Dagblaðið Vísir - DV - 31.01.1992, Blaðsíða 12

12
FÖSTUDAGUR 31. JANÚAR 1992.
Spumingin
Lesendur
Sesselía Hrönn Guðmundsdóttir
nemi: Stundum. Ég nota mjólk og
helling af sykri.
„Skyldusparnaöurinn skilar sér að fullu með vöxtum og verðbótum." - En hvað verður um lífeyrissjóðsgreiðslurnar?
Umráðaréttur eigin
lífeyrisgreiðslna
Magnús Ólafsson skrifar:
Með tilkomu frjálsra fjölmiðla, sem
má í raun rekja til stofnunar Dag-
blaðsins og svo með tilkomu ljós-
vakamiðlanna, bæði útvarpsstöðv-
anna og Stöðvar 2, hefur umfjöllun
um þjóðmál breyst svo gjörsamlega
aö nú fer fátt framhjá landsmönnum.
- Ekki heldur það sem áöur var taliö
að lítið erindi ætti til þeirra.
Eitt þeirra mála er nú orðið að
vandræðabami í opinberri stjóm-
sýslu vegna þess að enginn mátti
komast að þvi hvaða hagsmunir voru
í húfi. Hér er átt viö Sameinaða verk-
taka sem hafa nú uppfært eignir sín-
ar og greitt stóran hlut þeirra út til
eigenda sinna í beinum peningum. -
Auðvitað er þessi aðgerö ein og sér
ekki annað en raunhæf aðgerð úr því
sem komið er. Það em áreiðanlega
fleiri fyrirtæki og sjóðir sem munu
fara þessa leið á næstu mánuðum.
Lífeyrissjóðir landsmanna em t.d.
stofnanir sem verða brátt að standa
frammi fyrir þeirri staðreynd að þar
verður knúið á af hinum eiginlegu
eigendum um að geiða þeim út sína
fjármuni til eigin ráðstöfunar. - Að
undangengnum lagabreytingum aö
sjálfsögðu. - Eða prófmáli, vilji ein-
hveijir fara þá leiðina og verða fyrri
til. Einu slíku máh, sem varðar laga-
skyldu launþega til að greiða í lífeyr-
issjóði yfirleitt, hefur nú verið skotið
til Mannréttindadómstóls Evrópu
Nú telja menn vítt og breitt um líf-
eyrissjóöakerfið að hagsmunum
þeirra sé best borgið með því aö þeir
fái yfirráðarétt yfir sínum eigin pen-
ingum. Líkt og forráðamenn Samei-
naðra verktaka orðuðu þaö svo rétti-
lega. - í lífeyrissjóðunum eiga laun-
þegar, sem greitt hafa í þá um ára-
tuga skeið, háar fjárhæðir hvort sem
talað er um þau 4% sem tekin eru
af launþegum eða þau 10% sem til
urðu með viðbótargreiöslum vinnu-
veitenda þeirra.
Ekkert segir að lífeyrissjóðirair
skiúi til eilífðamóns hafa umsjón
með þessum eigum. Enginn getur
heldur haldið þvi fram að ekki sé
raunhæfara að þetta fé hggi inni á
einkareikningi greiðenda sjálfra.
Skyldusparnaður ungmenna var ein-
mitt þannig ávaxtaður í bankakerf-
inu, og voru minni vanhöld á en því
fé sem lífeyrissjóðimir ávaxta.
Skyldusparnaðurinn skilar sér að
fullu með verðbótum og vöxtum.
Inneign launþega hjá lífeyrissjóðun-
um skeröist hins vegar verulega eftir
því sem árin hða, og hverfur svo að
fullu við lát greiðenda eða maka
þeirra! - Hvað dvelur launþega til að
krefjast gagngerra breytinga?
Drekkurðu kaffi?
Theódór Þorgrímsson nemi: Nei, en
ég hef smakkað kaffi. Mér fannst þaö
vont.
Halla Hallgeirsdóttir nemi: Nei, en
ég drekk te.
Gylfi Freyr Gröndal nemi: Nei, ég hef
aldrei drukkið kaffið. Það er teið sem
blífur.
Hallgrímur Sæmundsson nemi: Nei,
ég held mig við te. Með þvi nota ég
hunang.
Ása Lára Þorvaldsdóttir nemi: Nei,
en það er nú aht í lagi með sykri og
mjólk.
Utbreiðsla esperanto
Hafsteinn Bjargmundsson skrifar:
Mannkynið hefur löngum látið sig
dreyma um alþjóðlegt hjálparmál og
fjöldi slíkra mála hefur komið fram
á sjónarsviðið en enga útbreiðslu
fengið, utan eitt. Esperanto. Hvers
vegna? Ein ástæöan er sú að esper-
anto er öhum málum einfaldara og
auðlærðara og það hefur sannaö gildi
sitt sem talmál, viðskiptamál, vís-
indamál og bókmenntamál. Stafsetn-
ing esperanto er mjög einfold. Hver
bókstafur táknar ahtaf sama hljóð
og hvert hljóð er ávaht táknað með
einum staf. - Málfræðin er ekki erf-
ið, beygingar næstum engar og engin
undantekning til. Orömyndun er ein-
fóld. Mynda má aragrúa orða úr
fáum orðstofnum með nokkrum for-
skeytum og viðskeytum.
Nú segja menn rétthega: Einfald-
leiki málsins nægir ekki til þess að
það verði tekið upp sem alþjóðlegt
hjálparmál. - Hárrétt, höfundur
málsins, sem gæddur var einfaldleik
spekingsins, gerði sér grein fyrir því
aö það var gagnslaust að bjóða
mönnum mál sem ekki stæði þjóð-
tungunum á sporði. Hann þýddi því
á esperanto Gamla testamentið, verk
Shakespeares, Goethes, Heine, H.C.
Anderrsen, o.fl. Síðan hafa aðrir
haldið þessu verki áfram og þýtt
mörg af helstu verkum heimsbók-
menntanna yfir á esperanto. Og ekki
hafa verk smáþjóðanna gleymst.
Vösluspá hefur t.d. verið þýdd á
esperanto, Hrafnkels saga Freysgoða
og ljóð eftir Þorstein frá Hamri. -
Fjöldi bóka hefur einnig verið frums-
aminn á esperanto.
Útbreiðsla esperantos er töluverð
ef haft er í huga að málið byggist ein-
göngu á starfi áhugamanna um ahan
heim, og svo hitt, aö málið er aðeins
hundrað ára gamalt. Valdamenn
heims hafa yfirleitt sýnt málinu lít-
inn áhuga eða engan og margir hafa
lagt stein í götu þess. Ein helsta mót-
bára gegn esperanto er sú að það sé
„tilbúið“ mál. Bið ég nú lesandann
að leiða hugann að því hvað sé „til-
búið“ eður ei í okkar siðmenningu.
Mjög lítð er „tilbúið" í esperanto.
Höfundur málsins fékk það að mestu
„tilbúið" í hendur. Hann hirti það
úr indóevrópskum málum sem máh
skipti og kastaði öðru fyrir róða.
Þjóðtungur þróast þannig en á löng-
um tíma. Ef th vih mun nú einhver
segja að loknum lestri þessara hna:
Þessir esperantistar eru víst óttalegir
draumóramenn. - Þaö er alveg rétt.
Reykjanesinu veröur að bjarga:
Gæti verið gróðri vaf ið
„Lausagöngu fjár veröur að banna
og færa féö I beitarhólf," segir m.a.
í bréfinu.
Hiingið í sima
63 27 00
millikl. 14 og 16
-eóa skrifió
Nafn ogsimanr. verÓur aó fylgja bréfum
P.G. skrifar:
Fyrr á öldum var Reykjanesið einn
gróðursælasti staður landsins, en eft-
ir að búseta hafði staðið yfir í nokkur
hundruð ár fór að ganga á gróðurinn
vegna eldiviðartöku, kolagerðar og
beitar og gekk féð sjálfala aht árið,
aht fram á 20. öldina.
Skiljanleg var sú nauðsyn sem var
fyrr á tímum að nýta skóginn th eldi-
viðartöku og beitar þegar ekki var
um annaö að ræða th að lifa af. Fyr-
ir einum 200 árum stóijókst svo fjár-
eign lándsmanna vegna þess aö ull-
armarkaöur í Bretlandi opnaöist og
fór þá fyrir alvöru að ganga á gróður
vegna beitar. - Og aht fram á þennan
dag er Reykjanesið ofbeitt.
Gróðurauðn er nánast á stórum
hluta þess. Landslag líkast því sem
gerist á tunglinu. En hvaö rekju og
hitastig varðar, ætti nesið að vera
vafið gróðri. Áríega eru reknar þús-
undir fjárá þessar gróðurauðnir, eða
að „hobbíkarlarnir" (en fjáreign á
nesinu er aö mestum hluta th
,,hobbí“-búskapar) keyra féð á land
annarra sveitarfélaga vegna auðnar
heima fyrir svo að það megi komast
í gras.
Það er að syndga gegn Guði og
mönnum að eyða gróðri að nauð-
synjalausu eins og þessir „hobbí“-
karlar gera. Þeim er ekki lengur
stætt á því að menga og eyða náttúr-
unni í leikaraskap. Lausagöngu fjár
verður að banna og færa féð í beitar-
hólf þar sem hobbíkarlamir taka alf-
arið ábyrgö á að það sleppi ekki út
úr girðingu. - Annað er ekki réttlæt-
anlegt.
konur á íslandi
G. G. hringdi:
í DV 28. þ.m. er bréf frá K.S.
þar sem hann fjallar um útiend-
inga sem hér vinna og fá starfs-
leyfi út á islenskar konur sínar.
Þetta rifiaði upp atriði sem ég
vhdi gjaman fá opinbera um-
ræöu um: Hve margir íslenskir
karlmenn gera út erlendar konur
hér, hafa þær undir sinni stjóm
sem sambýhskonur eða eigin-
konur og „leigja“ til kynferði-
snota? »
Þetta er sannanlega gert en
konurnar þora ekkert að gera sér
th vamar því að þeim er þá hótað
heimsendingu. Þær era mál-
lausar eða málhtlar á íslandi og
vita ekki að þær geti gert neitt
sér th vamar gegn „eiginmönn-
um“ sínum. Þetta er þó kvennak-
úgun í sinni verstu mynd og öll-
um hlutaðeigandi karlmönnum
th hóborinnar skammar.
Aðdáendur
hverra?
H. D. skrifan
Um síðustu helgi sá ég dálítiö
skringhegt i laugardagsblaði DV,
nánar tíltekið á blaðsiðu 19. Þar
var fjallaö um Saltkráku-Stínu
úr myndaflokknum Saltkráku
sem Sjónvarpið sýndi hér á árun-
um. Svo segir orðrétt: „Krakk-
amir sem léku í Saltkráku og
reyndar öðram myndum eftir
Astrid Lindgren hafa orðið aðdá-
endur allra barna og því era
skandinavísku blöðin dugleg að
grafa þessa leikara upp.“
Mér er spum: Hveijir era aödá-
endur hverra? - Og þar að auki
má bæta við dáhtlum útúrsnún-
ingi, af því hann liggur svo beint
við: Er ekki aldehis harðbannað
að raska grafarró með uppgrefti?
Dagskránni
hrakaráStöð2
Pétur Stefánsson skrifan
Mér finnst áberandi hversu
dagskránni á Stöð 2 hefur hrak-
að. Forsvarsmenn þar segja t.d.
að veriö sé að sýna margverö-
launaöa og geysivinsæla fram-
haldsþætti. Þetta er aht eitt alls-
herjar rugl. Ég veit ekki tíl að
nein vinsældakönnun hafi veriö
gerð á einstökum myndaflokkum
á Stöð 2. Og varðandi viöurkenn-
ingar er það að segja að þótt ein-
hveijar útlendar kvikmyndaklík-
ur veiti einstaka langlokuþætti
verðlaun hefur það ekki fortaks-
laust gildi hér hvað vinsældir
varðar. - Ég skora á forráðamenn
Stöðvar 2 að afla nýrra mynda-
flokka og hreyta dagskrónni til
hins betra sem fyrst.
Fjármagnstekjur?
Ingibjörg skrifar:
Nú er mikið fimbulfambað um
fjármagnstekur sem ríkið kunni
að geta grætt á. En hvaö eru fjár-
magnstekjur, ég bara spyr? Era
það vextirnir af þeim 435 þúsund
krónum sem ég á í bundinni bók
í Landsbankanum og hef safnað
síðustu áratugi? Er þaö þessi upp-
hæð sem Kveimalistinn m.a. tel-
ur nauðsynlegt að skattieggja? -
Jú, gjörið bara svo vel, ég ætla
þá aö taka þetta út áður.
Thorsnýstogsnýsf
Gísli Einarsson hringdi:
Þaö er eins og framkvæmda-
stjóri Sameinaðra verktaka hafi
orðiö fyrir tvíhhöa áfalh í gaura-
ganginum út af „uppfærslumál-
inu“ svokallaða. Fyrst segist
hann hafa orðiö fyrir áfalh að
vera píndur til aö greiða út pen-
inga Sameinaöra. Þá kemur í ljós
að hann bar hluthöfúm þessa
frétt með gleöibros á vör. Og nú
síðast segir Thor að hann sé fegn-
astur að máhð fari dómstólana. -
Hann er sannarlega snar í snún-
ingum!