Dagblaðið Vísir - DV - 24.01.1987, Blaðsíða 28

28
LAUGARDAGUR 24. JANÚAR 1987.
Handknattleikur unglinga
Fræðsluhornið
Lítið er til á prenti um tíðni
meiðsla í handbolta en allir sem
hafa komið nálægt íþróttinni vita
að minniháttar meiðsli eru tiltölu-
lega algeng. Á hinn bóginn er sem
betur fer fremur sjaldgæft að um
alvarleg meiðsli sé að ræða í íþrótt-
inni en þó virðist sumum einstakl-
ingum vera hættara við meiðslum
en öðrum. Þar spila inn í þættir eins
og þjálfunarástand einstaklingsins,
þjálfunaraðferðir og hvemig bmgð-
ist er við meiðslum hverju sinni.
Einkum er fyrsta meðferð mikilvæg
hverju sinni og áverkar hversu litlir
sem þeir em geta smám saman orðið
að vandamáli ef ekki er strax bmgð-
ist rétt við.
Hægt er að skipta meiðslum í tvo
flokka:
1. Bráðameiðsli, þ.e. skvndilegt álag
sem er meira en vefir þola, t.d.
tognanir, högg o.s.frv.
2. Álagsmeiðsli, þ.e. endurtekið
hámarksálag sem fer yfir það
mark sem vefirnir þola. Dæmi:
langvm'andi verkir í öxl sem
bundnir em við ákveðna hreyf-
ingu/ar, beinhimnubólga o.fl.
Sina- og vöðvameiðsli
Þessi meiðsli em algengust í
kringum axlargrindina, á læri og
legg. Axlarmeiðslin verða oftast
vegna mikils álags eða þegar gripið
er aftan í handlegg við skot. Við of
mikið álag á skotæfingu, t.d. með
þungum boltum eða ef upphitun hef-
ur verið ófullnægjandi, geta auð-
veldlega komið upp bólgur í vöðvum
og sinum umhverfis axlarliðinn.
Vöðvameiðsli á læri koma oftast
vegna samstuðs en geta einnig orðið
við mjög snöggt álag eða teygju á
vöðva.
Leggmeiðslin koma fram vegna
langvarandi ofálags eða í sprettum
og snöggum átökum (mishart/mjúkt
undirlag).
Liðir, sem oftast verða fyrir
skakkafollum í handbolta em fing-
urliðir, hné og ökklar. Gmnnliður
þumalsins verður jafnoft fyrir
hnjaski og allir hinir fingumir til
samans. Fingurmeiðsl verða oftast
við samstuð við bolta eða leikmenn.
Oftast er um yfirteygju að ræða með
blæðingu í liðinn og bólgusvörun.
Hnémeiðsl em helst tengd lið-
þófum eða liðböndum. Liðbönd gefa
sig helst við snöggt þvingað hliðará-
tak á hnéð en snöggir snúningar,
t.d. hjá línumönnum, valda stundum
liðþófa- eða liðbandasköðum.
Einnig er nokkuð um bein/nabba-
myndanir í hnjám og olnbogmn hjá
leikmönnum sem lenda mikið á þess-
um líkamshlutum, t.d. línu- og
homamönnum.
Ökklameiðslin verða flest vegna
liðbandatognunar. Þau em algeng-
ust utanfótar og verða við, svo dæmi
séu tekin, misstig, í lendingu eftir
uppstökk og í gabbhrfeyfingum.
Beinbrot sjást alltaf af og til í
handbolta, einkum handar-, fingur-
og nefbrot.
Bakmeiðsli em nokkuð tíð og er
oftast um bráðameiðsli að ræða. Það
em einkum homa- og línumenn sem
verða fyrir þessum meiðslum við að
vinda upp á bolinn. Hjá skyttunum
er frekar um langvarandi einkenni
frá baki að ræða sem koma vegna
mikils snúnings á bol við skot.
Að lokum má minnast á að alltaf
koma upp tilfelli þar sem leikmenn
fara úr axlarliðnum. Til að slíkt
komi fyrir þarf töluvert átak en eftir
að leikmaður hefur einu sinni farið
úr axlarliði er honum hætt við að
fara úr liðnum aftur og aftur.
Leiðir til úrbóta
Aldrei er hægt að útiloka meiðsli
alveg en hægt er að draga vemlega
út tíðni þeirra með réttum aðgerð-
um. Sumir halda því fram að hægt
sé að koma í veg fyrir allt að 80%
meiðsla með því að bæta grunnþjálf-
unina. Ef grunnþjálfuninni er haldið
við allt árið minnkar hættan á
meiðslum stórlega. Eftir meiðsli eða
hvíld frá æfingum þarf því að leggja
áherslu á gmnnþjálfunina áður en
byrjað er á fullu.
Fyrirbyggjandi aðgerðum er hægt
að skipta í þrennt:
1. Þjálfun á að tryggja að leikmenn
séu í góðu líkamlegu og andlegu
ástandi og noti rétta tækni.
2. Fyrir æfingar og leiki á að hita
vel upp og þegar átökum lýkur
þarf að kæla sig rólega niður.
3. Að nota góða skó, hlífar og annan
þann búnað, sem getur minnkað
meiðslahættu, í þeim tilfellum þar
sem þörf er á slíku.
1. I þjálfun handknattleiksmanna
þarf að leggja áherslu á eftirfarandi
þætti: úthald, snerpu, stökkraft,
styrk, liðleika, samhæfingu og
tækni. Mismunandi áhersla er lögð
á einstaka þætti eftir því hvaða
stöðu menn spila. Þannig er þjálfun
markmanna allt öðmvísi en annarra
leikmanna.
I yngri flokkunum þarf að leggja
mikla áherslu á þjálfun réttrar
tækni. Því þyrftu be^tu þjálfaramir
að starfa í yngri aldursflokkunum
því erfitt er að leiðrétta undirstöðu-
atriðin þegar leikmenn em komnir
upp í meistaraflokk. Þessi stefha
hefur því miður ekki verið í hávegum
höfð hér á landi. Mestu er kostað
til þjálfunar meistaraflokkanna og
Höfundur
fræðsluhornsins
að þessu sinni er
Sólveig Stein-
þórsdóttir sjúkra-
þjálfari. Sólveig er
leikmaður með
hinu sigursæla
kvennaliði Fram í
handbolta.
yngri flokkamir oft látnir sitja á
hakanum. Röng tækni getur haft
meiðsli í för .með sér og því er góð
tækniþjálfun fyrirbyggjandi hvað
meiðsli varðar.
Álagsmeiðsli koma einkum fram í
upphafi æfingatímabils. Þetta gerist
ef farið er geyst af stað og verða þá
minniháttar áverkar oft að langvar-
andi álagsmeiðslum. Því ber að fara
varlega í upphafi æfingatímabils og
auka álagið smám saman. Verkir við .
álag em hættumerki sem þjálfarar
og leikmenn eiga að virða.
2. Upphitun og teygjur em nauð-
synlegur þáttur í allri þjálfun íþrótta-
fólks.
Upphitun er einn mikilvægasti fyr-
irbyggjandi þátturinn hvað meiðsli
varðar. Nauðsynlegt er að virkja
stóm vöðvahópana svo blóðflæði
verði sem mest og vöðvarnir nái
hámarksafkastagetu. Gott er að nota
leiklíkar hreyfingar í upphitun til
að búa vöðvana undir þær hreyfing-
ar sem mest em notaðar í leiknum
sjálfum. Þannig fæst betra samspil
tauga og vöðva sem er liður í að '
draga úr meiðslum. í upphitun á að
vera stígandi og hún á að virkja þá
vöðvahópa sem við notum mest í
viðkomandi íþróttagrein svo og lík-
amann allan og undirbúa hann fyrir
hámarksálag. í upphitun eiga að
vera léttar teygjur, hægar og stutt-
ar. Rykki í teygjunum ber að forðast.
Eftir æfinguna er svo nauðsynlegt
að teygja vel upp að sársaukamörk-
um og halda teygju í lágmark 30
sek. Gott er að halda teygju á vöðva
allt að 2 mínútur.
Áður en leikmaður fer inn á eftir
að hafa setið góða stund á bekknum
er því mikilvægt að hann hiti eins
vel upp og hægt er. Þjálfari ætti að
reyna að gefa leikmönnum sínum
lágmark 3-5 mínútur til að hita upp
áður en hann skiptir þeim inn á.
Einnig ættu leikmenn að reyna að
„halda sér heitum“ á bekknum.
Líklega eru langvarandi axlar-
meiðsli að stórum hluta vegna þess
að leikmenn fara beint inn í sal að
dúndra á markið án þess að hita sig
upp. Að byrja æfingu þannig er góð
aðferð til að ná sér í langvarandi
álagseinkenni frá axlargrind.
3. Skór og hlífar.
Góðir skór, sem henta íþróttinni,
draga úr meiðslahættu. Uppháir
skór henta vel þeim leikmönnum
sem eiga við sífelld ökklavandamál
að stríða. Ef hlaupið er úti er nauð-
synlegt að nota hlaupaskó, hand-
boltaskór eru ekki hannaðir til þess
að hlaupa á þeim langhlaup.
Hlífar á olnboga og hné geta kom-
ið að góðum notum. Þær draga úr
höggum en koma ekki í veg fyrir
liðbanda-, og/eða liðþófaskaða, t.d. í
hnjám.
Fyrir leikmenn, sem þegar hafa
meiðst, eru sífellt að koma betri og
fullkomnari hjálpartæki svo sem
hnéspelkur.
Teip getur hindrað svo til alger-
lega ákveðnar tegundir meiðsla ef
það er rétt notað. I sambandi við
spelkur og teip þarf alltaf að hafa
sarnráð við fagmenn s.s. íþrótta-
lækna og sjúkraþjálfara.
Að lokum er þarft að minnast á
sjúkratöskuna. Þjálfari eða aðstoð-
armaður hans á alltaf að vera með
sjúkratösku við höndina, bæði á
æfingum og í keppni. í sjúkratösk-
unni eiga að vera: kælipokar, teygju-
bindi, bómull, plástrar, skæri, teip
og sárabindi, svo það nauðsynleg-
asta sé talið upp.
I----------------------------------------------------1
! Leikstaðir í !
! deildakeppni yngri !
! flokkanna um helgina '
| 2. flokkur karla: |
■ 1. deild, Selfoss: Keppni hefst laugardaginn 24/1 kl. 10.00.
2. deild, íþróttahúsið við Strandgötu/Hafnarfjörður:
I Keppni hefst laugardaginn 24/1 kl. 13.00.
I 3. deild, Vestmannaeyjar: Keppni hefst föstudaginn 23/1 I
J kl. 20.00.
I 4. deild, íþróttahús Seljaskóla: Keppni hefst laugardag-
I inn 24/1 kl. 12.30.
I 2. flokkur kvenna: I
■ 1. deild, Digranes: Keppni hefst föstudaginn 23/1 kl. .
■ 19.00.
| 2. deild, Álftamýrarskóli: Keppni hefst föstudaginn 23/1 |
■ kl. 19.00. -
3. deild, Keflavík: Keppni hefst laugardaginn 24/1 kl.
| 13.30.
I 4. flokkur karla: |
I 1. deild, Varmá: laugardag 24/1 kl. 13.00. i
_ 2. deild, KR-húsið: laugardag 24/1 kl. 13.00.
3. deild, Borgarnes: laugardag 24/1 kl. 13.00.
I 4. deild, Breiðholtsskóli: laugardag 24/1 kl. 14.00. I
| 4. flokkur kvenna: I
■ 1. deild, Njarðvík: laugardag 24/1 kl. 13.00. .
' 2. deild, Seltjarnames: laugardag 24/1 kl. 10.00.
| 3. deild, Ásgarður/Garðabær: laugardag 24/1 kl. 14.00. I
I----------------------------------------------------1
Keppni á íslandsmóti yngri flokkana hefst að nýju nú um helgina. Þessi mynd er úr leik KR og Aftureldingar i
1. umferð deildarkeppni 2. flokks karla.
Þýðingarmikil helgi framundan
- liðin, sem eiga sæti í fyrstu deild eftir þessa helgi, eru örugg í A-úrslrt íslandsmótsins
Nú um helgina verður leikin önnur
umferð deildakeppninnar í 2. flokki
karla og kvenna og 4. flokki karla og
kvenna. Þau lið, sem eiga sæti í fyrstu
deild hvers flokks eftir þessa helgi, eru
örugg í A- úrslit Íslandsmótsins og því
er óhætt að spá spennandi keppni um
helgina í öllum flokkum.
Deildakeppnin' hefur þegar sannað
ágæti sitt og er til mikilla bóta í keppni
yngri ftokkanna. Sterkustu liðin spila
saman í fyrstu deild og þau lökustu í
3. eða 4. deild eftir fjölda þátttökuliða
í hverjum flokki. Þetta tryggir það að
jafnræði er með liðum sem leika sam-
an hverju sinni og að flestir leikir á
Islandsmótinu eru spennandi og hafa
þýðingu. I annarri umferð deilda-
keppninnar, sem hefst um þessa helgi,
spila öll bestu liðin í hverjum flokki í
fyrstu deild um sæti í A-úrslitum og
þar með réttinn til að keppa um ís-
landsmeistaratitilinn. Tvö efstu sætin
í annarri deild eru einnig mjög eftir-
sóknarverð því þau veita viðkomandi
liðum sæti í fyrstu deild í 3. umferð
deildakeppninnar og þar með öruggt
sæti í A-úrslitunum. Þau lið, sem falla
úr fyrstu deild, eiga möguleika asamt
öðrum liðum í annarri deild að tryggja
sér sæti í A-úrslitum með því að hafha
í 1. eða 2. sæti í keppni annarrar deild-
ar í þriðju umferð deildakeppninnar
þegar þar að kemur.