Dagur - 27.01.1960, Blaðsíða 2

D A G U R
Miðvikudaginn 27. janúar 1960

Um vafnsrennslistrullanirnar í Laxá
- Yfirlit um íþróttamálin
Rennslistruflanirnar ei«a sér einkum 2 orsakir
•l.-Þegar hvöss suðvestan átt er
me'ð frost og veðrið stendur á
móti straumnum í kvíslunum við
Mývatn, þá myndast grunnstöng-
ull í þeim á þann hátt að krapa-
lag safnast á botninn og hækkar
það smám saman þar til það lok-
ar fyrir rennslið úr vatninu.
2. í norðvestan stórhríðum
fennir oft svo mikið í ána, að
rennshð stöðvast að miklu leyti
á þeim. stöðum, þar sem straum-
urinn er. Sérstaklega er hætt við
þéssu hjá Helluvaði, þar sem áin
rénnur í mörgum kvíslum.
Bólgnar áin þá upp og breiðir úr
sér, og vatnið á erfitt með að
brjótast fram.
Þessar stíflur myndast oft á
fleiri kílómetra löngum kafla. Er
m'jög erfitt fyrir þá, sem hafa eft-
irlit með ánni, að sprengja svona
stíflur, enda oftast aftaka veður,
þegar svona stendur á, og ekki
hægt að átta sig á hvar á að
sprengja, fyrr en veðrinu slotar.
Þegar stíflur hafa myndast og
vatnsrennslið þar af leiðandi
minnkað, verður þess ekki vart í
orkuverinu fyrr en eftir 8 til 10
klst. Orkuverið tilkynnir þá
strax til skrifstofu rafveiíunnar,
að útlit sé fyrir að vatnstruflun
sé í aðsigi, svo að hægt sé að að-
vara notendur.
Mjög oft fer það svo, að vatnið
í ánni minnkar svo snögglega að
taka verður rafmagnið af hluta
orkuveitusvæðisins áður en timi
vinnst til að koma tilkynningu
um það til notenda gegnum út-
varpið. Er þetta nauðsynlegt til
að fyrirbyggja að spennan á
orkuveitusvæðinu lækki snögg-
lega svo mikið að ýmis tæki,
bæði hreyflar og heimilistæki
eyðleggist.
Hve stór hluti af orkuveitu-
svæðinu verður rafmagnslaus á
þennan hátt, fer auðvitað eftir
því hve slæmt ástandið er á
hverjum tíma, og er því ógjörn-
ingur að ákveða nokkuð um það
fyrirfram. Sömuleiðis er vitan-
lega ómögulegt að segja um það
fyrirfram hve lengi verður vatns-
skortur í ánni. En þegar svona
ástand skapast, er reynt að miðla
því rafmagni, sem fæst frá orku-
verinu, sem réttast eftir beztu
getu.
Tilkynning um truflunina 18.
jan. sl. kom frá orkuverinu kl.
14,30. Vatnsrennslið var minnk-
andi og mikið krap í ánni. Þá var
send tilkynning til Ríkisútvarps-
ins um að vatnsskortur vær yfir-
vofandi. Nú fór svo, að rennslið
minnkaði svo ört næstu klukku-
Vísitala framfærslu-
kostnaðar
Kauplagsnefnd hefur reiknað
vísitölu framfærslukostnaðar í
Reykjavík í byjrun janúar 1960
og reyndist hún vera 100 stig eða
óbreytt frá grunnvísitölunni 1.
marz 1959.
Hagstofa íslands,
23. janúar 1960.
tíma, að taka þurfti straum af
hluta af orkuveitusvæðinu fyrir-
varalaust, áður en tilkynningin
var lesin fyrir kvöldfréttir og
heyrðu þess vegna ekki allir not-
endur þá tilkynningu. En daginn
eftir var tilkynning um skömmt-
unina lesin bæði í hádegis- og
miðdegsútvarp, til þess að allir
notendur fengju vitneskju um
skömmtunina.
Orkuveitusvæðinu er skipt nið-
ur í 7 hverfi, þannig:
1. Neðri hluti Oddeyrar.
2. Efri hluti Oddeyrar.
3. Ytri brekkan.
4. Syðri brekkan og Innbærinn.
5. Miðbærinn.
6. Húsavík og Aðaldalur.
7. Eyjafjarðarveita.
Þegar taka verður rafmagnið
af fyrirvaralaust verður að byrja
á hverfum nr. 2, 3, 5 og 6, vegna
þess að ekki má taka rafmagn
fyrirvaralaust, ef mögulegt ér að
komast hjá því, af hverfum nr.
1, 4 og 7, vegna þess að á þeim
eru frystihúsin, sjúkrahúsið og
Elliheimilið í Skjaldarvík.
Nú getur það komið fyrir, að
ekki sé hægt að standa við aug-
lýsta skömmtun á rafmagni
vegna ófyrirsjáanlegra óhappa, t,
d. þegar krapið sogast inn í vél-
arnar í orkuverinu og dregur enn
meir úr framleiðslugetu þeirra.
Glerárstöðin.
í henni eru tvær vatnsvélar og
ein dieselvél, samtals 300 kw. Á
veturna er ekki hægt að fram-
leiða meira en 150—175 kw.
vegna þess að rennslið í Glerá er
lítið og er stöðin eingöngu notuð
fyrir sjúkrahúsið og fi-ystihúsin,
þegar rafmagn frá Laxárvirkjun
bregzt.
Hjalteyrarstöðin hefur ca. 300
kw. til umráða, og af því getur
rafveitan fengið um 200 kw. til
hjálpar, þegar þess gerist þörf.
Varastöð fyrir bæinn.
Stjórn Laxárvirkjunarinnar
hefur ákveðið að fela hr. Eiríki
Briem, sem tæknilegum ráðu-
naut virkjunarinnar, að gera
áætlun um byggingu ^000 kw.
dieselrafstöðvar og reksturs-
kostnað hennar.
Framkvæmdir við Mývatn eru
það langt komnar, að aðalverkinu
mun verða lokið næsta sumar, þ.
e. a. s. að ganga frá og breikka
og dýpka efri hlutann af Geira-
staðakvíslinni og gera stíflu í
miðkvíslina.
Búið er að setja niður lokur,
sem verða notaðar til þess að
hleypa meira vatni niður í Laxá,
þegar hætta er á krapastíflum og
grunnstöngli.
í áætluninni er gert ráð fyrir
allmiklum uppmokstri úr Geira-
staðakvíslinni út í Mývatn til
þess að fá meiri straumþunga
beina leið í kvíslina, sem verður
eingöngu notuð sem frárennsli
vatnsins á veturna. Framkvæmd-
um þessum verður þó frestað
þangað til reynsla hefur fengist
af þeim mannvirkjum, sem nú er
verið að gera.
MIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlKli;
\ Blaðið snéri sér til herra =
l Knuts Ottterstedt rafveitu-1
E stjóra á Akureyri og fór þess \
\ á leit, að liann skýrði í stórum i
l dráttiun þær truflanir, sem oft 1
\ verða á orkuveitusvæði Lax- =
i ár. Varð liann vel við þcim til- i
\ mælum og ritaði grein þá, sem \
i hér birtist, er mörgurn mun i
i eflaust verða til glöggvunar. i
l Kann blaðið honum þakkir i
i fyrir. i
MIBIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIM*
Athugasemd.
í Morgunblaðinu þann 21. jan.
sl. er grein frá fréttaritara yðar á
Húsavík með fyrirsögninni:
„Slæmur frágangur við Mývatn
talinn orsaka truflunina.“
Mannvirki því við Mývatnsósa,
sem unnið hefur verið að nokkur
undanfarin ár, er ekki lokið, svo
að það er ekki hægt að tala um
slæman frágang ennþá.
Um truflun á rennsli í Laxá
vegna þess að kvíslin, sem verið
er að breikka og dýpka, sé lokuð
(að undanteknu rennsli, sem þarf
fyrir rafstöð á Geirastöðum) er
þetta að segja:
Áður en byrjað var á þessum
framkvæmdum, árið 1953, kom
það oft fyrir að þessi kvísl stífl-
aðist á veturna af krapi og
grunnstöngli alveg eins og hinar
tvær kvíslarnar.
Frá árinu 1936 eru í vörzlu
Laxárvirkjunarinnar umsagnir
bænda, sem búa við Mývatnsósa
og Laxá, um rennsli í Laxá. Sam-
kvæmt þeirh umsögnum hefur
það komið fyrir að stíflur hafa
myndast í kvíslunum tvisvar til
þrisvar sinnum yfir veturinn, allt
eftir tíðarfari. Nokkrum sinnum
hefur Laxá gjörstiflast á undan-
förnum áratugum og þessi um-
rædda kvísl, Geirastaðakvíslin,
hefur stíflast allt frá nokkrum
klukkustundum og upp í 8 daga
samfleytt.
Allt tal um að ;tfiannvirkin við
Geirastaðakvíslina orsaki rennsl-
istruflun í Laxá mun vera byggt
á röngum upplýsingum og er
ekki rétt.
Framhald af 1. siðu.
Knattspyma.
Mikil starfsemi var hjá knatt-
spyrnumönnum á árinu. Þeir
urðu sigurvegarar í íslandsmóti
I. deildar og unnu sér þar með
rétt til þátttöku í I. deildar
keppni íslandsmótsins á þessu
ári. Margir knattspyrnuflokkar
frá Reykjavík og víðar að komu
og kepptu við Akureyringa og
urðu Akureyringar sigursælir.
Frjálsar íþróttir.
í frjálsum íþróttum náðu Ak-
ureyringar einnig ’ mjög góðum
árangri í sumar. Þeir tóku meðal
annars þátt í veglegasta íþrótta-
móti ársins, vígslumóti Laugar-
dalsvallarins í Reykjavík. Akur-
eyringar og Eyfirðingar áttu
verulegan þátt í yfirburðasigri
utanbæjarmanna í viðureigninni
við B-lið Reykjavíkur. íþrótta-
bandalagi Akureyrar var boðið
að senda fulltrúa á þetta mót og
var Haraldur Sigurðsson, for-
maður frjálsíþróttaráðs, fulltrúi
bandalagsins á mótinu og farar-
stjóri þátttakenda frá í. B .A. í
fjögurra bandalagakeppninni.
sem að þessu sinni fór fram á
Kjalarnesi, náðu Eyfirðingar 1.
sæti og Akureyringar 2. Ovenju
mikil þátttaka var í Norðurlands-
mótinu, sem fór fram á Akureyri.
Sund.
Sundráðið hefur einnig haldið
uppi verulegri starfsemi og stað-
ið fyrir sundnámskeiðum og mót-
um. Nokkrir ungli.ngar hafa. náð
frábærum árangri i sundkeppni,
bæði á Sundmóti íslands sl. vor í
Reykjavík og Norðurlandsmót-
inu á Akureyri í sumar.
Róðrarfélag.
Róðrarfélag Æ. F. A. K. vann
glæsilegan sigur á Róðrarmóti ís-
lands við Skerjafjörð hjá Reykja-
vík. Róðrarsveit þess hlaut nú
öðru sinni íslandsmeistarapafn-
bótina. Keppt var á tveimur
vegalengdum á mótinu og sigr-
uðu þeir í bæði skiptin með
verulegum tímamun.
Ofanrituð athugasemd er send
Morgunblaðinu til birtingar, en
á einnig heima hér, sem viðbótar-
skýring.
Golf.
Golfmót íslands fór fram í
Vestmannaeyjum í sumar. Þar
kepptu Akureyringar og var
HUSBYGGJENDUR, ATHUGIÐ
Oddvitum sveitarfélaga hafa
nú verið send skýrslueyðublöð,
er skrá skal á alla þá, sem ætla
að byggja íbúðarhús, eða útihús,
á þessu ári.
Á skýrsluformunum er athygli
húsbyggjenda sérstaklega vakin
á eftirfarandi:
1. Taka þarf fram, hvort teikning
sé fengin.
2. Sé um útihús að ræða, þarf að
taka fram, hve húsin eiga að
rúma mörg húsdýr, eða hey-
hesta.
3. Ekki sé ráðlegt að byggja nema
brýn þörf krefji.
4. Allar ráðstafanir vegna bygg-
inga geri hver einstaklingur á
eigin ábyrgð.
5. Það sé fullkomin óvissa um
allar lánveitingar á árinu.
6. Skilyrði fyrir láni er, að hús
séu byggð eftir samþykktum
uppdrætti og ekki breytt frá
honum án samþykkis bygg-
ingafulltrúa.
7. Öll hús verða að vera staðsett
af byggingafulltrúa og bygg-
inganefnd.
Þar sem oddvitar verða að
senda umrædda skýrslu frá sér
fyrir 1. marz, er sjálfsagt fyrir
alla þá, er ætla að byggja, að láta
ekki undir höfuð leggjast að til-
kynna það viðkomandi oddvita
og gefa tilskildar upplýsingar,
nokkru fyrir febrúarlok.
Garðar Halldórsson.
frammistaða þeirra í golfkeppn-
inni mjög góð eins og oft áður.
Auk þessa hafa íþróttafélögin á
Akureyri farið hópferðir til Suð-
urlands og víðar og keppt við
önnur félög í knattleikjum o. fl.
íþróttamannvirki.
Nokkuð hefur verið unnið að
íþróttamannvirkjum á Akureyri
í sumar, en mesta átakið er þó
nýbygging við íþróttaleikvang-
inn. Það er naumast hægt að
segja, að hún sé komin undir
þak. Þó tókst að ganga frá upp-
slætti undir þakið og loka bygg-
ingunni, en eftir er að steypa
þakið. Ætti þarna að geta orðið
ágæt aðstaða fyrir íþróttamenn
og áhorfendur, þegar bygging
þessi er fullgerð. Á öllu þaki
byggingarinnar eiga að vera sæti
fyrir áhorfendur. Gera má ráð
fyrir árlega vaxandi notkun
leikvangsins, eigi aðeins fyrir Ak-
ureyringa, heldur einnig fyrir
€
aðra landsmenn og jafnvel er-
lenda íþróttamenn.
Margir kappleikir.
Næsta sumar er gert ráð fyrir
5 leikjum á Akureyri í íslands-
móti I. deildar í knattspyrnu. Þar
sem keppnin -verður í tveimur
umferðum og hvert félag fær að
leika að hálfu á heimavelli, þá
verður t. d." kepþiWn' Við 'í. A..
þannig, að annar"leikuíinn verð-;
ur á Akranesi, en'Tiiiin 'á Ákúr-i
eyri. > >)-—j
Skíðaskálinn. . .
Nokkuð hefur verið unnið að
Skíðaskálanum í Hlíðarfjalli á
árinu og má segja að hann sé
nokkurn veginn fullgerður að ut-
an. Eru líkur fyrir, að Ferða-
málafélag Akureyrar fái það
mikið fjárframiag til þessa
mannvirkis á næstu árum, að
þess verði skammt að bíða, að
hægt verði að taka það til afnota.
Smávegis endurbætur hafa
verið gerðar á íþróttahúsinu og
Sundlauginni.
Malarvöllur.
Þó að töluvert hafi áunnizt, er
enn mikið ógert til þess að bæta
aðstöðu í bænum .til íþróttaiðk-
ana. En íþróttafélögin eru eigna-
laus og tekjulítil og bæjarfélagið
hefur í mörg horn að líta. Meðal
þess, sem íþróttamenn leggja
mest kapp á að fá nú — og þurfa
að fá strax á næsta vori — er
malarvöllur til knattspyrnuæf-
inga á sæmilega hentugum stað.
Báða malarvellina á Oddeyrinni
hefur bærinn orðið að taka undir
húsabyggingar og enn er eftir að
leysa þann vanda, hvað getur
komið í staðinn. Undanfarið hef-
ur verið unnið að því, í samráði
við bæjarráð, að finna lausn á
þessu, en endanleg niðurstaða
hefur ekki fengist enn.
Ársþing í. B. A. mun hefjast í
marz, eins og venjulega. Á þing-
inu verða gerðar helztu áætlanir
um íþróttamót og aðra starfsemi
á þessu ári.
íþróttabandalag Akureyrar hef-
ur nú starfað í 15 ár.
Ármann Dalmannsson.