Dagur - 28.05.1986, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - 28. maí 1986
28. maí 1986-DAGUR-7
Ferðaþjónusta bænda:
Litið ínn hjá Jóni og
Steinunm í Bláhyammi
Með breyttum búskaparháttum og kvótakerfi eykst stöðugt að bændur taki upp ýmsar aukabú-
greinar eða stundi vinnu utan búsins. Á síðustu árum hefur mjög aukist að bændur bjóði ferða-
mönnum hina margvíslegustu þjónustu og nú er hægt að fá gistingu á bændabýlum víða um land.
í Bláhvammi í Reykjahverfi búa hjónin Jón Frímann og Steinunn Bragadóttir ásamt fjórum
börnum sínum á aldrinum frá 7 til 15 ára. Sauðfjárrækt er stunduð í Bláhvammi og í fyrra var
byrjað að taka á móti ferðafólki til gistingar. Steinunn og Jón höfðu góðar aðstæður til að hefja
þennan rekstur því þau hafa yfir ónotuðu íbúðarhúsi að ráða. Bláhvammur er einnig vel í sveit
settur til dvalar fyrir ferðamanninn sem vill njóta sveitasælunnar en hafa þó aðgang að ýmissi
þjónustu. Aðeins 200 m frá gcstahúsinu eru gróðurhúsin að Hveravöllum þar sem hægt er að
kaupa ferskt grænmeti, níu km eru að versluninni við Gljúfrabú, 20 km til Húsavíkur og 30 km
að Mývatni. Gistiaðstaðan er auðvitað ekki eins og á lúxushóteli en þarna er ýmislegt til staðar
sem lúxushótel bjóða ekki upp á. Gestrisni er fólkinu eðlislæg og það vill allt til vinna að ferða-
manninum sínum líði sem best. Jón þekkir hverja þúfu í nágrenninu og getur bent á fjölda staða
er athyglisvert væri að skoða, auk þess býr hann yfir hafsjó af fróðleik um sögu lands og lýðs.
Gestir geta keypt morgunverð og kvöldverð í eldhúsinu hjá Steinunni, hún er myndarleg húsmóð-
ir og býður heimabakað hverabrauð og ýmislegt fleira gott. En við skulum gefa Steinunni sjálfri
orðið og forvitnast um hvernig þessi aukabúgrein þeirra hjóna ferðaþjónustan hefur gengið:

Jón Frímann og Stcinunn Bragadóttir ásamt einu barna þeirra,
„Við byrjuðum með þetta 14.
júlí í fyrra, fyrstu nóttina var fullt
svo við urðum að vísa frá. í allt
hafa verið um 150 gistinætur í
húsinu. Þar af var einn maður í
30 nætur í vetur. í framtíðinni
ætlum við að bjóða fólki að vera
hér yfir vetrartímann líka, þetta
hentar fólki sem þarf að hvíla sig
vel.“
- Voru það innlendir eða er-
lendir ferðamenn sem gistu hjá
ykkur?
„Það kom okkur skemmtilega
á óvart að meiri hluti gestanna
var íslendingar, flestir þeirra frá
Norðurlandi. Fólk frá Sauðár-
króki, Akureyri, Dalvík, Hrísey
og víðar að.“
- Við hvað unir fólkið sér
hérna?
„Það fer í sund, bæði kvölds og
morgna, svo fer það í gönguferð-
ir, margir keyra upp í Mývatns-
sveit, til Húsavíkur, í Laxárdal,
skoða safnið á Grenjaðarstað eða
hvíla sig hér heima. Við bjóðum
hestaleigu í samvinnu við Aðal-
ból í Aðaldal, einnig seljum við
veiðileyfi í Langavatni."
- Hvaða þjónustu bjóðið þið?
„Uppbúið rúm, svefnpokagist-
ingu, morgunmat og kvöldverð ef
fólk óskar eftir því. Svefnpoka-
pláss kostar 400,- kr., uppbúið
rúm kostar 700,- kr. Uppbúið
rúm og morgunverður er á 900,-
kr. Uppbúið rúm, morgunverður
og kvöldverður er á 1200.-. Svefn-
pokapláss og morgunverður er á
630.- en svefnpokapláss, morg-
unverður og kvöldverður er á
950.-. í húsinu er setustofa með
sjónvarpi, aðgangur að eldunar-
aðstöðu, leikhorn fyrir börn sem
er afar vinsælt og svo sundlaugin
rétt neðan við bæinn.“
- Þið eruð með afar óvenju-1
legar eldavélar bæði hér heima
og í gestahúsinu.
„Já, hveragufan er leidd inn í
húsin í sérstakar gufuvélar, það
er alltaf sami hiti í þeim. Það tek-
ur lengri tíma að sjóða mat í
þeim en þær hafa þann kost að
aldrei sýður upp úr og aldrei
brennur við. Ferðafólki finnst
gaman að reyna svona eidunar-
aðstöðu. Til dæmis er hægt að
hræra kakó setja það á vélina
áður en farið er í sund og þá er
heitt kakó til þegar komið er úr
sundinu. Hægt er að setja mjólk-
urgrautinn niður eins og við segj-
um en ekki upp, meðan skroppið
er í verslunarferð til Húsavíkur.
Þegar heim er komið er ekkert
eftir nema salta grautinn. í vélun-
Krefjumst réttar okkar,
knýjum á um háskólanám
- segir Kolbrún Þormóðsdóttir sem skipar baráttusætið
á lista Framsóknarfiokksins til bæjarstjórnarkosninga
„Meirihluti bæjarstjórnar á
Akureyri hefur staöið fyrir
ábyrgri stefnu í atvinnumálum
á síðasta kjörtímabili. Ef sjálf-
stæðis- og alþýðuflokksmenn
hafa haft betri úrlausnir er það
ábyrgðarhluti að hafa legið á
þeim þegar atvinna fór minnk-
andi hér í bænum,“ sagði
Kolbrún Þormóðsdóttir, en
hún skipar baráttusætið á lista
Framsóknarflokksins til bæjar-
stjórnarkosninganna á Akur-
eyri.
„Það er alvcg ljóst að byggt var
umfram þörf á Akureyri á árun-
um 1974-9. Markaðurinn fyrir
nýbyggingar mettaðist og þar af
leiðandi minnkaði atvinna fyrir
iðnaðarmenn í byggingariðnaði.
Þetta hljóta vel upplýstir iðnað-
armenn að skilja best sjálfir.
Ef iðnaðarmenn sjálfir hefðu
sýnt fyrirhyggju og gert sér grein
fyrir þróuninni á þessum tíma,
hefðu þeir átt að undirbúa sig fyr-
ir skellinn með því t.d. að sinna
meira viðhaldi og endurnýjun
húsnæðis, en það er staðreynd að
erfitt hefur verið að fá löggilta
iðnaðarmenn til að sinna slíku.“
- Hvaða málaflokkar eru það
helst sem þú munt koma til með
að beita þér fyrir ef kjósendur
veita þér til þess brautargengi?
„Ég ætla að taka heiðarlega
afstöðu til allra mála, það er
skylda mín að vera sem fróðust
um öll málefni. Bæjarbúar verða
að taka virkan þátt í störfum full-
trúa sinna, þetta er bærinn okkar
allra.
Ég vil að allir aldurshópar geti
búið í öllum hverfum bæjarins,
það á ekki að einangra hópa eftir
aldri. Við eigum að bera virðingu
fyrir þeim sem eldri eru en við,
allir einstaklingar eru jafnmikil-
vægir. Gleymum því ekki. Við
vitum að eldra fólk er oft ein-
mana, úr því hlýtur að vera hægt
að bæta.
í framhaldi af þessu þá vil ég
nefna að það er mjög brýnt verk-
efni að auka heimilisþjónustu við
eldri bæjarbúa. Bæjarfélagið get-
ur þannig sparað stórar fjárhæð-
ir. Ekki má gleyma þeim sem við
heimilisþjónustuna starfa, það
fólk hefur unnið mikið og óeigin-
gjarnt starf. Er bókstaflega alltaf
vinnandi. Margt eldra fólk hefur
ekki mikinn félagsskap og í sum-
um tilvikum eru konurnar í heim-
ilishj álpinni eini félagsskapurinn
sem það hefur.
Ef við víkjum þá að dagheimil-
unum, þá vil ég benda á að dag-
heimilispláss leysa ekki allan
vandann. Foreldrar hljóta að
eiga rétt á því að vera meira
heima með börnum sínum, án
þess að líða skort. Bærinn greiðir
niður hluta af vistgjaldi á dag-
heimili og við höfum fyrir því
fordæmi að foreldrum séu
greiddir þessir peningar ef þeir
eru heima og sérstaklega stendur
á. Ég tel það vel koma til greina
að bærinn greiði foreldrum þessa
upphæð vilji þeir vera heima,
fremur en að setja börn sín á dag-
heimili.
Hingað til hefur þessi mála-
flokkur, dagheimili, verið flokk-
aður með „mjúku málunum", en
þetta eru bara alls ekki svo mjúk
mál, ég tel að undirstaðan byggist
á því hvernig tekið verður á þess-
um málum í framtíðinni.
Ég vil að það starf að vera hús-
móðir verði metið að verðleik-
um, að talað sé um það sem starf.
Það er að mörgu leyti erfiðara að
vera einungis heima en að fara út
og vinna hlutastarf."
- Víkjum þá að menntuninni,
þú ert mikill áhugamaður um að
kennsla á háskólastigi hefjist hér
á Akureyri.
„Já, enda er það sjálfsagt rétt-
lætismál. Skólamál eru mér ákaf-
lega kær. Ég vil benda á að þegar
Ragnhildur Helgadóttir var
menntamálaráðherra skerti hún
gróflega bæði sérkennslu sem og
almenna grunnskólakennslu í
dreifbýli. Hvað háskólamálið
varðar, átti ekki eftir að gera
annað en að taka pólitíska
um er alltaf sjóðandi vatn það
tekur aðeins augnablik að hella
upp á kaffi.“
- Er það mest fjölskyldufólk
sem kemur til ykkar?
„Við höfum verið sérstaklega
heppin með fólkið. Það hefur ver-
ið ákaflega elskulegt upp til
hópa. Það hefur komið fjöl-
skyldufólk, táningar og aldrað
fólk. Fjölskyldur hafa tekið sig
saman og haft húsið út af fyrir
sig, íslendingurinn er nú einu
sinni svo gerður að hann vill hafa
hlutina út af fyrir sig.“
- Er farið að panta fyrir
sumarið?
„Það var fullt núna um hvíta-
sunnuna og búið er að panta viku
í júní en svo eru ekki miklar
pantanir, einfaldlega vegna þess
að fólk veit ekki af þessu. í fyrra
kom hingað fólk frá Þýskalandi,
Svíþjóð, Noregi, Danmörku,
Nýja-Sjálandi, Astralíu og víðar
að.“
- Þið eruð með sérstakt hús(
fyrir ferðaþjónustuna, hvaða hús
er þetta?
„Þetta er íbúðarhús sem byggt
var 1938, þar bjó einn maður og
hann var með barnaheimili á
stríðsárunum. Þarna var skóli og
sundnámskeið voru haldin á
vorin. Krakkar frá Akureyri voru
þarna á barnaheimilinu frá 1939
til 1943, venjulega voru þetta um
og yfir tuttugu börn.“
- Hvaða ástæður voru fyrir
rekstri þessa barnaheimilis?
„Fólk vildi koma börnunum
frá Akureyri, þar var svo mikið
af hermönnum. Þessir krakkar
hafa haldið tryggð við staðinn og
eru nú að koma til að gista í
Laufahlíð, en það heitir gesta-
húsið okkar. Hér hefur alltf verið
ákaflega gestkvæmt og fyrst eftir
að ég kom hingað var algengt að
tuttugu manns kæmu yfir daginn
svo það voru engin viðbrigði fyrir
okkur að fara út í ferðaþjónustu,
þetta er hlutur sem húsmóðir í
sveit er vön.“
- Það er yfirbyggður hver rétt
neðan við gestahúsið, til hvers er
vatnið nýtt?
Steinunn Bragadóttir.
„Þetta er Syðstihver, þaðan er
vatn leitt til Húsavíkur, við not-
um það í sundlaugina, svo eru
húsin hérna hituð upp með gufu
frá hvernum. Hiti frá hvernum er
einnig notaður við súgþurrkun á
heyi. Við hliðina á hvernum er
annar lítill og 1926 var steypt yfir
hann og þar var bakað rúg-
brauð.“
- Notið þið sundlaugina allt
árið?
„Já, og hún er stórkostlegur
heilsubrunnur. Sérstaklega yfir
vetrartímann, börnin fá miklu
sjaldnar kvef. Við förum í sund
þó það sé tíu stiga frost, bara
ekki ef það er mjög hvasst.“
- Nú kemur hér fólk alls stað-
ar að úr heiminum, hvað með
tungumálakunnáttu? Ég hef
heyrt að þú stundir tungumála-
nám.
„Ég hef ákaflega gaman af að
læra. Get bjargað mér með öll
Norðurlandamálin, ensku og
þýsku. Ég lauk landsprófi á sín-
um tíma og dönsku og ensku lær-
um við öll í skólum. Þýsku lærði
ég svolítið og er núna með þýskt
linguaphone námskeið. Er búin
að vera með sænskt og svo lít ég
hýru auga til ítölskunnar næsta
vetur. Það er ákaflega gaman að
geta tekið á móti erlendu ferða-
fólki og talað við það á þess eigin
máli.“
- Jón, ert þú líka mikill mála-
maður?
„Nei, það er nú rétt að ég tali
íslenskuna. En langafi minn
Voga-Jón skrifaði dagbókina
sína á ensku. Nú er sú dagbók
komin út á íslensku. Jón var ekki
skólagenginn, hann skrifaði þessa
dagbók á árunum milli 1840-’60,
síðar ætlaði hann að flytja til
Brasilíu en meðan hann beið
skipsins á Húsavík fékk hann
taugaveiki og hún dró hann til
dauða.“
„Maður lærir svo mikið af að
tala við fólkið,“ segir Steinunn.
„Þetta er besta tungumálanám
sem maður fær. í fyrra voru þýsk
hjón hérna sem spurðu hvort
ekki væru til þýskar bókmenntir
á heimilinu. Ég sagði að það væri
lítið þó ætti ég afbragðs þýðingar
á Heine. Þá fóru þau að spyrja
mig út úr hvað stæði þarna og
þarna og ég komst sæmilega út úr
því og var afskaplega hróðug, en
þetta var það erfiðasta sem ég
lenti í. Þessi þýska kona var orð-
in 35 ára gömul og átti von á sínu
fyrsta barni. Hjónunum fannst
við eiga mörg börn en svo komu
hingað hjón frá Vestfjörðum
þennan sama dag og þau áttu
sautján börn. Þá fór sú þýska að
biðja guð að hjálpa sér.“
Jón og Steinunn segja að virki-
lega ánægjulegt sé að starfa við
ferðamannaþjónustuna. Ég fékk
að kíkja í gestabókina og tilvalið
er að ljúka þessu spjalli með því
að grípa upp úr henni sýnishorn
af því hvernig gestirnir hafa
þakkað fyrir sig:
„Við þökkum fyrir indæla daga
hér. Gestrisni, hlýju og síðast en
ekki síst fyrir ylinn í lauginni.
Vonandi fáið þið marga góða
gesti í framtíðinni. Óskum ykkur
alls hins besta. Komum örugg-
lega aftur.“
Næsti gestur skrifar: „Við
þökkum ykkur öllum mikillega
fyrir þá ágætu daga sem við höf-
um átt hér, það var því líkast að
við værum hluti af fjölskyldunni.
Eftir því verður munað. Guð
geymi fólkið og staðinn."
Sá þriðji skrifar m.a.: „Þökk-
um kærlega fyrir stutta og
skemmtilega viðdvöl í þessu
vinalega húsi. Sundlaugin er
hreint afbragð og hressandi er að
bregða sér í hana hvort sem er að
degi eða nóttu. Við mælum ein-
dregið með þessari starfsemi ykk-
ar sem þið stundið ásamt bú-
skapnum og vonum að hér verði
fullt af ánægðum gestum í fram-
tíðinni.“ IM
ákvörðun í málinu, en Ragnhild-
ur menntamálaráðherra stakk
málinu ofan í skúffu. Sýnir það
okkur ekki hver hugur sjálf-
stæðismanna er til menntamála í
dreifbýlinu? Þegar svo eitthvað
er gert, er málið auglýst grimmt
alveg án tillits til þess hverjir hafi
mest starfað að undirbúningi
þess.
Þannig er málum varið með
háskólamálið. Það eru fyrst og
fremst framsóknarmenn sem
unnið hafa að undirbúningi þess,
en sjálfstæðismenn eru að eigna
sér allan heiðurinn.
Ég vil benda á það að fram-
sóknarmenn hafa haft forystu í
mennta- og menningarmálum í
gegnum tíðina. Við getum farið
aftur til þess tíma er Jónas Jóns-
son frá Hriflu var menntamála-
ráðherra á tímabilinu 1927-31, en
á því tímabili má segja að fram-
sóknarmenn hafi lagt grunninn
að því menntakerfi sem við búum
við í dag. Á þessu tímabili var
farið að brautskrá stúdenta á
Akureyri, húsnæði Háskólans var
tryggt og héraðsskólar voru settir
á fót um allt land. Þetta forystu-
hlutverk Framsóknarflokksins í
menntamálum verður ekki af
þeim tekið.
Að lokum langar mig til að
hvetja alla stúdenta, ekki síst
öldungadeildarstúdenta héðan
frá Akureyri, að knýja á um rétt
sinn og berjast fyrir því að hér
hefjist háskólakennsla. Það á
ekkert að vera því til fyrirstöðu.“
Erum fluttir aftur norður
Eflum
ís-
lenskan
iðnað
J
o
Loka

O.N.A. ofn, rennslismynd
OFNASMIÐJA
NORÐURLANDS
FROSTAGÖTU3
Sími (96) 21860 • AKUREYRI
veitir ylinn