Dagblaðið Vísir - DV - 24.01.1987, Blaðsíða 10

10
LAUGARDAGUR 24. JANÚAR 1987.
Frjálst.óháÖ dagblaö
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaóaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF., ÞVERHOLTI 11
Prentun: ARVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 500 kr.
Verð i lausasölu virka daga 50 kr. - Helgarblað 60 kr.
Ef bara áttin er rétt
Vönduð og heiðarleg vinnubrögð hafa smám saman
rutt sér til rúms í hinum hefðbundnu fjölmiðlum á ís-
landi. Til dæmis gæta pólitísk málgögn sín betur en
áður á eðlislægri hlutdrægni sinni. Fjölmiðlar virða
höfundarétt, svo sem ljósmynda, betur en áður tíðkaðist.
Lengi mætti telja dæmi um aukinn siðferðilegan aga
hinna hefðbundnu fjölmiðla, dagblaða, útvarps og sjón-
varps. Enn skortir þó nokkuð, að þeir jafnist á við
ýmsa erlenda fjölmiðla, sem til dæmis neita að þiggja
ferðir eða góðgerðir án þess að borga fyrir.
Um leið hafa komið til skjalanna hér á landi nokkr-
ir fjölmiðlar, sem hafa stigið ýmis skref aftur á bak í
siðferðilegum aga, þótt þeir hafi að mörgu öðru leyti
haft jákvæð áhrif. Alvarlegast er, hvernig þeir hafa
deyft hin skýru mörk auglýsinga og upplýsinga.
Á sama tíma og sérstök auglýsingablöð með viðtölum
við auglýsendur voru að hverfa úr dagblöðum sagðist
þáverandi aðstoðarfréttastjóri sjónvarpsins hafa ein-
faldan smekk í klæðaburði. Sú stefna hans hefur fengið
byr undir báða vængi á hinni nýju sjónvarpsstöð.
Einar Karl Haraldsson hefur í tveimur kjallaragrein-
um hér í blaðinu réttilega bent á vandamál af þessu
tagi og hlotið fyrir málefnasnautt skítkast af hálfu sjón-
varpsstjóra og einkum fréttastjóra Stöðvar tvö. Ástæða
er til að vekja athygli á sjónarmiðum Einars Karls.
Alls staðar eru hættur á ferðinni. Hér á blaðinu létum
við nýlega gabbast til að birta óperugrein eftir blaða-
mann úti í bæ, sem síðan kom í ljós, að var á mála hjá
áróðursfyrirtæki íslenzku óperunnar. Okkur þykir það
miður og hyggjumst gæta okkar betur næst.
Auglýsingar í efni eru mest áberandi hjá hinum nýju
fjölmiðlum, Rás tvö, Bylgjunni og einkum þó og sér í
lagi hjá Stöð tvö. Þar fellur jafnvel eldamennska kokks-
ins í skugga af upplýsingum um, hvar sé hægt að kaupa
fötin, sem hann klæðist. Þar er klukkan líka auglýsing.
Helgarpósturinn hefur lent í annars konar vanda.
Hafandi komið á framfæri afar nytsamlegum upplýsing-
um um vafasöm viðskipti hefur blaðið klæðzt skikkju
lögreglustjóra. Sem slíkt hefur það lagt menn í einelti
óralangt umfram hina upprunalegu upplýsingaskyldu.
Á endanum var ritstjóri blaðsins staðinn að óheiðar-
legum auglýsingaviðskiptum, er voru nánast nákvæm-
lega eins og viðskiptin, sem blaðið hafði áður harðlega
gagnrýnt. Ritstjórinn hafði sem betur fer manndóm til
að segja af sér, svo að vænta má betri tíma þar á bæ.
Sorglegt er að sjá fagmann í blaðamennsku á borð
við fréttastjóra Stöðvar tvö fara í eins konar gervi
Sverris Hermannssonar og ráðast ómálefnalega á stétt-
arbróður, sem ekki gerði annað en að hvetja til bættra
mannasiða blaðamanna og annarra fjölmiðlunga.
Blaðmannastéttin þarf ekki á að halda fólki með hinn
illræmda, einfalda smekk. Hún þarf fólk, sem tekur
mark á viðvörunum Einars Karls. Fólk, sem áttar sig
á, að það er ekki bara pólitísk hætta, er sækir að fjöl-
miðlunum, heldur einnig önnur auglýsingahætta.
Fjölmiðlarnir þurfa ennfremur ekki á að halda fólki,
sem vokir eins og hrægammar yfir bókum og plötum,
þorramat og flugeldum, sem berast ritstjórnum í kynn-
ingarskyni. Blaðamennska er göfugt fag, þar sem
herfangshyggja á síður heima en í nokkru öðru fagi.
Blaðamenn og fjölmiðlar eiga að feta og geta fetað í
átt til aukins sjálfstæðis gagnvart öflum þjóðfélagsins.
Hraðinn þarf ekki að vera mikill, ef bara áttin er rétt.
Jónas Kristjánsson
Eg bið að
heilsa
Fyrr á öldum var málum svo hátt-
að í fjarskiptum heimsbyggðarinnar
að ef menn þurftu að koma boðum
til fólks á fjarlægum stöðum var um
fátt annað að ræða en rölta af stað;
þessi tafsami samskiptaháttur varð
þó oft til þess að boð komust full
seint til skila og eru þess dæmi að
vonbiðlar, sem manna ötulastir hafa
verið við boðsendingar gegnum tíð-
ina, hafi verið látnir úr elli þegar
jáyrði loksins barst frá hinni heitt-
elskuðu - sem stundum var lotin í
gras líka þegar jáið komst á leiðar-
enda. En til var nokkru hraðvirkari
aðferð og það var að leigja sér sendi-
boða á hesti, að ekki sé talað um
hraðboða sem átti óþreytta hesta á
fárra kílómetra fi-esti.
Menn úr þessari starfsstétt biðu
við tjaldskör herforingja í orrustum,
hallarhlið konunga eða dyr
óbreyttra manna eftir litlum leynd-
ardómsfullum miðum með skilaboð-
um til að þeysa með yfir lönd og
strönd, fjöll og dali, á sumri sem
vetri, nótt sem degi. Aldrei vissu
þeir hvað skrifað var á þessa litlu
lappa eða hvort nokkuð var skrifað
á þá enda var þeirra starf aðeins að
koma boðunum á réttan stað á rétt-
um tíma þótt ekkert stæði á miðan-
um annað en: Elskan! Ekki bíða með
matinn. Verð að vinna frameftir.
XXX Hrollur. Og þessir asafullu
menn sem öll fjarskipti heimsins
voru komin undir lifðu góðu lífi sem
stétt allt framá síðustu öld og sum-
staðar lengur; einstaka maður úr
þeirra hópi týndi að vísu lífi á högg-
stokkum harðráðra kónga eftir að
hafa berháttað sig og snúið út röng-
unni á hesti sínum og farteski í leit
að litlum glötuðum miða sem
kennski stóð ekkert á nema: Til
hamingju með afinælið, Svenni
minn! Eiki. Eða eftir að hafa staðið
stamandi frammifyrir þungbrýndum
höfðingja og reynt að rifja upp
óskrifuð skilaboð sem hrist höfðu
úr minninu á leið yfir hrjóstrug fjöll.
En þessir menn voru fáir.
Ný tækni
En það er mér sönn ánægja að
í talfæri
Kjartan Ámason
upplýsa þá sem ekki hafa fylgst svo
glöggt með framþróun tækninnar í
seinni tíð að upp hafa verið fundin
undraverð tæki sem gert hafa fyrr-
nefnda þjóðfélagsstétt óþarfa og ekki
bara það heldur flýtt til muna öllum
boðflutningum manna í milli. Þessi
tæki eru síminn og útvarpið. Síminn
er þeim eiginleikum gæddur að í
hann er hægt að segja öll sín mestu
leyndarmál án þess þau fari lengra
ef hlustandinn á hinum endanum
blaðrar ekki, ef maður er ekki óvin-
ur ríkisins númer 1-50 og ef maður
vinnur ekki hjá sendiráði í Moskvu.
Útvarpið er þeim mikla kosti búið
að eftir að kveikt hefur verið á því
er hægt að slökkva aftur.
Það fór auðvitað ekki hjá þvi að
þáttagerðarmenn hinna laufléttu og
eldhressu útvarpsrása og -stöðva
landsins væru fljótir að gera sér
grein fyrir kostum þessarar nýju
tækni og samtvinnuðu hana í því
skyni að vera í betra sambandi við
hlustendur sína; nú geta menn semsé
hringt í útvarpið og sagt eitthvað
sem samstundis heyrist um allt land
eða því sem næst. En geta þeir sagt
hvað sem er? Nei, ekki er því nú að
heilsa; menn mega til dæmis ekki
vera dónalegir enda ástæðulaust,
mega helst ekki tala um neitt, ekki
segja neitt af viti enda sæmræmist
það tæpast venju stjómandans.
Hvað mega þeir þá? Jú, þeir mega
senda afmæliskveðjur! Nú er svo
komið að alltaðþví annarhver þáttur
á rás 2 og Bylgjunni sinnir þessari
brýnu þörf; stjómendur sitja þá við
míkrófóninn og spila einhveijar
plötur sem þeir hafa tínt úr plötu-
rekkanum frammi á gangi milli þess
sem þeir svara í símann:
Bless, Nonni.
- Ertu með afmæliskveðju?
- Já, mig langar að senda henni
Siggu systur minni kveðju, hún er
fertug í dag og ég sit héma heima
hjá henni og er að drekka afmælis-
kaffið, núna brosir hún og roðnar,
svo feimin hún Sigga alltaf, kveðjan
er frá Nonna bróður.
- Þakka þér fyrir að hringja,
Nonni. Næsti.
Og svo framvegis til enda þáttar-
ins. Þá tekur við annar þáttur með
afmæliskveðjum á nákvæmlega
sama formi:
- Ertu með afinæliskveðju?
- Já, mig langar að senda henni
Siggu systur minni kveðju, hún er
fertug í dag og....
Eg gerði smá útreikninga og komst
að þvi mér til hræðilegrar skelfingar
að það tekur rúma tvo áratugi að
senda sérhveijum íslendingi afmæl-
iskveðju í útvarpi. Drottinn minn
dýri! Þessi hryllingur er orðinn svo
ágengur að Ríkisútvarpið og Bylgj-
an ættu að sameinast um sérstaka
afinæliskveðjurás sem sendir út all-
an sólarhringinn allan ársins hring;
þannig væri hægt að rumpa þjóðinni
af í einum hvelli og allir væru án-
ægðir - meiraðsegja ég því unaðs-
semdir tækninnar eru þær, einsog
ég nefhdi, að hægt er að slökkva á
flestum rafmagnstækjum aftur; ef
ekki má alltaf sækja öxina niðrí
kjallara...
Nei, má ég þá heldur biðja um
sendiboða og einn hest, jafhvel þótt
þijár kynslóðir verði milli þess að
kveðjan fer af stað og þartil hún
kemst á leiðarenda - eða kemst hún
nokkumtíma þangað? Hvar endar
leiðin? Ég bið að heilsa.
Kjartan Árnason.
Nei, má ég þá heldur biðja um sendiboða og einn hest.