Dagblaðið Vísir - DV - 01.02.1988, Blaðsíða 16

16
MÁNUDAGUR 1. FEBRÚAR 1988.
frrjálstóháð dagbláð
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRjALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 600 kr.
Verð í lausasölu virka daga 60 kr. - Helgarblað 75 kr.
Listasafnið
Um helgina var Listasafn íslands opnað í nýjum húsa-
kynnum. Listasafnið hefur lengi verið olnbogabarn sem
búið hefur við þröngan húsakost í sambýli við Þjóð-
minjasafnið og ekki verið sú almenningseign sem slíkt
safn á að vera. Með aðstöðunni á Fríkirkjuveginum
hefur safnið loksins fengið það svigrúm og þá möguleika
sem slíku safni er við hæfi. Sahr og annar aðbúnaður
er glæsilegur rammi um íslenska listasögu og listaverk,
sem njóta sín vel í glæsilegum innréttingum og frá-
gangi. Aðstandendur Listasafnsins munu brydda upp á
ýmsum nýjungum, sem gera almenningi auðveldara að
njóta listarinnar og skilja hana. Það verður gert með
myndbandasýningum, sérstakri leiðsögn og fyrirlestr-
um og fjölþættum málverkasýningum. Allt verður gert
til að laða fólk að, enda eru sofn lítils virði ef þau eru
ekki sótt.
Sú gagnrýni hefur heyrst að frágangur á hinum nýju
húsakynnum hafi farið fram úr öllum kostnaðaráætlun-
um og sé dýru verði keyptur. Það er eins og annað sem
ríkið kemur nálægt, að þar fer allt úr böndum í kostn-
aði og gefur enn einu sinni til kynna að aðhaldi og
eftirliti með eyðslu á almannafé er verulega ábótavant.
En úr því sem komið er skal ekki á þessari stundu
eyðilögð sú ánægja sem því fylgir að Listasafnið getur
staðið undir nafni. Það má líka segja að skynsamlegra
var að ráðast í endurbyggingu eldra húss heldur en
nýbyggingu með tilheyrandi flottræfilshætti. Forstöðu-
maður Listasafnsins og aðrir þeir sem að breytingum á
safnhúsinu hafa staðið hafa lagt sig fram af metnaði og
víst er það rétt að hér er verið að reisa bautastein til
framtíðarinnar. Nú verður ekki lengur í kot vísað og
auðvitað má enginn smáboruskapur stjórna slíku verki.
Þetta átak leiðir af sér að reksturinn verður að vera í
samræmi við húsakostinn. Virðingarleysið gagnvart
Listasafninu hefur verið til vansa og heyrir nú vonandi
sögunni til.
Nú er aðalatriðið að fylgja opnun safnsins eftir með
því að opna hstina fyrir almenningi, opna safnið fyrir
fjöldanum. Myndhst er ótrúlega útbreidd á íslandi og
það eru lygilega margir sem dunda við það í frístundum
að mála og skapa á léreftinu. Ekki eru það allt meistara-
verk en meðan áhuginn er fyrir hendi ber það vott um
að málverkið á ítök langt út fyrir raðir hinna fámennu
og forfrömuðu. Erlendis er myndhst og reyndar flestar
aðrar hstgreinar áhugamál örfárra útvalinna og nær
að mjög takmörku leyti til hinna óbreyttu borgara. List
er til á söfnum og þangað sækja þeir einir sem þangað
gera sér sérstaka ferð vegna áhuga, menntunar eða
skyldustarfa. Listaverkin eru ekki alltaf í nálægð við
hið daglega líf. Hún er ahtof oft til sýnis en ekki til
næringar.
Hér á landi er þessu öðruvísi farið. Auk listsköpunar
fyrir sjálfa sig má sjá víða á íslenskum heimhum mál-
verk eftir víðfræga og viðurkennda málara, einkum
íslenska, og þannig hefur málarahstin verið hluti af
daglegu hfi og umhverfi fjöldans. Listasafn íslands á að
vera háborg og musteri þessarar hstar, þroska smekk
og hstsjón þeirra sem þangað sækja og með tUkomu
nýrrar og bættrar aðstöðu safnsins standa vissulega
vonir tU að fleiri geti notið hstarinnar og metið hana
að verðleikum.
Vígsla Listasafns íslands í safnhúsinu við Fríkirkju-
veginn er fagnaðarefni. Glæsibragurinn ber þess vott
að íslendingar taka hst sína alvarlega. Það er vel.
EUert B. Schram
Flísin og
bjálkinn
Flestum er minnisstæður eftir-
farandi boðskapur Jesú:
„En hví sér þú flísina í auga bróð-
ur þíns en tekur ekki eftir bjálkan-
um í auga þínu?“ (Matt. 7.3.) Þessi
orð komust í fréttirnar nýlega þeg-
ar Davíð Oddsson borgarstjóri
vændi Steingrím Hermannsson ut-
anríkisráðherra um hræsni í
sambandi viö þenslu í þjóðfélaginu.
Steingrímur lét þess getið á fundi
að óþarfi væri nú að ráðast í bygg-
ingu ráðhúss og veitingahúss á
vegum Reykjavíkurborgar vegna
ástandsins í þjóöfélaginu. Davíð
svaraði fullum hálsi og kvittaði fyr-
ir sig með ofangreindri tilvitnun í
Matteusarguðspjall. Ekki fer á
milli mála að Davíð er að ásaka
Steingrím um hræsni því að Jesús
segir síðar: „Hræsnari, drag fyrst
bjálkann út úr auga þínu og þá
muntu sjá vel til að draga flísina
úr auga bróður þíns.“ (Matt. 7.5.)
Skilningur á umræddum boð-
skap ér þó sennilega nokkuð
mismunandi. Sumir telja að átt sé
við aö menn séu oft gleggri á mis-
fellur náungans en sjálfra sín. Þótt
svo sé eru menn ekki orönir
hræsnarar fyrr en þeir standa á
torgum og prédika eða stunda boð-
skap. Einnig vottar fyrir þeim
skilningi að fólk skuli átta sig á
KjaUarinn
Jónas Bjarnason
efnaverkfræðingur
„Sjáið allar flísarnar,“ segja blekk-
ingameistararnir. „Við byggjum
umsvifcdaust bj álkavíggirðingar. ‘ ‘
Niðurstaðan er mörgum ljós. ís-
lenskir neytendur greiða mörgum
sinnum hærra verð fyrir margar
landbúnaðarafurðir en gengur og
gerist í nágrannalöndum. - Auðvit-
að er hér um að ræða purkunar-
lausan hagsmunarekstur þar sem
ekki er hikað við að beita hvaöa
brögðum sem er. Er fólk síðan
hissa á því af hverju margir fram-
sóknarmenn börðust mest gegn
frjálsri fjölmiðlun?
Ósamræmi og hvalræði
F.g er ekki einn um það að hafa
áhyggjur af geðklofanum í hvala-
málunum. Þegar íslendingar tóku
sér tvö hundruð mílna efnahags-
„Viljum við að Evrópubandalagið setji
tolla á íslenskan saltfiskinnflutning til
bandalagsins og e.t.v. kvóta einnig eða
jafnvel bann?... Tölum við með klofn-
um tungum? Hver hefur bjálka í auga?“
höfundur.
stærðum eða stærðargráöum.
Bæði flísin og bjálkinn eru úr tré
en mjög misstór, Að lokum má
benda á að samlíkingin getur al-
mennt átt við ósamræmi. Þá eru
menn sjálfum sér ósamkvæmir.
Ef glöggt er að gáð má fmna mörg
dæmi um hræsni eða ósamræmi í
okkar þjóðfélagi en hollt er að velta
vöngum yfir þeim aö gefnu tilefni.
Fríverslun eða
sjálfsnægtabúskapur
Sögunni víkur aft'ur að Stein-
grími. Á síðasta ári flutti hann
ræðu á erlendum vettvángi og tal-
aði fyrir fijálsri verslun á milli
landa en sagði að matvæli hefðu
sérstöðu. Líklega hafa flestir ís-
lendingar, sem tóku eftir þessu,
skiliö þetta á sama veg. Við eigum
aö fá að njóta fríverslunar i útflutn-
ingi fyrir allar okkar afurðir en
hefðbundinn landbúnaður á ís-
landi á að fá aö njóta hins gagn-
stæða, innflutningsbanns og
einokunar á kostnað neytenda og
skattborgara. Steingrímur talaði að
vísu um matvæli en það er hættu-
legt að tala tungum tveim í þessum
efnum. Viljum við að Evrópu-
bandalagiö setji tolla á íslenskan
saltfiskinnflutning til bandalagsins
og e.t.v. kvóta einnig eða jafnvel
bann? Áform eru einnig uppi um
það í Evrópubandalaginu að setja
háa tolla á innflutt lýsi til að vemda
eigin plöntuolíur. Hvað með annan
fiskútílutning til EB og Bandaríkj-
anna?
Tölum við með klofnum tungum?
Hver hefur bjálka í auga?
Auðvitað eru sjávarafurðahags-
munimir mörgum sinnum meiri
en landbúnaðarstefnan og hver
skyldi hafa meiri áhuga á frjálsri
utanríkisverslun en íslendingar
sem eru háðari milliríkjaviðskipt-
um en sennilega aUar aörar
Evrópuþjóöir í .þ.m.
Stærðargráðublekkingar. ,
Þær eru mjög algengar. Þekkt-
asta dæmið er væntanlega þegar
Bandaríkin og Sovétríkin em lögð
að jöfnu. Bandaríkjamenn hafa oft
veðjað á rangan hest og afleiðing-
arnar hafa því miður orðið slæmar,
t.d. í Mið- og Suður-Ameríku. Auð-
vitað telja margir sem fylgjast með
úr fjarlægð að Bandaríkjamenn
hefðu átt að gera hitt og þetta og
helst eitthvað allt annað en þeir
síðan gerðu, en að setja jafnaðar-
merki á mUU þeirra og Sovétmanna
er aivarlegt afbrigði af stærðar-
gráðuskynvillu eða bUndri áróð-
urshyggju nema hvort tveggja sé.
Á íslandi hafa talsmenn land-
búnaðarins stundað upplýsinga-
mengun í stóram stfl og afsaka
síðan allt með niðurgreiðslum er-
lendis. Kjarnfóðurskattur upp á
meira en 100% er settur á allt korn-
fóður fyrir búpenjng. „Erlendar
þjóðir eiga ekki að geta kippt
grundvelUnum undan íslenskum
landbúnaði með niðurgreiddu
korni,“ segja blekkingameistararn-
ir. Sannleikurinn er sá að niður-
greiðslur era á vissum fóðurblönd-
um í EB upp á einhverjar prósentur
til að gera þeirra afurðir sam-
keppnishæfar á alþjóðamarkaði.
lögsögu voru þeir í fararbroddi
vemdunarmanna en vemdunar-
stefnan var tvímælalaust einn
meginbandamaður okkar í ná-
grannalöndum. Nú virðumst við
hafa snúið viö blaðinu. Stjórnmál
snúast ekki bara um hluti sem em
heldur einnig um hluti sem fólk
heldur að séu. Þetta á ekki síst við
um alþjóðastjórnmál. Almenning-
ur í nágrannalöndum okkar er með
réttu eða röngu á móti hvalveiðum,
a.m.k. stórhvelaveiðum. Hinn vest-
ræni heimur hefur með réttu móral
af framferðinu í hvalamálum og
siðferðisvitund vina okkar vestan
hafs og austan hefur beðið hnekki.
Hvalveiðibann Alþjóða hvalveiði-
ráðsins í nokkur ár er þvi til góðs.
Eftir að Alþingi samþykkti 1985 að
mótmæla ekki hvalveiðibanni
hvalveiðiráðsins hafa guðirnir
brugöist okkur. Auðvitað teljum
við Islendingar að við höfum rétt á
því að nýta auölindir sjávar um-
hverfis landið á skynsamlegan hátt
en það er .ekki sama hvernig það
er gert. íslendingar eiga rétt á því
að fá að vita hvað er rétt og satt í
þessu máli. Ég er vísindamaöur og
hef reynt að lesa það efni sem að-
gengilegt er en ég hef ekki fengið
að sjá sannfærandi upplýsingar um
það að sandreyðar og langreyðar
séu ekki í hættu þótt sæmilegt
ástand viröist vera á íslandsmið-
um. Þess vegna tel ég stjórnmála-
menn tala af ábyrgðarleysi þegar
þeir hæðast að Bandaríkjamönn-
um vegna höfrungadráps því að
þeir eru ekki taldir í hættu og eru
ekki stórhveli. Einnig er það vill-
andi að segja aö andóf gegn hval-
veiöum sé eingöngu af hálfu
öfgasamtaka. Vissulega em öfga-
samtök með í hópnum en fjölda-
mörg virðuleg einnig. Öfgafullir
sértrúarflokkar með biblíu í hönd
gera ekki kristna trú að öfgatrú.
Hvort sem okkur líkar betur eða
verr er fólk nú almennt orðið á
móti hvalveiðum á Vesturlöndum.
Þess vegna er ábyrgðarlaust að
hrópa stöðugt um flísarnar í aug-
um nágrannanna í stað þess að
upplýsa íslendinga sjálfa og vinna
þannig stuðning þeirra á grund-
velli réttra upplýsinga í stað þess
að reyna að reka þá áfram eins og
sauði í helgu stríði óupplýstra eyja-
skeggja.
Jónas Bjarnason