Þjóðviljinn - 07.09.1982, Blaðsíða 4

4 SiÐA — ÞJOÐVILJINN Þriðjudagur 7. september 1982
NOOVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
(Jtgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Ölafsson.
‘ Fréttastjóri: Þórunn* Siguröardóttir.
úmsjónarmaöur sunnudagsblaös: Guðjón Friðriksson.
Auglvsingastjóri: Svanhildur B jarnadóUjf.
Afgreiöslustjori: Baldur Jónasson
Blaöamenn: Auöur Styrkársdó'tir, Helgi Ölafsson
Magnús H. Gislason, olafur Gislason, óskar Guðmundsson,
Sigurdór Sigurdorsson, Sveinn Kristinsson, Valþór Hlöðversson.
iþróttafréttaritari: Viöir Sigurösson.
t'tlil og hönnun: Andrea Jónsdóttir Guöjón Sveinbjörnsson.
l.jósmvndir:Einar Karlsson, Gunnar Elisson.
Ilandrita- og prófarkalestur: Elias Mar.
Augivsingar: Hildur Kagnars, Sigriöur H. Sigurbjörnsdóttir.
Skrifstofa: GuörUn Guðvarðardóttir, Jóhannes Harðarson
Afgrciðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristin Pétursdóttir.
Simavarsla: Sigriöur Kristjánsdóttir, Sæunn Öladóttir.
Ilúsmóðir: Bergljót Guöjónsdóttir.
Bílstjóri: SigrUn Báröardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar
SigUrmundsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdðttir, Halla Pálsdóttir, Karen
Jónsdóttir.
Ctkeyrsla. afgreiösla og auglýsingar: Slðumúla 6,
Reykjavik, simi 8IIÍJ3
Prentun: Blaöaprent hf.
Kúvending
Morgunblaðsins
• Það verður að teljast til meiriháttar tíðinda, að
Morgunblaðið hefur í forystugrein síðastliðinn sunnu-
dag tekið afdráttarlaust undir kröfur iðnaðarráðherra
og ríkisstjórnarinnar um að raforkuverðið til álversins í
Straumsvík þurfi allt að því að þrefaldast og þoli
leiðrétting nánast enga bið. Vonandi hefur þessi ánægju-
lega kúvending Morgunblaðsins það einnig í för með
sér að sinnaskipti verði með líkum hætti hjá forystu-
mönnum Sjálfstæðisflokksins.
• Morgunblaðið segir orðrétt í leiðara sínum, þar sem
tekið er undir sjónarmið iðnaðarráðherra: „Eins og
raforkuverðskýrslan sem ráðherrann lagði fram í vik-
unni sýnir eru öll rök því til stuðnings að orkuverðið sé
hækkað í 15 til 20 mill.“ Og á öðrum stað í forystug-
reininni segir: „Á árinu 1981 var meðalraforkuverð til
álvera í heiminum rúmlega 22 mill og samkvæmt fyrri
forsendum ætti raforkuverðið til álversins því að vera
rúmlega 18 mill—það er þó ekki nema 6.45 mill eða sem
svarar til 2.3 milla á verðlagi 1969, þegar álverið tók til
starfa.“
• Þetta er kjarninn í forystugrein Morgunblaðsins sl.
sunnudag. Þar er fallist á hin sterku rök fyrir hækkun
raforkuverðsins, sem starfshópur iðnaðarráðherra hef-
ur lagt til efnið í og Hjörleifur Guttormsson kynnti á
blaðamannafundi sl. fimmtudag. Þjóðviljinn fagnar
þessari stefnubreytingu Morgunblaðsins, sem til
skamms tíma hefur litið á það sem heilaga skyldu að
verja álsamninginn og það smánarverð sem hann
skammtar íslendingum fyrir raforkuna.
• Þessa skynsamlegu kúvendingu klæðir Morgunblað-
ið í árásargervi og gefur leiðara sínum yfirskriftina
„Óhæfur iðnaðarráðherra“. Þar er farið frjálslega með
sannleikann og reynt að kenna iðnaðarráðherra um, að
Alusuisse skuli ekki fyrir löngu hafa fallist á sann-
gjarnar kröfur Islendinga.
Árásir Morgunblaðsins á iðnaðarráðherra eru engin
nýlunda og því ástæðulaust að láta þær bregða skugga á
þá ánægju sem í því felst að hann hefur nú eignast
öflugan liðsmann að baki kröfunum um hækkun raf-
orkuverðs.
• Á hitt verður ekki komist hjá að minna að kröfur á
hendur alþjóðlegum auðhringum hafa hvergi náð fram
að ganga nema að saman hafi farið full einurð stjórn-
valda og breið pólitísk samstaða í landinu um þær.
Yfirlýsingar Geirs Hallgrímssonar og fleiri leiðtoga
Sjálfstæðisflokksins, svo og skrif í Morgunblaðið, hafa
til þessa gefið forráðamönnum Alusuisse tilefni til þess
að ætla að íhaldsríkisstjórnir framtíðarinnar kynnu að
láta sér nægja minna en núverandi ríkisstjórn. Það er
því afar mikilvægt ef túlka ber forystugrein Morgun-
blaðsins sl. sunnudag á þann veg að nú sé ekki eftir
neinu að bíða fyrir Alusuisse, kröfurnar muni standa
þótt. breytt verði um ríkisstjórn, og samningaleiðin sé
því skásti kosturinn fyrir auðhringinn.—ekh
Spurt um
kjaraskeröingu
klippt

111
vlftunandl r<,kstU'
ASÍ mótmælír
ífréttR kjaraskerð'ngi^L
Launþegaí
ogkauolæWum
íMdunorkuverðs
Sl^rerehhúg
Miöurstööur
þre
Sigurður Þ. Jónsson sendi
blaðinu nokkrar fyrirspurnir
vegna klippþáttar, sem hér kom á
dögunum. Helstu spurningarnar
voru á þessa leið:
„Eru það 50% launþega sem
minnstar tekjur hafa sum bera
ábyrgð á þeim gífurlega viðskipt-
ahalla sem hrjáir þjóðarbúið?
Læknum við kvilla og viðskipta-
halla þjóðarbúsins með því að
lækka kaup þeirra sem minnst
bera úr býtum?“
Það er fljótgert að svara þessu
neitandi. Eins og allir vita ræður
aflamagn, verð á fiski og olíu sem
og vextir af mikilli skuldasúpu
mestu um viðskiptahallann. En
höfundur bréfsins hefur vafalaust
ekki verið að fiska eftir vanga-
veltum um þá hluti. Það sem fyrir
honum vakir er líkast til það, að
þegar verið er að krukka í verð-
bætur á laun í aiþekktum efna-
hagsvanda þá megi ekki hreyfa
við launum þeirra sem minnst
bera úr býtum. Þeir eigi að axla
byrðar sem breið hafa bökin.
Þetta er ofurskiljanlegt sjón-
armið og réttmætt. Fyrir sína
parta vildi klippari ekkert heldur
en slíkri stefnu væri fylgt.
Um hvað
er samstaða?
Ef menn skoða tillögur Al-
þýðubandalagsins um þessi mál
og þær niðurstöður sem koma svo
fram í bráðabirgðalögum ríkis-
stjórnarinnar, þá sést að Alþýðu-
bandalagið reynir að vinna í
þessa átt, bæði með ákvæðum um
láglaunabætur og lækkun versl-
unarálagningar. En það er sjálf-
sagt ekki nóg.
Vandinn er því miður ekki
aðeins sá, að í marglitri sam-
steypustjórn er ekki samkomulag
um það, að þeir einir skuli bera
óvinsælar tekjuskerðingar-
byrðar, sem teljast gróðamenn
eða hátekjufólk. Hér við bætist
tvennskonar vandi: Annar er sá,
að hvað sem líður velyrtum á-
formum hefur það ekki gengið
sérlega vel í þjóðfélagi af okkar
gerð að finna aðferð til að ná
tökum á ýmsum þeim tekjum
sem gefa öllu skattframtalakerfi
langt nef. Hinn vandinn snýr að
verkalýðshreyfingunni sjálfri.
Satt best að segja er það ekki
samkomulag um að beita mar-
kvisst verðbótum á laun ( hvort
sem væri í góðæri eða hallæri) til
að auka jöfnuð. Til dæmis með
því að skerða aðeins verðbætur á
skástu launin. Þegar slíkt er nefnt
eru fyrr en varir komnar upp
raddir um að þetta kollvarpi allri
viðmiðun og hlutföllum og starf-
smati og þar fram eftir götum.
Ber þú sjálfur
fjanda þinn
Sú spurning sem eðlilegust er
upp af þeim sem Sigurður Þ.
Jónsson sendi okkur er vísast
þessi hér: Á verkalýðsflokkur að
taka þátt í svo umdeildum og
óvinsælum kreppuráðstöfunum -
eða á hann að segja af sér og segja
við kapítalistana „ber þú sjálfur
fjanda þinn“? Við þessu er ekki
til einhlítt svar - þótt reynsla
verkafólks af tiltölulega
greinræktuðum hægristjórnum á
borð við þær sem sitja yfir miklu
atvinnuleysi í Bretlandi og
Bandaríkjunum gefi sína vís-
bendingu.
Framleiðslan
Sigurður spurði einnig hvort
hér á Iandi væri ekki reynt að fara
að þeim sömu ráðum og „hag-
fræðingar allra kapítaliskra landa
keppast við að ráðleggja öllum
stjórnum" - m.ö.o. að framleiða
sig út úr kreppunni, út úr við-
skiptahallanum. í klippinu sem
Sigurður vék að var talað um
þetta atriði: hvernig mætti það
dæmi ganga upp að allir reyndu í
einu að rétta við með því að flytja
meira út en minna inn. Hver á að
fá að kaupa?
En á hitt er svo að líta, að við
íslendingar, sem erum meira
háðir utanríkisviðskiptum en
flestir aðrir, við eigum þess jafn-
an kost að reyna að draga úr afl-
eiðingum þeirrar stöðu - m.ö.o.
verða sjálfum okkur nógir um
fleiri hluti. Við höfum unnið
ýmsa sigra í þessum efnum eins
og allir vita - við framleiðum
okkar sement og áburð, og ef
ekki hefðu verið miklar
hitaveituframkvæmdir að undan-
förnu hefðu olíureikningar okkar
orðið miklu hærri en þeir eru.
Búskapurinn hefur einnig orðið
fyrir skakkaföllum eins og þeim
að innflutningur tekur í stórum
stíl við af innlendri húsgagna-
framleiðslu. Og svo mætti áfram
telja. Væntanlega hefur fyrir-
spyrjandinn tekið eftir því, að
einnig á þessu sviði, þar sem tek-
ist er á um efnahagslegt sjálfstæði
íslendinga, verður mikill flokk-
anna munur. Vísast um það til
stríðsins um raforkuverðs til
ísals.
áb.
Hver ber
ábyrgðina?
Kurt Tucholsky, ágætur þýsk-
ur höfundur og skæður penni, var
einhverju sinni að velta því fyrir
sér hverjum bæri lof og last fyrir
frammistöðu í efnahagsmálum.
Þessar vangaveltur skjota upp
kolli í huganum nú í tengslum við
útgerðarmenn, sem harðneita því
að þeir beri sjalfir minnstu
ábyrgð á íslensku glæfraspili í
fj árfestingarmálum.
Tucholsky sagði eitthvað á
þessa leið:
Þegar allt gengur vel er það at-
vinnurekendum að þakka og
þeim ber lof og gróði, því þeir
hafa verið forsjálir, reiknað
dæmin rétt út og tekið áhættu
með skynsamlegum hætti.
Þegar illa gengur er það vitan-
Iega ekki atvinnurekendum að
kenna heldur aðstæðum. Allir
eru vondir við atvinnurekendur
og stjornvöld verða að gjöra svo
vel að hjálpa þeim ef þau vilja
ekki að illa fari fyrir landi og
þjóð.
Eitthvað á þessa leið skrifaði
Thucholsky fyrir fimmtíu árum
eða svo og allt hljómar þetta
kunnuglega. Hann klykkti svo út
með ágætri setningu um margum-
deilda ábyrgð atvinnurekenda:
„þeir bera ábyrgðina en við
berum þá“.