Helgarblaðið - 30.04.1992, Blaðsíða 13

réðst í þessa vinnu. Eftirá undrast ég
þó, að í öllu þessu mikla verki hans
er engan snöggan blett á skáldinu að
finna. Strindberg hafði alla kosti til
að bera sem finna má hjá stórskáld-
um. Hann var næmur, hugmynda-
ríkur og málsnjall og yfirgengilega
mikilvirkur. Ég sat stundum mánuð-
um saman við að þýða verk sem
hann skrifaði kannski á nokkrum
dögum.
Strindberg virðist hafa verið inn-
blásinn mestalla tíð og þegar hann á
í mestu mótlæti í lífinu virðist hann
vera fijóastur. Það var bara eitt sem
lamaði sköpunargáfu hans, það var
eilift stríð hans við umhverfið.
Hann átti í stöðugu stríði með að fá
verk sín sviðsett og útgefin og eftirá
skilur maður ekki að hann skyldi
þurfa að eiga í þessu stappi. Þetta
stríð virðist hafa gengið nærri hon-
um undir lok síðustu aldar, og þá
skrifar hann lítið sem ekkert, en um
leið og vindar fara að blása byrlegar
opnast æðin á ný.
Strindberg skrifaði samtals 60
leikrit og þó eru leikritin ekki nema
um þriðjungur af ritstörfum hans, ef
bréfaskriftir eru ekki reiknaðar með,
en hann er einn mesti bréfaskrifari
sem um getur. Nýlega voru bréf
hans gefin út í Svíþjóð og eru þau
Helgar
13
blaðið
„Strindberg var
mikill ástríðumaður og
ofsalegir stormar geisuðu
í sálarlífi hans
15 bindi samtals. Nú er verið að
vinna að heildarútgáfu á ritum
Strindbergs í Svíþjóð og verður út-
gáfan samtals 75 bindi, fyrir utan
bréfin.
Málarinn,
Ijósmvndarinn og
vísindamaóurinn
Auk þess að vera svona mikil-
virkur rithöfundur var hann stór-
merkilegur málari og eru menn að
gera sér æ betur ljósa hæfileika hans
á því sviði. Það er átakanlegt að lesa
bréf hans þar sem hann er að bjóða
málverk til sölu fyrir smápening
þegar maður veit að sama málverkið
var selt á 28 miljónir króna í Stokk-
hólmi nýverið.
Þá fékkst hann líka mikið við
ljósmyndun og er með merkari ljós-
myndurum ftá þessum tíma. Það
væri mjög gaman að fá hingað til
lands sýningu á þeim þætti lífsstarfs
hans.“
Straumar samtímans
Strindberg og samtiðin?
„Strindberg lifði mjög sterklega
með í sinni samtíð og allir straumar
sem léku um Evrópu á þeim tíma
endurspeglast í list hans. Það má
eiginlega segja að hann hafi aðhyllst
allt á einhverjum tíma ævinnar. En
hann átti líka mjög auðvelt með að
skipta um skoðun. Þannig var hann
byltingarsinni á yngri árum, enda
varð franska byltingin árið áður en
hann fæddist. Þá var hann guðleys-
ingi um tíma en þegar á ævina líður
gerist hann mjög heittrúaður. Hann
var líka mjög vísindalega sinnaður
og varði mörgum árum í efhafræði-
legar athuganir. Samtímis var hann
allra mann? hjátrúarfyllstur. í Oc-
ulta dagboken eru kaflar sem gætu
verið ritaðir af kolrugluðum manni.
Það má eiginlega segja að sálarlíf
hans endurspegli allt. Hann tekur
við öllu og vinnur úr því á sinn sér-
staka hátt. En hann er sífellt á valdi
efans. Hann fær aldrei fullnaðarsvör
við neinu nema þá helst undir lokin
þegar hann hallar sér að trúnni; að
krossinn sé eina von mannsins eins-
og stendur ritað á kross hans.
Strindberg leit á sjálfan sig sem
ffelsara og píslarvott; blöndu af
Kristi og Páli postula. Hann skildi
ekkert í því að allar þessar þjáningar
væru lagðar á sig. En það er mikil
guðsgjöf að mannkynið skuli eign-
ast svona anda.“
Að lokum, Einar Bragi. Myndast
ekki tómarúm þegar þessu verki er
lokið?
„Það er ekki hægt að neita því að
það er ákveðið tómarúm en ég er
ósköp glaður yfir að hafa lokið
verkinu sem ég hafði heitið að
vinna. En það er margt annað sem
ég vil fást við. Atvinnuleysi er ekki
til innan rithöfundastéttarinnar. Ég
hlýt að finna eitthvað annað til að
dunda við nú þegar þessu er endan-
lega lokið.“ -Sáf
Bandalag starfsmanna
ríkis og bæja
sendir félagsmönnum sínum og öllum launa-
mönnum baráttukveðjur á hátíðisdegi launa-
fólks.