Þjóðviljinn - 22.10.1970, Blaðsíða 12

Ólafur Björnsson þungorður um prófkjörsaðferðir
Fé borii í dóminn og veit-
ingar í föstu og fljótandi
□ Prófessor Ólafur B'jömsson var þungorður á Alþinigi
í gær um prófkjör stjórnmálaflokka að þandarískri fyrir-
mynd. Með því fyrirkomulagi væri hægt að „bera fé í
dóminn" og skekkja svo niðurstöðu, og beita fjártnunum
frambjóðenda og jafnvel veitingum „í föstu og fljótandi“
til að fá þá útkomu sem æsikilegust þætti.
Þingmenn virtust Muista ó-
venju vel þegar Ólafur Björns-
son flutti í gæir f'namsöguræðu
fyrir þingisályktunairtiilöigiu sem
hann flytur um nefnd'askipun,
og eigi nefndin að kanna hvem-
iig skoðanafcannandir veirði bezt
framkvæmdar með tiiliiti til þess
að niðurstaða þeirr'a leiði í ljós
sem bezt má verða viija þess
hóps er skoðanaikönnunjn tekiur
tál. Á nefndin að gefa leiðtoein-
ingar um það atriði og ennfrem-
ur atbuga hvort grundvöliiuir sé
fyrir því að fcoma á fót stofn-
un, er gegndi því hlutverki að
framkvæma skoðanafcannanir á
hlfuitfausan hátt.
Að bera fé í dómiim
Ræddi flutningsmiaðu'r málið
almennt. í sí'ðari hluita ræðunn-
ar skiligreindi bansn m.a. rnuninn
á kosningum og sikoðaniaikönnun-
um; það væini kosning þegar
sfcoðanakönniun hefði bindandi
áhrif á það sem um er kosið,
vaild liiggiUir að baitoi, — en hiifat
eiginleg skoðaniakönmun ef úr-
slitin eiga einungis að vera til
hLiðsjóoar fynir þann eða þá
sem ákvörðun tafca.
Margskonar fróðleik má vinna úr
gögnum nýja fasteignamatsins
Fastcignamatið nýja, sem lagt
er fram í dag er hið fyrsta hér
á landi sem unnið er með aðstoð
tölvu hjá Reiknistofnun Háskól-
ans. Er haegt á furðu skömmum
tíma að vinna margs konar fróð-
Ieík úr þeim upplýsingum, sem
geymdur er á seguibandsspóilum
í tilefni af nýrri skráningu verð-
mæta á fasteignum.
Hér í Reykjaivík er tii dæmis
búið í 1981 kjallara, þair sem ekki
var gert ráð fyrir aö innrétta
kjaliaraíbúöir. Þa'nnig er hæigt
að rekja cfnalhagisleiga sö'gax þjóð-
arinnar að nofckmu í hýbýlakositi.
Það tekur 8 mfnútur að vinna
út þær upplýsin'gar, að tvöfadt
verksmiðjugler er í 7457 íbúðuim
af 23460 íbúðum í Reykjavik.
Ekto: hafa stjómvöld enniþé á-
kveðið nýja skatta samltevæmt
þessu nýja fiasteignaimiaiti. Hvað
sem verður. En maitið sijálifit er
fyllra að upplýsd'nigum borið saim-
Islendingar unnu
Ungverja 20:0
í 2. umferð á Evrópumeistara-
miótinu í bridge unnu íslending-
ar Ungverja með 20 stiigum gegn
engu og var Islenzfca sveitin efst
eftir þessar trvær umfierðir með
40 stig, þá komu Danir og Pól-
verjar með 34 stig, Bretar með 32
stig og Hollendingar með 30, en
aCls tatea 22 þjóðdr þátt í mlót-
inu og verður spiluð 21 umfterð.
Em hæst gefin 20 vinningBstdg
fyrir hvern leik og voru Isdend-
ingar þedr einu er unnu þ'áða
leikipa með 20 stigurn, annars
skdptaist vinniragsstiigin mi'lk
sveitanna eftir punktafjölda
þeirra. Tapi sveit hins vegar með
mjög mdklum nwn getur hún
fengið mfnus allt upp í 5 stig.
an við fyrra fiasteignamiat. Hið
nýja fasteignamat er unnið í
fjóruim þáttum. 1 fyrsta lagi hef-
ur farið fram gaignasöfnun, þá
sikráning eignanna, þá skoðun
eignanna og svo að lobuim mats-
gerðin sjálf. Hið nýja fastedgna-
mat er efcki fuilmótað enraþá.
Saimkvaamt upplýsdnigum á bdaða-
mainnafundi í geer ætti að vera
hægt að geifa upp raunvemilegt
miairkaösverð húseiigna og lóða.
Hefiur verið unraið inn á kort
lóðaverð við göitur í borginni. Er
þaö misjafnt eftir götum og bæj-
arhlutum Verkfiræðinigamir
Gunnair Torfason, Bjaimi Krist-
mundssion oig Pétur Stefánsson
fluMyrtu til dæmds á óðurnefndum
blaðaimannafiundi, að svona fast-
ei'gnamat hefði eikki áður veirið
unnið neinsstaðar í heiminum.
Stuð'st var við fyrirtmynd frá
flramlkivæmid fasteignamarhs í borg
einni í Kalifiomíu. Kostnaður við
hið nýja fasteignamat nemiur 88,7
máljénum knóna frá því lögdn
vom sett árið 1963.
I fiasiteiignamaitsnefind Rieykja-
vfkur eru Þóroddur Sigurðisson,
Valddmar Kristinsson og Guð-
mundur Hjartarrson. Eram-
kvæmdasitjóri hins raýja fiast-
eignamaits er Valldiimar Öskars-
son. Yfi'Pr-asteignarnatsnefind skdpa
Torfi Ásgeirsison, Gaukur Jör-
undsson og Jón Pálmason. Á öllu
landinu enu sitarfiandi 36 flast-
ei'gnaimatsnefindir og er hið nýja
fasteignamat laigtt ínam í dag á
öilu Jandinu
Taldi prófessordnn flest til for-
áttu þeim kosniragum sem hér
befðu firam farið að bandiarísk-
um fytrirmyndum um val rmanna
á frambo'ðsli'sta flokfca. Þar
þætti sjálfsagt að bafa í firammi
áróðiir og verja mdklu fjórmagni
til að hafa áhrif á úrsiitin. For-
feðrum íslendingia hefði þóitt það
líklegt tii að skekkja niðuirstöðu
ef fé var borið í dómdnn, og
vísindiin nú á dögum muni siamia
sinnis. Gallinn á prófkjörunum
væri m.a. sá að enginn legði í
slíkar kosningar án þesis að hafa
fjármunum úr að spila, etoki
endilega til að múta fólki, held-
ur til a<ð kosta fundi, blaðaút-
gáfiu, sendiferðiir mianraa á vinnu-
staði og anraað tii að hafia á-
brif á kjósenduir, bera lof á
einn frambjóðanda og lauma að
siögnum sönraum eða óeönraum til
óhróðurs öðrum. Stundum væird
umbunin aðeins föst eða fljót-
andi, til hinraa lítilþægusitu, en
veitiragar kostuðu líka fé ef nógu
mörgum væri veiitt.
Ekki tóiku aðrir til móls, en
tillögu Ólafis var vísað til alls-
herjarnefndar með samhljóða
atkvæðum.
Fráfarandi stjórn Al-
þýðubandalagsins í Keykja-
vík: Þessi stjórn tók við
störfuni snemma í maí
1969 og hefur þvi haft á
hendi forustu í félaginu í
Reykjavík á. annað ár. Guð-
mundur Hjartarson formað-
ur stjórnarinnar situr við
borðsendann fyrir miðju.
— Fundurinn í kvöld mun
kjósa félaginu nýja stjórn
og liggja frammi tillögur
um hana á skrifstofu fé-
lagsins að Laugavegi 11.
Aftalfundurinn
verður í kvöld
1 k Aðalfundur Alþýðuibanda-
lagsins í Reykjavík verð-
ur haldinn í Lindarbæ,
niðri, í krvöld, fimmtu-
dag kl. 20.30.
DAGSKRA:
. 1. Aðalfundarstörf.
' 2. Kosning fulltrúa í filokks-
ráð Alþý'ðubandalagsins.
I 3. Önnur mál.
k Tillögur kjömefndar um
stjóm Aiþýðubandalagsins
í Reykjaivík, um fluHtrúa-
ráð félaigsins og um fuUl-
trúa í flokksráð Al-
þýðubandailagsins ligigja
frafmmd á skrifstaEu AJ-
þýðubaindalaigsdns á Lauga-
vegi 11, í dag. fimmtudiag,
á venjulegum tíma skrif-
stofiunnar
k Félagar — fjölmennið á
aðalfundinn.
Stjómin.
Fiimimtudagur 22. októ'ber 1970 — 35. árgangur — 240. töluíblað.
íhaldið í Vestmannaeyjum,
gúmístígvél og Herjólfur
□ Karl Guðjónsson minnti
Ingólf Jónsson ráðherra á að
gefnu tilefni í umræðum á Al-
þingi í gær að Sjálfstæðisflokk-
urinn hefði ekki aliltaf tekið vel
undir tillögur til úrbóta í sam-
göngumálum Vestmannaeyja.
Helgi Bergs fflytuir tillögu um
a'thug'un á að koma á da'glegum
fer'ðum mjlli Vesitmanraaeyja og
Þorláksbafnar. Miinrati haran á að
þetta væri raunar gamialt þirag-
mál Alþýðnbandalaigs- og Fram-
sóknairþingmiannia í einu eða
öðru formi. Ingólfur Jónsson
samgöngiuráðhanra og Guðlaug-
ur Gíslason tóku vel í tillöguna.
Karl Guðjónsson kvaðst faigna
því að þetta mál væri enn tek-
ið upp á Alþdragi og fagraaðd
hann þó sérstaklega jákvæðum
undirtekituim ráðherirans og
flokfcsbróðuj- ráðherrans, Gu’ð-
laugs Gíslasoraar. Sj álfur hefði
bann afi því nokkra lífsreynsiLu
að Sjálfstæðisiflokitourinn hefði
efcfci alltaf tekið vel uradir miái
sem horfðu til úrbóta í sam-
göragumáium Vestmanraaeyiniga-
Þanniig hefði flotokisblað þess
fiiokks í Vestmianniaeyj'um á sín-
um tímia hneykislazt á þvá er
filu'tt var á Alþiragi tilliaiga um
smíði sérstaks skips á rdkisins
toostniað til samgangna vjð Eyj-
air, Vesitmianraaeyiragar æittu að
giera þetta sjáilfir, kostoaðurinn
yrði ekki meiiri en ef allir Eyja-
búiar fenigju sér gúmm'íistí'gyél!
En þetta er liðinn tímd SQigði
Karl Guðjónsson, og fiagna óg
þvf m-jög,
Viljj Alþingis lítils
metinn
Karl spurði ráðherrann í þessiu
sambandi hvað liði rannsókn
þeLrri á bafinargerð í Þjórsár-
ósi sem Alþingi samþykfctá í
fy-rra að gerð sfcyidi. Riáðheræ-
ann sivaraði þejrri spurnin'gu al-
veg í axaristoafit, sagðist í fynra
hafia skrifiað vitamál'astjáminni
bréfi og beði'ð haraa að attouiga
um hafnairstæði í Þykkvabæ og
Þjórsárósi, en sú athugun væri
áreiðanlega efcki langt komin! En
þetifca sama svar gaf ráðherrann
reyndiar í fyirra meðan á um-
ræðurn stóð um tillöguna sem
samiþyikfct var, og átti þá ráð-
henra'bréfið að gera tjllögima
óþarfia.
Leitin £Ö Cross
án árangurs
MONTREAL 21/1« — Það var
upplýst í Montreal í dag að
Laporte, atvxnnumálaráðherra
Quifoec, sem fannst látinn á
sunnudag, toefði verið kyrfcur og
stunginn með hniífi. Hefiur lög-
reglan að undanfömu unnið að
rannsófcn morðsins á Laiporte,
en enn hefur brezki sendiráðs-
fulltrúinn Gross ekki komið í
leitimar. Hefiur lögreglan síðustu
dagan leitað tveggja ákveðinna
manna án árangurs, en þeir eru
taldir viðriðnir hvarf þeirra
Laportes ig Gross.
Háskólahátíðin
á iaugardaginn
Háskólahátíð verður haldin
fyrsta vetrardag, laugardag 24.
okt., kL 2 e.h. í Háskólabíói.
Þar leilkur strengjahljómsveit
undir forystu Bijörns Ólafssonar.
Háskólarektor, prófessor Magnús
Már Lárusson filyfcur ræðu. Stúd-
entaköriran syragur undir sfcjórn
Atla Heimds Sveinssonar fcón-
skáll'ds. Háskólairelkífcor ávarpar
nýstúdenfca, og vedta foeir við-
töku hásktóflaiborgaralbréfum. Einn
úr hópi nýstúdenta ftlytur stutt
áivarp. Foreldrar nýstúdenta eru
velkommir á toásktóllalhétíðina.
PARiíS 21/10 — Eranski rit-
foöfiundurinn og heimspekiragur-
in Jean Paul Sartre neitaði í
dag að bera vitni gegn franska
maóistaleiðtoganum Ialadn Geds-
mar. Kvaðst Sartre ekki vilja
bera vitni í réttarfoöldum, þar
sem niðurstaðan hefði þegar
verið ákveðdn.
Tekjur fólksins í kauptúnum við
Húnaflóa lægri en annars staðar
Tillaga flutt á Alþingi um fiskileit og fiskirannsóknir í Húnaflóa
□ Stein'girímur Pálsson flytur á Alþingi tillögu til þings-
ályktunar um fiskileit og fiskiranmsóknir í Ilúnaflóa. Til-
lagan er þamnig: — Alþinigi ályktar að skora á ríkis-
stjórnina að láta fram fara vísindatega fiskileit og ná-
kvæmar fiskirammsókmr í Húnaflóa undir stjóm Hafrann-
sóknasítofnunarinar og Fiskifélags íslands. Rannsóknir þess-
ar skulu miða að leit nýrra fiskimiða, könmurn á því. hvers
komar fiskveiðar væru hagkvæmastar og hvaða stærð fiski-
sikipa hemtaði bezt á þessium slóðum. Þá verði einnig rann-
sakað, hvort hagkvæmt gæti verið að koma upp fiskrækt
eða fiskuppeldi í Húnaflóa.
f greinargerð se'giir flutniragis-
maður m.a.:
MeS hverju ári sem líður
ve.r’ður mönnum það ljósara, að
stærra og samstillfcatra áfcak verð-
ur að geru til að byggja upp afc-
viraraul'í'f þjóðarinraar, sem tryggi
meiri fjöLbreytni í framleiðslu-
toófctum og skapi fulla nýtiragu
afcvinniufcækja þjóðarinnar. Það
dyLst eraigum, að víisindalegar
fiskirannsó'knir eru þýðiraga'rmik-
ill þáfctur í þessari þróun. Með
sívaxandi só.kn á þekkt fiskimið
er nauðteynlegt að leíta' að nýj-
um rraiðum, því a’ð sjávarútveg-
uirinn mun um langa firamtíð
eins og hingað til verða veiga-
mesti þátfcurinn í þjóðarbúskapn-
Það er nauðsynlegt, að nú
þeigar verði iramkvæmd nákvæm
athu.gun á fiskimiðum í Húna-
flóa. Fyrir. rúmlegiá 20 árum
var flóinn ein af gullkistum
þjóðarinnar, allir fixðir fullir
,aif, fiskii, og þá var blórraaskeið
þéttbýlismyndunar við ílóann.
Á þeim árum voru byggðar þar
þrjár síldarverksmiðjur, við Ing-
ólfsfjörð, í Djúpuvík og á
Skagasfcrönd. Þegar síldin hvarf
og færðist austur á bóginn. var
samt mikið um annan iisx, en
þróunin hefur orðið sú. að hann
hefur minnkað mikið. Á undan-
förnum árum hefiur verið mjöig
mikil aflatregða í Húnaflóa.
Á svokölluðu Húnaflóasvæði
búia rúmlega 5000 manns. Talið
er, að um 3000 mianns búi í
strjálbýli og bygigi afkomu síraa
a’ð mestu leyfci ó landbúnaði. Á
sivæðinu eru blómlegar sveitdr.
En í byggðarkjörnum eða þétt-
býlj búa um 2000 manns, sem
byggj a afkomu sína á úfcgerð,
fi'skviranslu og þjónustustörfum.
Á þessu swæði er því ekki jafn-
vægi á milli byggðakjarnanna og
sveitanna, en orsök þess er
afla'tregðan 'í Ilúnaflóa ó undan-
förnum árum enda mó sjá í
opiraberum skýrsilum, að meðal-
launiatekjur fóLks í þessum sjáv-
arþorpum eru yfirlei'tt læigri en
annars staðar á landinu. Afleið-
ing minnkandi afla hefur orðið
atvinnuleysi og jiafinframt til-
hneigirag til að flytja brott til
annarra staða. þar sem lífsaf-
komian hefur verið betri eða
tryggari. Unga fólltið getur vaLið
þessa leið, en fjölskyldufólkið
ekkj, því að það hefur bundið
ailt sitt í húseignum eða öðru á
þessum stöðum, og þó að það
vildi selja, eru kaupendur tæp-
ast finnanlegir, enda er hægara
sagt en gert að ganga frá eign-
um sínum og flyfcja annað með
tvær hendur tómar. Þetita fólk
er í sjálfheldu, en hefiur lifað
í þeir,ri von, að fiskurinn kæmi
affcuir og afcvinnrjlífið yrði aftur
eðlilegt, en biðin er ocrðin bæði
löng og sfcröng.
★
Á undanfömium árum bafia
rækjuveiðar verið töluvertóar og
að verulegu leyti bjargað aí-
komu fólks á þessu svæði. En
meitna þairf til en rækjuveiðar
og rækjuvinnslu. Því er nauð-
synlegt, að nú verði gerðar af
opinberrí hálfu víðtækar fiski-
rannsóknir í Hún-aflóa með það
fyrir augum að kanna aftra út-
gerðairmöguleika frá sjávarpláss-
um við flóiann. Sjávarútvegur-
inn mun áfinam verða aðalgrund-
völlur afcvinnulífsins á stöðum
eins og Drangsnesi, Hólmavík og
Skagaströnd. Á þessum stöðum
eru a'llgóð frystihús, hafnir og
atvinnutæki og þjálfað starfs-
fólk í fiskvinnslu, sem gæti af-
kastað miklu meira framleiðslu-
ma'gni en nú er, ef nægilegt
hráefni væri fyrir hendi. Nú er
verið að vinna. að svokallaðri
Norðuriiandsáætlun um alhliða
uppbyggingu atvinnulífsins á
þessu svaeði Það er því hrýn
þörf á, að einmitt nú verði
framkvæmdar þær rannsóknir í
Húnaflóa, sem tillaga þessd fjall-
ar uim.