Dagblaðið Vísir - DV - 05.07.1990, Blaðsíða 7

FIMMTUDAGUR 5. JÚLÍ 1990.
7
Sandkom
Ameðan
íþróttafrétta-
mennvoru
upptekniraf
heimsmeist-
arakeppninnií
knattspyniu
voruþeir
„skúhbaðir1' úr
óvæntri átt. í
dulki sinum um
karlmenn i
sunnudags-
blaði Moggans birti Bryndis Schram
utanríkísráðherraff ú þannig úrslit
Hálandaleikanna í kraftaþrautum en
íslendingai’ með Jón Pál Sigmarsson
í broddi fylkingar lögðu þar Skota.
Reyndar má ekki greina frá úrsiitum
þessarar keppni þar sem þeir sem
kaupa sýningarréttinn af keppninni
eíga að greina fyrstir frá þeim.
Bryndis lætur það híns vegar ekkert
á sig fá, eins og góðum blaðamanni
.sæmir. :
Metnaðarkvötinn
Þaðerein-
kennilegtað
þráttfyrírað
ríkissjónvai-pið
sóorðiðkvart-
aldargamaltþá
teljastarfs-
mennþessenn
aöþeireigi
heiðurskilitm
fvriraðhalda
úti útsending-
umPeirvirð-
ast til dæmis hafa fyllt metnaðar-
kvótann með þvi að sýna beint frá
heimsmeístarakeppninni og láta þar
við sitja. Á meðan aðrar sjónvai-ps-
stöðvar eru með fréttir af raótinu,
sýna aftur helstu atriöi leikjanna,
fjalia um frammistöðu einstakra ieik-
manna, vafasama dóma og svo fram-
vegis þá láta starfsmenn Sjónvarps-
ins beinu útsendingamar nasgja.
Þetta minnir um margt á kosninga-
vöku Sjónvarpsins þar sem frétta-
menn klöppuðu sér látlaust á bakið
fymir að hafa haldið úti flögurra tíma
dagskrá sem þó fólst ekki í öðru en
talnaupplestriogtölvugrafík. Meira
að segja beinu sendingarnar utan af
landi voru ógeðslegar; einhvetjir
jakkafatakarlar að lesa upp tölur á
meðan fólk ýmist ærðist af gleði eða
sorgínæstuhúsum.
antisportista
Reyndarvirð-
ast starfsmenn
íþróttadeildar-
innarhálfkúg-
aðirafein-
hverjumanti-
sportistumá
fréttadeildinni
því þeir viröast
dauðskelkaðir
efleikireru
framlengdir
framyfmaug-
lýstan fréttatíma. Þeir fá heldur aldr-
ei inni í fréttatímum með neitt sem
viðkemur heimsmeistarakeppninni
og þora ekki annað en sýna fimleika,
hross ogsund í Iþróttaþáttum sínum
á kvöldin. Þó allir fjölmiðlar í hetmin-
um geri héimsmeistarakeþpninni góð
skil eins og öðru fréttaefni þá flokkar
Sjónvarpið koppnina sem efni fyrir
sérlundaða en ekki sem efni sem hef-
uralmenntgildi.
Kaffiveita
Reykjavíkur
Núþegarbúið
eraörífastóru
hitaveituúmk-
anaáöskjuhlíð
virðisi goðlmu-
myndfyrirbí.
Húnvarað
stofnaKaffi-
veitu Reykja-
víkurogláta
hanafátank-
ana. Þar væri
hægtaðgeyroa
íslenska uppáhellingu og leíða hana
síðan í hús. I stað þess að Reykvíking-
ar væru hver í sínu homi að helia
upp á sitt kaffi gætu þeir einfaldlega
skrúfað frá krana í eldhúsinu. Þar
væru þrír kranar fyrir ofan hvem
vask; heitt og kalt vatn og kaffi.
Umsjón: Qunnar Smári Egllsson
__________________________Fréttir
Kapphlaupið um staðsetningu nýs álvers:
Keilisnes, Dysnes
eða Reyðarfjörður?
Keilisnes á Vatnsleysuströnd er einn þriggja staða sem helst hafa verið
nefndir varðandi nýtt álver. Allir hafa staðirnir ýmislegt til síns ágætis en
galla má einnig finna á þeim öllum. DV-mynd BG
Mikið hefur verið rætt um hvar
væntanlegt álver verður reist. Þrír
staðir eru nú einkum taldir koma til
greina: KeUisnes á Vatnsleysu-
strönd, Dysnes við Eyjafjörð og
Reyðarfj örður. Allir hafa þessir stað-
ir eitthvað til síns ágætis en galla
má einnig finna á þeim öllum.
Höfnin er dýrust í Keilisnesi en
ódýrust á Reyðarfirði sem einnig
liggur best við flutningum. Hvað
mannafla varðar er Keilisnes besti
kosturinn en Reyðarfiörður sístur.
Lóðakostnaður og vatnskostnaður
verður mestur í Eyjafirði en fast-
eignagjöld verða væntanlega eins.
Hvað mengun varðar er KeUisnes
talið hagkvæmasti kosturinn.
Höfn og flutningar
Höfnin í Reyðarfirði virðist hag-
kvæmust en óhagkvæmust á Keilis-
nesi. Höfnin á Reyðarfirði er talin
kosta um 270 milljónir, á Dysnesi í
Eyjafirði er hún talin kosta um 450
milljónir en dýrust verður hún á
KeiÚsnesi. KeUisnes stendur fyrir
opnu hafi og þarf því að byggja ytri
mannvirki, brimbrjóta og annað slíkt
sem talið er kosta að minnsta kosti
um 200 milljónir aukalega. Þótt hafn-
arkostnaður sé mikUl er reiknað með
að hafnargjöld greiði hann niður á
t.d. 25 árum.
Hráefnið eða súrábð mun væntan-
lega koma frá Karíbahafinu en það
fer eftir þeim innkaupasamningum
sem fyrirtækin þrjú í ATLANTAL-
hópnum eiga við hin ýmsu lönd.
Hvert þessara þriggja fyrirtækja
kemur með sitt hráefni og flytur af-
urðirnar út aftur. Þetta verður því
eins konar bræðslufélag. Það hefur í
fór með sér viss vandkvæði og spurn-
ing hvort það gengur til lengdar að
nota mismunandi hráefni. Þeir reyna
væntanlega að sameina innkaup þeg-
ar fram líða stundir.
Afurðirnar fara síöan væntanlega
tíl meginlands Evrópu, tíl Svíþjóðar,
HoUands, Þýskalands, Belgíu, Lúx-
emborgar, Frakklands og Bretlands.
Varðandi flutninga eru því Eyfirð-
ingar verst settir. En þó að Keilisnes
sé næst hráefninu en lengst frá
mörkuðum jafnast sá munur ekki
út. Afurðaflutningamir eru mun
mikUvægari því þangað eru ferðirn-
ar mun tíðari og fara með fraktskip-
um. Hráefnið kemur hins vegar með
stórum skipum og sjaldnar. Varð-
andi skipaflutninga standa því Reyð-
firðingar best að vígi.
Mannafli og vinnusókn
Þegar talað er um mannafla og
vinnusókn lítur dæmið þveröfugt út.
Þá stendur KeUisnes best að vígi en
Reyðarfiörður lakast. Margfeldis-
áhrif á höfuðborgarsvæðinu eru tal-
in nema 1935 ársverkum, 1480 fyrir
norðan og 1290 fyrir austan.
Væntanleg röskun vegna nýs ál-
vers verður minnst á Suðurlandi þar
sem mannfiöldinn er mikiU. Ljóst er
að flytja þarf fólk til Eyjafiarðar en
röskunin verður langmest á Reyðar-
firði.
Byggðasjónarmið koma ekki inn í
mat ATLANTAL-hópsins. Síðar
verður hins vegár rætt við íslensk
stjórnvöld sem geta haft áhrif á nið-
urstöðuna. Ákvörðunin verður tekin
sameiginlega að lokum þegar afiar
forsendur hggja fyrir.
Fasteignagjöld og önnur gjöld
Lóðakostnaður er mismikUl eftir
stöðum. Kostnaður á Eyjafirði verð-
ur væntanlega mun meiri en á hin-
um tveimur stöðunum. Þar reikna
menn með jarðvegsskiptum sem geta
kostað um einn mUljarð.
Þó verður að athuga að í Eyjarfirði
hafa farið fram langítarlegastar
rannsóknir. Þar hefur staðarvals-
nefnd verið með rannsóknir frá 1981
og norskir aöilar voru komnir langt
með áætlanagerð 1982 þegar þeir
hugðust reisa þar 130.000 tonna ál-
ver.
KeUisnes stendur hins vegar á
hrauni sem ekki hefur verið borað í
en kannanir hafa verið gerðar á yfir-
borðinu. Hraunið þarf að sprengja
og rippa og enn nokkuð óvíst hvað
það kemur til með að kosta. Kostnað-
ur vegna lóðar er áberandi hagstæð-
astur fyrir austan.
Sveiíarfélögin þurfa að útvega mik-
ið af vatni til þess að kæla ofnana.
Nóg er af vatni á Reyðarfirði og á
Keilisnesi en það er erfiðara á Dys-
nesi. Þar er lengst að ná í vatn. Það
þarf að bora eftir því og flytja það
langar leiðir. Reiknað er með að bora
eftir því við Hörgáreyrar. Fyrir aust-
an hafa komið fram athyghsverðar
hugmyndir um að endurnota vatnið
sem hitaveituvatn.
Varðandi fasteignagjöldin eru
margir óvissuþættir. Erlendu aðU-
amir hafa spurt sveitarfélögin hvert
fyrir sig hve mikið þau geti slegið af
prósentútölunni eða hversu mikill
hluti fasteignanna komi inn í fast-
eignagrunninn sem tekjustofn. Iðn-
aðarráðuneytið hefur sagt að vænt-
anlega verði lagt fil að prósentustig
fasteignaskattsins verði lækkaður úr
1% í 0,75%. Hér er verið að tala um
risavaxið fyrirtæki og því talið rétt-
lætanlegt að lækka fasteignaskatt-
inn.
Mengunarvarnir
Mengun frá álverum er einkum
þrenns konar: flúormengun, brenni-
steinsdíoxíðmengun (SO-2) og ryk-
mengun. Þessi mengun getur verið
skaðleg gróðri, búfénaði og heilsu
manna og er því reynt að draga úr
henni með hreinsibúnaði. Einnig
mun á einhverjum stöðum, aðallega
Eyjafirði, þurfa að stýra landbúnaö-
arstarfseminni í næsta nágrenni við
álverið og jafnvel leggja búskap af á
sumum stöðum.
Reiknað er með því að álverið fuU-
nægi kröfum um mengunarvarnir,
hvar sem þaö verður reist, með þeim
búnaði sem almennt er settur í ál-
ver. Þá er átt við svokallaðan þurr-
hreinsibúnað.
Þurrhreinsibúnaöurinn verkar í
raun eins og kaffisía. Mörg lög af filt-
erum eru sett fyrir útblásturinn og
taka út fóstu efnin: flúor og ryk. Efn-
in eru síðan endurunnin og notuð
aftur í vinnslunni.
Fréttaljós
Pálmi Jónasson
Ef hins vegar á að hreinsa brenni-
steinsdíoxíð úr útblæstri þarf svo-
kaUaðan blauthreinsibúnað. SlUcur
búnaður er notaður á nokkrum stöð-
um í heiminum, m.a. á Norðurlönd-
unum. Sérstaklega er hann notaður
þar sem byggð er nálægt álverum,
viðkvæmur gróður eða há fiöU af-
marka svæðið.
Sjó er dælt í gegnum kerfið og salt-
bindur SO-2 agnir sem síðan er dælt
út í sjó. Með þessu er komið í veg
fyrir súrt regn þar sem þetta berst
ekki út í andrúmsloftið og fellur til
jarðar. Kostnaður við þessar meng-
unarvarnir er hins vegar mikill, allt
að 120 mUljónum króna, auk rekstr-
arkostnaðar, en sjódælingin er nokk-
uö dýr.
Varðandi mengunarvarnir stendur
því Keilisnes best aö vígi. Fátt fólk
býr í grenndinni, þar er veðrasamt
og ríkjandi vindátt er út á sjó. Einnig
er htið um búskap og gróður.
GANGLERI
Jívað er vitund?
9-ívað er íífeða dauði?
Vitum við eífifátt með vissu?
Hvaða mÖ£uíeikar 6úa í manninum?
í 63 ár hefur tímaritið Qangíeri 6irt£reinar um andíeg,
sáCfrczðiícg, íeimspeíqfeg og vísindaíeg efni
MeðaCefnis í síðasta fiefti:
Qrein um undramanninnSai Haba
MCutverkdrauma í þrosfca mannsins
Sfeimsmynd sjáenda
‘Viðtaí við fieimspeking
Qangferi femur út tvisvar á ári,
hvort fiefti 96 síður,
ásfcrifterkr. 1070-
QangCeri, ritfyrir þá sem spyija
Sími 39573