Þjóðviljinn - 24.06.1970, Blaðsíða 9

Miðvilttidaigur 24. júni 1970 — ÞJöÐVILJlNiN — SlÐA 9
LIST MUNCHS
Framhald af 7. síðu.
„Óp“ „Blóðsuga". ,,Guðsmóðir“,
.,Þung!lyndi“, „Aska“, „Dans
lífsins", „Dauðinn í sjúkraher-
berginu" o.s.f!rv.
I öilluim mrynidunum má
skynja sivartsýna listsikoðun
listamannsins. Söimu þunglynd-
islegu .ughrifin hvíla yfir
landslaigs- og mannamyndum
ha:ns frá bessum tímum.
Árið 1894 tiieinkaði Munch
6ér grafíska tækni. í fyrstu voru
þetta aðeins tilraunir í sam-
bandi við málverkið, en síðar
varð grafíkin honuim takmiark í
siálfri sér. Munch varð einnig
hér brautryðjandi: á sviði graf-
iklistar- Ætilist hans (radering-
er), tréskurðarmyndir og litó-
graifíur jafnast fyllilega á við
málverk, frá listrænu sjónar-
miði séð — ef þœr eru þú ekki
á enn hærra stigi. Munch hiafði
fullkomið vaild á gafískri tækni
og þar naut sköpunanmáttur
hans sín einstakileiga veil. Hann
sagði sjálfur: List er kristöililun.
Dg sé lítilllega snúið útúr orð-
um hans má heimfæra haú
uppá list hans sjálfs: Grafíkin
er kristöllun, listar hans.
Uppúr aldamótunum hélt
Munch siig að mestu í Þýzka-
landi og gerði þar fjölda mdnn-
isimerkja, mannamyndir í lík-
Bimsstærð, myndiir af börnum og
skreytingar. Helzta verk hans
var „Karlmenn í baði“, seim
máluð var í Warnemiinde 1908
og er löifgj.örð til karlmannslegs
krafts og heilþrigðis.
Margt bendiir til að á þessu
tímabili hafi hann ekki verið
jafn innhverfur og hann átti
vanda til. En þá voru líka mikl-
ar sviftingar í huigarástandi
hans, eins og sjá má á mynd-
unum „Lönigun" (Beigjær), „Hat-
ur“, „Afbfrýðisemi" (allar mál-
aðar 1907) og „Selvportrett ved
vinen“ (máluð í Wedaniar 1906).
Árnaðaróskir á
þjóðhátíðardag
Meðal ámaðaróska, seim for-
seta Islands bárust á þjóðhá-
tíðárdáginn, voni kveðjur frá
eftirgréindum þjóðhöfðingjum:
Friðrik IX. konungi Dan-
merkur; Uhro Kekkmnen, for-
se-ta Finnl., Americo Thomiaz,
forseta Portúgals; Nicolae Ceau-
sescu, forseta Rúmeniíu; Gustav
VI. Adoíf konungi Sviþjóðar,
Haraldx ríkisiarfa Noregs; Bruno
Kreisky, starfandd fors. Austur-
ríkis; Richard Nixon, forseta
Bandaríkjanna; Elísabetu II.
Bretadrottningu; Georgi Tray-
kov, forseta Búlgaríu; Georges
Pompidou, forseta Frakklands;
Mohammed Reza Pahlavi, keis-
ara Iráns; Zalnian SháZar, for-
seta Israels; Giuseppe Saragat,
foreeta itaííu; Dr. Ösvaldo Dor-
ticos, Torrado, forseta Kúbu;
Makarios erkibiskupi, forseta
Kýpur; Marian Spychattsiki,
forsetaa Póllands, Gustaav
W. Heinemann, forsieita Sam-
bandslýðveldis Þýzkalands; N.
Podgomy, forseta Sovétríkj-
anna; Francisco Franco, rík-
isleiðtoga Spánar; Ludvig Svo-
boda, forseta TékkóshSvakíu;
Cevdet Sunay, forseta Tyrk-
lands; Pal Lósonczi, f'orseta
Ungverjalands.
Veturinn 1908-9 var Munch á
deiild fyrir hugsjúka á heiilsu-
hæli í. Kauipmannahöfn. Þegar
hamn hélt þaðan heim til Nor-
egs, hressari, hiáfst nýr þáttur í
lffi'bahs O'g starfi. Hann býrjaði
strax á teikninguim fyrir sam-
keppni um skreytingu á há-
tíðasal háskólans í Osló (Aula
Universdtet). Sigraði bann i
keppninni og lauk verkinu 1916.
Helztu miyndimar í þessu
varki sýna greinilega nýja
strenigi í list hans. Áhorfandinn
finnur hve mikils virði -honum
hatfa verið endurfundirnir við
norsikt landsttaig og náttúru. Nýtt
saimiræmii er í þessum verkum
— litavalið er hamingjusöm
lofgjörð til náttúrunnar og
birtunnair — og hugmyndimar
sem fram koma eru táknrænar.
Þessi jákvæða afstaða til b'fsins
einkennir fttestar myndir
Munchs næstu árin: vetrar-
myndir fná Os'lóar'firöi-, mynd-.
ir aif fólki sem laugar sig og;
andttitsmyndir. Á árunum 1911-
16 málaði hann myndir úr át-
vinnulífinu og getur verkið
„Verkaimenn á heiimtteið" verið
tákn fyrir sigurgönsú vérka-
lýðssitéttairinnar.
Á tímaibilinu 1920-30 bjó
MUnóh rétt við Osló. Hann va,r
einangraður: hélt aðeins áfram
samiskiptum við ÖrÍEáia vini sína.
Hann héligaði vinnunni attla,
krafta sína: afköstin vora gíf-
Uirleg. Annað veifið var hann
endursikoð'andi • á lífsstalrf, sitt:
leit gaignrýninn yfir farinn veg
og átti það til nð rr.fda gamlar
myndir upp á nýtt. Hina stund-
ina mólaði hann landslags-
myndir úr uimlhverfi sfnui — og
andttitsmyndir — stöðugt var
list hans í framiþróun.
Þegar Munch lézt 21. janúar
1944 kom í Ijós að bann bafði
arfleitt Osllöborg sikilyrðislaust
að ölílum myndum sem voru þá
í hans eign. Atttts voru það ca.
1200 máttverk eftir hann, 4500
teifcninigar, 15000 grafikmyndir
og 6 skúlptúnar, auk tréskurðair-
plata, bóka, díaiglMaðaúrklippa
og fleiri heimiilda.
Þessi einstaka gtjöf gefur
góða huigmynd um lílfssibarf
Munchs. Hann vittdi allla tíð
korna listinni til fóllksins og til
þess að sam fflestir gsetu notið
verka hans áikvaði borgarstjórn-
in í Osttó þegar árið 1946 að
reist yrði Muinoh-safn, en vegna
fjárfiestin'gartakimarkana eftir
stríðið leið langur tfmd þar til
þesisii ákvörðun tamst í fram-
ttcvæimid — var safnið opnað 29.
miaí 1963. Stærð siýninigarsala í
safninu er 1500 fermetrar, þair
af er fyrirlestnarsialur sem einn-
ig er hægt að nota tif. sýninga
og þar eir góð aðstaiða till kvik-
myndasýninga og hljómleika-
halds. Auk þess ©ru í bygging-
unni bókasiafn, skrifstofur,
tæknileg deild til ljó'Smyndunar,
innrömmunar og mtargf annað.
Er skipt uim myndir í sýningar-
sölum af og titt, einnig liggja
fraimimí miyndslkrejút rit safns-
ins uim list Munch. Komia list-
fræðingar gjaman í siafnið, enda
miairgar uppriiýsinigar þangað að
sækja. Satfnið er því orðið mið-
Stöð listar fyrir íbúa í nærliglgj-
andi héruðuim — oig koimia þó
margir lengra að tifL að skoða
Munch-salfnið í Qsló.
(Lausttega þýtt og stytt)
Þökkum auðsýnda samúð við andlát og járðatíöir
GUÐMUNDAR KRISTINS KRISTINSSONAR
Jaðri, Dalasýslu.
Sigriður Guðjónsdóttir
Rögnvaldur Guðmundsson
og aðrir ættingjar.
lítför eiginmanns míns og föð'ur okkair
SIGURÐAR KR. EIRÍKSSONAR,
Stigahlð 12,
fer fram frá Fossvogskirkju fimmtiudaiginn 25. júní
klukkan 13.30.
Blóm vinsamlegast afibeðin en þeim sem vijdu minnast
hans er bent á líknarstofnanir.
Guðrún Jónsdóttir og börn.
Opið bréf
Framhaid af 4. síðu, . .
greininni. Skal og próf í kjör-
sviðsigrein vera síðasti áfangi
kandídatsprófsins, skv. 55. @r.
háskólaregiugerðar (en aðeins
önnur þeirra er kjöirsviðsgrein
hvors stúdentsins, svo sem áð-
úr segir).
Auk þess er rétt, að skýrt
komí frám, að er við undiirrit-
aðir dæiiiUm prófúrlausnir í ísl.
málfræði og gefum einkunnir
fyriir, þá er sá dómur ekki
reistur á þeirri þekkingu sem
nemandi kann að hafa til að
bera í bókmenntasö'gu eða sögu,
né á nokkrum öðrum óviðkom-
•andi mélsatriðum, heldur ein-
göngu á hlutlaeigu fræðileigu
mati á þeim prófúrlausnum,
sem fyrirliggja hverju sinni.
5) -— Enn segir: „Óáhæ.gja
Stúdenta í heimspekideild bein-
íst fyrst og fremst gegn einum
áf prófessorunuih við deildina,
sem samdi skriflega hluta mál-
fræðiprófSihs og prófaði Stúd-
éntan,a munnlega."
Hið rétta er,- að verkefni í
sikriflegu . prófi. eru tekin til af
kennara eða kennurum og
stjórnskipuðum prófdómanda
sameiginlega (skv. -64. gr. reglu-
gerða r). .Ve'gn,a - sj ú k r a hú sdval ar
próf. . Halldórs . Halldórssonar
var eigi unnt að bera undir
bann yerkefnin að þessu. sinni,
og voru því lögð til þrjú verk-
efni (sem velja mátti um),
sem öll höfðu komið til prófs
áður' og próf. Halldór þa sam-
þykkt. Stjó'rnsikipaður próf-
dómiari samþykkti verkefnin á
þessiari forsendu. og ber því
fyrir sitt leyti fulla ábyrgð á
þeim til jafns við hvorn okk-
ar sem er. Þá hefur það verið
undantekningarlaus regla um
langt árabil, að báðir prófess-
orarnir prófa í hverju munn-
legu prófi.
6) — Loks segir: „Þessi sami
prófessor var í leyfi frá kennslu
veturinn 1968-69 . og kenndi
annar prófessor í stað hans. Á
sl."7vori 1969 gerðust þau tíð-
indi, að hvorki meira né minna
en 11 stúdentair gengu undir
þetta sama málfræðipróf og nú
héfur orðið deiluefni í vor.
Náð-u ailir stúdentarnir próf-
inu þá og. var enginn. þeirra
nálægt falli.“
Hið rétta er, að er próf.
Hireihn Benediktsson var í leyfi
1968-69, gegndi Baldur Jónsison,
lekitor, pró'fessorsembættinu, og
gengu 9 stúdentar undir þetta
próf vorið 1969, en 2 í jan.
1969. Próf. Halldór Hattldórs-
son tók þátt í að dæma öll
þessi próf, bæð| 1968-69 og á
þessu ári, en á undanförnum
ll árum hefur dómum okkar
undirritaðra ætíð borið mjög
vel saman. Þá dæmdu próf.
Hreinn og Baldur Jónsson sam-
an nær 200 prófúrlausmir á ár-
unum 1966-68 og bar mjöig vel
saman í dórnum. Eru því engin
rök til að telja, að það hefði
skipt nokikru máli fyrir niður-
stöður prófa á síðastliðnu ári,
hvor þeirra Hreins Benedikts-
sonar og BaldUrs Jónssonar
dæmdi prófið.
Hafn þá verið gerðar athuga-
semdir við öll efnisatriði of-
angreindrar „fréttar“. nema eí
vera skyldi það. sem baft er
orðrétt, innan tilvitnunar-
merkja, eftir „nemendum í
heimispekideild“. En á óvart
kæmi. ef neméndur í heim-
spekideild, rúmlega 400 tals-
ins, hefðu látið frá sér fara
hin tilvitnuðu ummæli, sem
taka ellefu línur í blaðinu og
hafa að geyma ýmsar af þeim
missö'gnum, sem að ofan getur.
Eru þær missagnir raunar þess
eðli’S, að því verður ekki trú-
að, að nokkur nemandi í heim-
spekideild hafi látið þser frá
sér íaira.
Reykjavík, 22. júní 1970.
Virðingarfyllst:
Halldór Halldórsson.
(sign).
Hreinn Benediktsson.
(sign).
Auglýsing
um skoðun bifreiða í lögsagnarumdæmi
Keflavíkurflugvallar.
Aðalskoðun bifreiða fer fram við lögreglustöðina
á Keflavíkurflugvelli, eftirtalda daga frá kl. 13
til 16.30:
Mánudag 29. júní J-1 til J-50
Þriðjudag 30. júní J-51 til J-100
Miðvikudag 1. júlí J-101 til J-150
Fimmtudag 2. júlí J-151 til J-200
Föstudag 3. júlí J-201 til J-250
Mánudag 6. júlí J-251 til J-300
og þar yfir.
Við skoðun skal bifreiðaskattur greiddur og sýnd
skulu skilríki fyrir lögboðinni vátryggingu og öku-
skírteini lögð fram svo og ljósastillingarvottorð.
Vanræki einhver að færa bifreið til skoðunar á
áður auglýstum tíma, verður hann látinn sæta á-
byrgð skv. umferðarlögum og bifreiðin tekin úr
umferð, hvar sem til hennar næst.
Geti bifreiðaeigandi eða umráðamaður bifreiðar
ekki fært hana til skoðunar á áður auglýstum
tíma, skal hann tilkynna það bréflega.
Þeir er hafa útvarpsviðtæki í bifreið skulu hafa
greitt afnotagjald þess, er skoðun fer fram.
Skoðun JO bifreiða hefst 8. júlí og er aug-
lýst sérstaklega.
Þetta tilkynnist öllutn er hlut eiga að máli.
Lögreglustjórinn á Keflavíkurflugvelli,
19. júní 1970.
BJÖRN INGVARSSON.
UTBOÐ
Tilboð óskast í smíði og fiullnaðarfrágang póst- og
símahúss í Búðardal. Útboðsgögn verða afhent á
skrifstofu Símatæknideildar, Landssímaihúsinu í
Reykjavík, 4. bæð, gegn 5.000,00 kr. skilatryggingu.
Tilboð verða opnuð á skrifstofu SímatæknideiMar
mánudaginn 13. júní 1970 kl. 11 árdegis.
Póst og símamálastjomin.
Dömusíðbuxur — Ferða-
og sportbuxur karlmanna
Drengja- og unglingabuxur
O.L.
— Laugavegi 71 — sími 20141.
SÓLÓ-eldavélar
Framleiði SÓLÓ-eldavélar af mörgum stærðum
og gerðum. — Einkum hagkvæmar fyrir sveita-
bæi, sumarbústaði og báta.
VARAHLUTAÞJÓNUSTA.
Viljum sérstaklega benda á nýja gerð einhólfa
eldavélar fyrir smærri báta og litla sumarbústaði
ELDAVÉLAVERKSTÆÐl
FÓHANNS FR.
KRISTJÁNSSONAR h.f.
Kleppsvegi 62 - Sími 33069