Þjóðviljinn - 21.05.1964, Blaðsíða 6

£ SlÐA
HÖÐVSLIINN
Fímmtudagur 21. mai 1964
Sigurganga Goldwaters til
framboðs virðist stöðvuð
Mun oð öllum liklndum tapa prófkjörlnu i
Kallforniu effir mlkinn ósigur i Oregon
Vilja ekki að fjall þeirra sé vanhelgað
Sigurganga Barry Goldwaters, hins ofstaekisfulla hægri-
manns, til að tryggja sér að verða í framboði fyrir Re-
públikana í forsetakosningunum í Bandaríkjunum í
haust, virðist nú vera stöðvuð. Allar líkur eru taldar
á að hann tapi prófkosningunum í Kalifomíu 2. júní,
eftir að hafa beðið mikinn ósigur fyrir Rockefeller, fylk-
isstjóra í New York, í prófkjörinu í Oregon um helgina.
jr
Obreytt utanríkisstefna
aða sambandsríkis Tanganíka og Zanzibar, aft gcrðUr hafi vcrið
sérstakur vináttusamningur við Austur-Þýzkaland, sem gcrir ráð
fyrir míkíUi samvinnu á milli ríkjanna í efnahags- og mcnning-
armálum. Samningur l>cssi þykir staðfesting á því, að haldið veröi
fast við bá stefnu stjómar Zanzibars í utanríkismálum að hafa
sem nánasta og bezta samvinnu við sósialistísku ríkin. — Myndin
sýnir Karume, forseta Zanzibars, og varaforseta sambandsríkisins.
Waldeck Rochet tekinn við
forystu af Maurice Thorez
Lokið er í París þingi
franskra kommúnista sem
hófst þar rétt fyrir hvítasunnu.
Þingið gerði ýmsar ályktanir,
bæði um stefnu flokksins í
innanlandsmálum svo og um
alþjóðamál og deilurnar milli
kommúnistaflokkanna. Þingið
kaus nýjan formann flokksins,
Waldeck Rochet. sem tekur
við af Maurice Torez, en
Waldeck Rochet
hann hefur gegnt formennsku
í flokknum síðan árið 1930.
Búizt hafði verið við for-
mannaskiptum, þar sem Thor-
ez hefur lengi verið heilsuveill,
fékk slag árið 1950 og hefur
ekki gengið heill til skógar síð-
an. Roehet hefur lengi verið
einn helzti forvigismaður
flokksins.
í einni ályktun þingsins var
stefna kínverskra kommúnista
fordæmd og þeir sakaðir um
að stofna til sundrungar innan
hinnar kommúnistísku hreyf-
ingar. Tekið var undir þá til-
lögu að kvödd verði saman
ráðstefna kommúnistaflokk-
anna til að ræða deilumálin.
Um væntanlegar forseta-
kosningar í Frakklandi álykt-
aði þingið að náist ekki sam-
komulag við aðra flokka um
sameiginlega stefnuskrá muni
kommúnistar hafa sinn eigin
fulltrúa í framboði.
Stefna stjórnar de Gaulle í
innanlands- og vígbúnaðar-
málum var gagnrýnd. en sam-
bykki lýst við eistök at.riði i
at.anríkisstefnu hennar, svo
sem viðurkenningu Alþýðu-
Kína og tillöguna um að tryggt
verði hlutleysi landanna í Suð-
austur-Asíu.
Enda þótt Oregon sé eitt af
fámennari fylkjum Bandaríkj-
anna, leggja menn mikið upp
úr úrslitum prófkjörsins þar.
þegar meta skal fylgi hinna
ýmsu keppinauta um framboð
Repúblikana. Fylgismenn þeirra
allra sex lögðu sig fram við
að afla þeim stuðnings, enda
þótt aðeins þeir Rockefelier og
Goldwater, auk öldungadeild-
arkonunnar Margaret Chase
Smith, væru skráðir á at-
kvæðaseðlana. í áðurgengnum
prófkosningum hefur það ekki
haft neina úrslitaþýðingu að
nöfnin væru skráð á seðlana, I
og hefur Henry Cabot Lodge,
sendiherra í Suður-Vietnam, |
þannig unnið mikla sigra, þótt |
hann taki að nafninu til alls ]
ekki þátt í keppninni um fram-
boðið.
Rockefeller hlaut nærri því
tvöfalt fleiri atkvæði en Gold-
water í Oregon og var só síð-
arnefndi þriðji í röðinni, en
Lodge annar. Nixon, fyrrver-
adi varaforseti, var fjórði, en
hin tvö, frú Smith og Scran-
ton. fylkisstjóri í Pennsylvan-
íu, ráku lestina.
Eftir úrslitin í Oregon til-
kynntu stuðningsmenn Lodge
sendiherra í Kaliforníu að þeir
myndu hvetja sitt fólk til að
greiða Rockefeller atkvæði í
prófkosningunum sem þar fara
fram 2. júní, en það eru lang-
mikilvægustu prófkosningarn-
ar, enda sendir Kalifornía fjöl-
mennustu sveitina á þing Re-
públikana í sumar, þar sem
frambjóðandi þeirra verður val-
inn, eða 86 kjörmenn.
Það var vitað fyrir, að Gold-
water myndi eiga erfiðar upp-
dráttar í Kaliforníu en annars
staðar í Bandaríkjunum, þar
sem frjólslyndi er þar öllu
meira í röðum Repúblikana en
annars tíðkast, enda þótt í-
haldsöflin láti þar einnig til
sín taka.
Goldwater er þó alls ekki af
baki dottinn. Hann telur gig
hafa tryggt sér atkvæði 500
kjörmanna ó flokksþinginu, en
hann þarf rétt rúmlega 600 til
að nó kosningu sem frambjóð-
andi flokksins. Hins vegar má
fullyrða af fenginni reynslu
að flokksþingið mun ófúst til
að senda nokkurn þann mann
í framboð sem ekki nýtur
trausts flokksmanna í tveim-
ur stærstu fylkjunum, Kali-
forníu og New York. Tapi
því Goldwater prófkosningun.
um í Kalifomíu, eins og nú
virðast flestar horfur á, mun
harla ólíklegt að hann verði
frambjóðandi Repúblikana í
Bandaríkjamenn hafa margar og miklar herstöðvar í Japan, og hefur verið lengi mikil gremja i
Iandsmönnum út af yfirgangi þeirra. Fátt hefur þó Japönum gramizt meira en sú dæmalausa
ósvífni hins bandaríska hemámslið* að leggja hlíðar hins helga fjalls Fuji undir skotæfingar og
spjöldin sem konumar á myndinni bera eru með áletrunum þar sem þes* er krafizt að hætt sé
þeirri saurgun á helgidómi Japana.
Bankinn sem hvarf frá Tansír
Bankastjórínn er nú kominn í
leitirnar, en ekki peningarnir
RABAT 20/5 — Bandaríski ríkisborgarínn Thomas
Stangebye, sem er norskur að ætterni, hefur verið flutt-
ur til Rabat, höfuðborgar Marokkós, frá Wiesbaden í
Vestur-Þýzkalandi. Lögreglan í Marokkó mun yfirheyra
hann um hvað orðið hafi af miljónum dollara sem grun-
ur leikur á að hann hafi stungið í sinn vasa.
Stangebye þessi rak banka í
Tansír, sem þá var alþjóða-
svæði en er nú hluti af Mar-
okkó, fram til ársins 1960, og
vakti þá heimsathygli á sér,
þegar hann hvarf ósamt bank-
anum, „The American and For-
eign Bank of Tangier“; þ.e.a.s.
öllum sjóðum bankans, ásamt
innanstokksmunum og öllu
starfsliði.
Þótti það furðu gegna að
heill banki gæti horfið þann-
ig að ekki sseist urmull af hon-
um og liðu ár þar til hafðist
aftur upp á Stangebye þessum.
Hann fannst fyrir tilstilli al-
þjóðalögreglunnar Xnterpol og
var þá í Wiesbandin í Vestur-
Þýzkalandi. löögreglan í Mar-
okkó fór þegar í stað fram á
að fá hann framseldan, en
dregizt hefur á langinn að
verða við þeirri kröfu, og hann
er sem sagt nú fyrst kominn
til Marokkó.
Ekki er vitað með vissu hve
mikið það fé var sem hvarf
með Stangebye, en talið er að
innistæður í bankanum hafi
numið fjórum miljónum doll-
ara og áttu bandarískir her-
menn mestan hluta þess fjár,
en Stangebye hafði heitig þeim
að ávaxta fé þeirra betur en
aðrar peningastofnanir.
Stangebye hefur fram að
þessu neiiað með öllu að gefa
nokkrar upplýsingar um hvar
fé bankans er niður komið.
Hann heldur því fram að hann
hafi selt bankann ásamt öllum
sjóðum hans einhverjum aðil-
um í Panama, en þrátt fyrir
mikla leit hefur ekki hafzt upp
á þessum miljónum dollara þar
né neins annars staðar.
Mál Stangebye verður tekið
fyrir dómstól í Marokkó inn-
an skamms, en á meðan er
hann geymdur í Casbah-fang-
elsinu í Rabat.
Otto Kuusinen er
iátinn, 82 ára
Otto Ville Kuusincn, vara-
forteti Sovétríkjanna, er lát-
inn i Moskvu, 82 ára að aldri.
Hann var fæddur í Helsinki
-4>
Glóundi hraunflóð niður hlíðar Etnu
Undanfarið hefur verið óvenjutnikið gos í F.t.nu, eldfjallinu fræga á Sikiley, og rennur slöðugt
hraunflóð úr gígnum. Það er fögur sjón að næturlagi, eins og myndin gcfur t.I kynna, en hætta
hefur verið á ferðum, því að hraunið rennur nú aðra Ieið en ^enjulega þegar eldur er í fjallinu
og hefur farið ckki alllangt frá mannabyggðum.
árið 1881. 24 ára gamall tók
hann embættispróf við sagn-
fræði- og málvísindadeild há-
skólans i Helsinki og gekk
sama árið í flokk finnskra sós-
íaldemókrata og varð brátt
helzti forystumaður vinstri
armsins í floklmum. Hann var
ritstjóri tímarits flokksins ár-
in 1906—8 og aðalmálgagns
hans. ..Tuömies”, árin 1907 til
1916. Hann sat finnska þingið
og var formaður þingflokks
sósíaldemókrata.
Þegar á árunum fyrir fyrri
heimstyrjöldina lét Kuusinen
að sér kveða i hinni alþjóð-
legu verkalýðshreyfingu og var
þannig fulltrúi á hinu sögu-
fræga þingi annars alþjóða-
sambandsins í Basel árið 1912.
Þegar öreigabyltingin hófst i
Rússlandi hautið 1917, var Ku-
usinen einn helzti leiðtogi bylt-
ingarinnar í Finnlandi, sem þá
var undir Rússlandi, og tók
sæti í stjórn bolsévika.
Bolsévikar veittu Finnum
fullveldi, en byltingin í Finn-
landi var bæld niður m. a. af
þýzku málaliði sem kom hin-
um finnsku hvítliðum til að-
stoðar, og Kuusinen varð að
flýja land. Hann snéri þó aft-
ur heim nokkru síðar, en varð
aftur að fara f útlegð til Sovét-
Framhald á 3. síðu.