Dagblaðið Vísir - DV - 24.09.1994, Blaðsíða 25

24
LAUGARDAGUR 24. SEPTEMBER 1994
Gekk í hjónaband í Tyrklandi með tyrkneskum manni:
Hef fundið ótrú -
lega fordóma
hjá íslendingum
- segir Hekla Aðalsteinsdóttir sem búsett er í Istanbul og þekkir aöra hlið á Tyrklandi en íslendingar
Hin ungu, nýgiftu hjón ásamt Þórunni, móður Heklu, t.v., og Elsu, mágkonu Þórunnar.
Hekla og Hakan með foreldrum brúðgumans.
Knattspyrnumaðurinn Eyjólfur Sverrisson er orðinn mik-
il hetja í Tyrklandi og allir þekkja hann. Hér eru eigin-
kona hans, Anna Pála, og sonurinn, Hólmar Örn, en
þau voru gestir í brúðkaupsveislu Heklu.
Björg, vinkona Heklu, var í veislunni og einnig tyrknesk
skiptinemasystir hennar, Özlem, en mikil vinátta er
milli þeirra. Hér eru vinkonurnar með brúðhjónunum.
Mæðgurnar Hekla og Þórunn. Hekla segist stundum fá
heimþrá þvi að hún saknar fjölskyldunnar og vina.
„Ég fann fyrir miklum fordómum
meðan ég var heima á íslandi. Fólk
hafði ótrúlegar ranghugmyndir um
landið og ég var oft spurð hvort ég
þyrfti ekki að ganga með blæju fyrir
andlitinu. Ég var líka oft spurð hvort
ég þyrði að eiga börn með tyrknesk-
um manni, hvort ég væri ekki hrædd
um að hann myndi stela þeim. Sam-
band okkar var varla orðið alvarlegt
þegar fólk var farið að hafa áhyggjur
af börnunum okkar. Við erum búin
að vera saman í fimm ár og ennþá
eru börn ekki á dagskrá hjá okkur.
íslendingar eru fljótir að dæma,“ seg-
ir Hekla Aðalsteinsdóttir, 23ja ára,
sem gekk í hjónaband í Tyrklandi 11.
september sl. með þarlendum manni,
í símaviðtali við DV.
Hekla hefur veriö búsett í Istanbul
undanfarin tæp tvö ár en hún fór
þangað fyrst árið 1989 sem skipti-
nemi. í kjölfar máls Sophiu Hansen
þykir mörgum það skrítið aö íslensk
stúlka skuli vilja giftast Tyrkja og
flytja til heimalands hans. Hekla hef-
ur hins vegar kynnst Tyrklandi á
allt annan hátt en íslendingar í gegn-
um mál Sophiu Hansen og telur að
Halim A1 hafi komið óorði á alla karl-
menn þar í landi.
„Það búa sextíu milljónir manna
héma og það er fráleitt að dæma alla
út frá einu máli, auk þess sem mál af
þessu tagi koma upp úti um allan heim.
Ég var aldrei hrædd við að bindast
tyrkneskum manni,“ segir Hekla.
Allirþekkjaísland
Þegar Hekla kom til Tyrklands sem
skiptinemi árið 1989 þekkti ekki
nokkur Tyrki ísland. í dag veit nán-
ast hvert mannsbarn í landinu tals-
vert um ísland og er það vegna deilu
Sophiu Hansen og Halims Als en mál
þeirra hefur verið mikið til umfjöll-
unar í gegnum árin í þarlendum
fjölmiðlum. „Allir sem ég umgengst
halda með Sophiu Hansen og finnst
framkoma Hahms Als ömurleg. Ég
sé ekki betur en að Sophia eigi alla
samúð Tyrkja í þessu máli. Tengda-
móðir mín er t.d. afar hneyksluð á
þessu máh og segir aö móðurástin
sé svo sterk að vitaskuld eigi Sophia
aö fá dætur sínar. Tengdafaðir minn
er lögfræðingur og hann skilur ekk-
ert í þessu máh. En það er alveg ljóst
að Sophia Hansen hefur vakið at-
hygh á íslandi hér. Mér finnst voöa
skrítið að ég hef aldrei séð Sophiu
úti á flugvelh þar sem ég vinn en ég
hef oft verið að svipast um eftir
henni. Þaö væri gaman að hitta hana.
Annar íslendingur hefur nýlega
komið íslandi enn betur á kortið í
Tyrklandi. Það er knattspymukapp-
inn Eyjólfur Sverrisson sem fluttist
til Istanbul í vor og er nú dýrkaður
af heimamönnum sem Sverrisson.
„Allir Tyrkir þekkja Sverrisson en
hér er mikill fótboltaáhugi," segir
Hekla. „Eiginkona Eyjólfs, Anna
Pála, og sonur þeirra, Hólmar Öm,
komu einmitt í brúðkaupið mitt en
ég þekki Önnu frá fyrri tíð í gegnum
sameiginlega vinkonu."
Þá beið Hekla eftir hringingu frá
fegurðardrottningu íslands sem nú
er stödd í Istanbul til að taka þátt í
keppninni Ungfrú Evrópa.
„Hakan, maðurinn minn, fór á fót-
boltaæfingu um daginn og þá gaf
ókunnur maður sig á tal við hann
sem vissi aö hann hafði veriö að
kvænast íslenskri konu og sá vissi
aht um ísland. Hann vissi hvað íslend-
ingar borða mikinn fisk á mánuði og
sagði Hakan nánast aht um ísland.
Þannig virðist hafa vaknað mikih
áhugi á íslandi hér,“ segir Hekla.
Fannástina
í plötubúð
Áriö 1989 ætlaði Hekla th Banda-
ríkjanna sem skiptinemi en þar sem
cdlt var fullskipað þangað var henni
boðinn nýr staður, Tyrkland. „Mér
fannst mjög spennandi að prófa
þennan stað og ákvað að skeha mér.
Mér hkaði strax vel hér. Að vísu var
ég ekki fylhlega ánægð með þá „for-
eldra" sem ég fékk fyrst því þeir vildu
ofvemda mig og ég fékk mig hvergi
að hreyfa. Ég skipti því um foreldra
á tímabihnu og flutti tíl mæögna sem
núna eru mínar bestu vinkonur,"
segir Hekla. Hún gekk í tyrkneskan
skóla og segir hann hafa verið að
mörgu leyti eins og íslenskan, fyrir
utan skólabúningana og að tvisvar í
viku þurftu alhr nemendurnir að
sameinast á skólalóðinni og syngja
þjóðsönginn. „Þetta var bara ósköp
venjulegt nám.“
í plötuverslun skammt frá heimili
Heklu starfaði Hakan Gultekin og
urðu þau fljótlega mjög góðir vinir.
Hakan er eiginmaður Heklu í dag.
„Hann talaði mjög góða ensku sem
var frekar sjaldgæft hér. Við urðum
fljótlega ástfangin.
Þegar ég hafði verið árið mitt í
Tyrklandi fór ég heim og mánuði síð-
ar kom Hakan í heimsókn. Honum
líkaði mjög vel við ísland og kom síð-
an aftur. Við bjuggum saman í tvö
ár heima áður en við fluttum aftúr
hingað. Hakan eignaðist marga góöa
vini á íslandi og allir sem kynntust
honum hrifust af honum. Hann opn-
aði eigin teppaverslun, seldi tyrk-
nesk teppi og var fljótur aö aðlagast
tungumálinu og umhverfinu," segir
Hekla. „Síðan fékk hann boð um að
koma í herinn en hér er átján mán-
aða herskylda. Það varð til þess að
við ákváðum að flytja aftur til Tyrk-
lands en ég á frekar von á að við
munum síðar flytja aftur til íslands.
Hakan þurfti ekki að gegna her-
skyldu jafnlengi og hinir þar sem
hann hafði verið búsettur á íslandi
þannig að hann slapp furðu vel.
Núna erum viö bæði í ágætum störf-
um. Ég starfa í fríhöfninni á flugvell-
inum og Hakan í fjölskyldufyrirtæk-
inu þar sem föt eru hönnuð og seld
á franskan markað," segir Hekla.
Hún segist fá launin greidd í þýskum
mörkum sem sé mikhl kostur þar
sem verðbólga er mikil í landinu. „Ég
var mjög heppin að fá þessa vinnu
því hún er vel launuð."
Kaupmáttur lítill
Þrátt fyrir að íslendingum sem
koma th Istanbul þyki allar vörur
ótrúlega ódýrar eru þær dýrar fyrir
innfædda þar sem kaupmátturinn er
lítill. „Það var mjög gott að koma
hingaö sem ferðamaður og versla en
þegar maður býr í landinu er það
óhagstæðara," segir Hekla. „Hér í
Tyrklandi er margt fallegt að sjá og
gott að vera. íslendingar sem eru í
ferðahugleiðingum ættu að hugsa sér
th hreyfings í þeim efnum og prófa
eitthvað nýtt, eins og t.d. Tyrkland.
Allir sem ég þekki og hafa komið
hingað í heimsókn hafa heihast af
þessu landi. Vinkona mín er t.d. búin
að koma hingað þrisvar sinnum og
ætlar að koma fljótlega aftur.“
Þó að Hakan og fjölskylda hans séu
múslímar eru þau ekki strangtrúuð.
„Ég finn aldrei fyrir því að vera ann-
arrar trúar en þau. Mér hefur verið
tekið stórkostlega vel af öhum og það
hefur aldrei verið orðað við mig að
ég þurfi að gerast múslími. Þar sem
ég bý sé ég ekkert af konum með
LAUGARDAGUR 24. SEPTEMBER 1994
/
blæju og trúarbrögð skipta ekki
miklu máh. Þetta strangtrúaða fólk
kemur helst úr þorpunum. Tyrkir
eru á eftir okkur í nútímaþægindum
og hfið er auðvitað öðruvísi. Það kom
mér t.d. mjög á óvart fyrst þegar
kallað var úr tumunum en það er
gert th að fá fólk th að koma og biðja.
Mér fannst það mjög skrítiö. Ég
kunni strax vel við lífið hérna.“
Saknarvatnsins
Hekla segist aldrei hafa fengið
heimþrá það ár sem hún var skipti-
nemi en hún segist stundum fá hana
núna. „Maður saknar fjölskyldu
sinnar heima. Hakan getur vel hugs-
að sér að búa á íslandi þannig að
hugsanlega munum við flytja heim
einhvern tíma þó slíkt sé ekki á dag-
skrá núna. Ég sakna vatnsins og
fisksins frá íslandi. Það er mikill hiti
hér á sumrin og vatnsleysi. Þá hugs-
ar maður óneitanlega til góða vatns-
ins heima,“ segir Hekla. „Annars fer
mjög vel um mann hér og mér líður
vel. Ég hef ekki út af neinu að kvarta.
Við búum í íbúð sem foreldrar Hak-
ans eiga og megum vera í henni svo
lengi sem við vhjum. Mér þykir bara
verst hversu mikla fordóma íslend-
ingar eru með í garð Tyrkja. Fólk
dregur meira að segja orð mín í efa
þegar ég reyni að útskýra að þetta
sé ekki svona slæmt og spyr hvort
ég sé ekki bara að verja Hakan. Ég
var orðin mjög leið á þessu og' vona
að fólk eigi eftir að skipta um skoð-
un,“ segir Hekla.
Mál Sophiu Hansen hefur haft
áhrif víða því nú vilja íslenskir
skiptinemar ekki lengur fara th
Tyrklands. „Það komu stelpa og
strákur í fyrra og þeim líkaði svo vel
að þau fengu að lengja ferðina. Þau
hafa bæði komið síðan í heimsókn.
Ég held að fólk komi alltaf aftur eftir
aö það hefur kynnst landinu. Ég
mæli því hiklaust með því að skipti-
nemar komi hingað enda er það mik-
h lífsreynsla að kynnast lífinu hér.
Fjölskyldusambönd eru t.d. mjög
sterk."
Gull og peningar
Gifting þeirra Heklu og Hakans
fór þannig fram að þau skrifuðu und-
ir hjúskaparsáttmála, líkt og gert er
hjá borgardómara hér, og síðan
héldu foreldrar hans tvö hundruð
manna veislu þar sem var nóg að
borða og drekka. „Þegar ahir gestir
voru mættir dönsuðum við en sett-
umst síðan \1ð borð og það er til siös
að allir gefa peninga eða gull og eru
gjafirnar hengdar á brúðhjónin,“
segir Hekla en á myndunum má sjá
hvernig seðlar og mynt hanga utan
á þeim. Þá er tveggja metra löng
gullfesti sett um háls brúðarinnar og
er hún síðan geymd í bankahólfi þar
sem hún er mjög dýrmæt. Gullfestin
táknar tryggingu um hamingjuríkt
líf og á að ganga til barna þeirra. Ef
hjónin skilja mega þau selja festina.
Hekla segir að á næsta ári ætli þau
Hakan að koma í heimsókn th ís-
lands og þá langar hana að halda
brúðkaupsveislu á íslandi og láta ís-
lenskan prest blessa hjónabandið.
Hekla segist hafa verið mjög ánægð
með brúðkaupsdaginn og segir hann
hafa hðið allt of fljótt. „Þetta var
mjög skemmtilegur dagur."
Hekla segist ekki vita um aðra ís-
lendinga en þá sem eru upptaldir hér
sem búsettir eru í Istanbul en segist
þó hafa frétt af konu sem starfar sem
leiðsögumaður og er gift prófessor.
„Ég vhdi vita meira um þessa konu,“
segir Hekla Aðalsteinsdóttir.
Hefur ekki áhyggjur
af dótturinni
Móðir Heklu, Þórunn Pálmadótt-
ir, er nýkomin heim eftir að hafa
verið í brúðkaupsveislu dóttur sinn-
ar í Istanbul. Hún hefur Uka fundið
mikið fyrir áhuga fólks í Tyrklandi
á Sophiu Hansen og minnist þess að
í fyrra þegar hún var að kveðja dótt-
ur sína gekk að henni kona og bað
hana að skha th íslendinga að Tyrkir
væru góðir við böm. „Þaö var rætt
um þetta mál við mig í búðum og
alls staðar," segir Þórunn. „Istanbul
skiptist í tvennt, Evrópumegin' í
borginni em ahar moskumar og þar
Hekla Aðalsteinsdóttir og Hakan Gultekin á brúðkaupsdaginn 11. september sl. í Istanbul. Á þau voru hengdar brúðargjafir sem er siður þar i landi og
aðeins eru gefnir peningar og gull.
býr frekar strangtrúaða fólkið. Ég
hef aðeins séð gamlar konur með
slæður, í mesta lagi hef ég séð þijár
ungar konur með blæjur," segir Þór-
unn. Hún var að fara th Tyrklands
í þriðja skiptið og segist aldrei hafa
haft nokkrar áhyggjur af Heklu þar.
Miklir fordómar
„Hekla býr á yndislegum stað þar
sem ahir þekkja hana. Ég hafði
reyndar miklar áhyggjur af henni
meðan hún var skiptinemi og fór þá
og heimsótti hana þótt ekki sé ætlast
th að foreldrar geri það. Ég varð að
fuhvissa mig. Þegar mál Sophiu
Hansen kom upp þekkti ég Tyrkland
mjög vel og afstaða mín th landsins
hefur ekkert breyst við það mál.
Tengdasonur minn er yndislegur
maður og fólkið hans aht og ég hef
ekki áhyggjur af framtíð Heklu. Mér
þykir fráleitt th þess að hugsa að
fólkið geti aht í einu gjörbreyst ef th
skhnaðar kæmi. Ég blanda því ekki
saman máli Sophiu og framtíð dóttur
minnar enda hef ég ekki ástæðu th
þess. Hekla er ánægð með lífið og
ahir hafa reynst henni ótrúlega vel,“
segir Þórunn.
Yngri systir Heklu, íris, sem er
fjórtán ára, hefur heimsótt Heklu og
kynnst vel fólkinu þar. Hún hefur
fengið að sitja í kennslustundum í
skóla þar sér th gamans og fannst
það mjög spennandi.
Þórunn tekur undir með Heklu um
að fordómar íslendinga gagnvart
Tyrklandi hafi orðið til þess að engir
skiptinemar sækjast eftir að fara
þangað. „Tveir Tyrkir komu hingað
th lands í sumar sem skiptinemar
og það ætlaði aldrei að takast að
finna heimhi fyrir þá,“ segir hún.
Þegar Hakan bjó á íslandi fannst
honum mjög sérstakt hversu mikið
vatn við höfiim og Þórunn segir að
stimdum hafi hann verið í sturtu upp
undir þijú korter. Ég býst við að það
hafi komið honum mjög á óvart
hversu mikið vatn við höfum.“
Fann samúð fólksins
Það er auðvitað líka margt fram-
andi fyrir íslendinga í Tyrklandi.
Þórunn segjst þó aldrei hafa mætt
neinu nema vinalegu viðmóti fólks-
ins þar. „Það var einna helst í búðun-
um sem maður fann fyrir því að þeir
vhdu selja manni vörumar dýrar en
þær vom fljótar að lækka þegar
Hekla var með og þeir heyrðu að hún
talaði tyrknesku. Hins vegar fannst
mér ipjög ódýrt að kaupa bæði fatnað
og skó.“
Þórunn segir að hún hafi orðið
mjög hissa þegar hún uppgötvaði
hvað Tyrkir vissu mikið um ísland.
„Ég fann þó aldrei neitt nema sámúð
með Soplúu Hansen," segir hún. „ís-
lendingar ættu ekki að dæma aha
Tyrki af einum rnanni."