvæmt frekar en hald-
ið að sér höndum og barist frekar en
huggað.
Margir telja ólíklegt að þar verði
breyting á.
Hún hefúr þó að undanfömu reynt
að sýna á sér ögn mannlegri hlið. Hún
hefúr fellt nokkur tár opinberlega og
um daginn fyllti hún heimili sitt af
fötluðum bömum.
Það hefur hingað til verið Thatcher,
ímynd þrautseigju, óskammfeilni og
stefhufestu, sem hlotið hefior stuðning
kjósenda og það er óvíst hvort breytt
Thatcher verður vinsæl.
Hvort jámfrúin stendur eða fellur í
næstu kosningum er ekki gott að
segja. Bretar hafa löngum verið vana-
fastir og þó að fáir lýsi opinberlega
yfir stuðningi sínum við Thatcher
krossa þeir sjálfsagt margir við hana
þegar í kjörklefann er koipið.
Umsjón: Ólafur Arnarson og Hannes Heimisson