Frjáls verslun - 01.12.1981, Blaðsíða 53

Á skrifstofunni. Björn Bragi Björnsson (til vinstri) og Jóhannes Jónasson.
Hráefnið kemur aðallega
af Reykjanesskaganum og í
kringum EHiðaámar.
Hráefnið, sem notað er við
framleiðsluna er bæði innlent og
erlent. Það innlenda er sótt á
Reykjanesskagann og svæðið
kringum Elliðaárnar. Það erlenda
kemur frá Hollandi, Þýskalandi og
Englandi. íslenski leirinn einn og
sér þykir ekki nógu góður, því
hann vill brotna við vinnslu, til
dæmis brennur stundum við, að
mólíkúl, sem í leirnum eru og eiga
að leysast upp við tvö til þrjú
hundruð gráðu hita, gera það alls
ekki, heldur springa við allt upp í
átta hundruð gráðu hita. Þegar
það gerist verður allt handónýtt,
þess vegna hefur verið brugðið á
það ráð að flytja inn erlendis frá og
eru það bætiefni, sem blönduð eru
íslenska hráefninu. Hráefnið er
ódýrt og að sögn Orra er heildar-
hráefniskostnaður fyrirtækisins
ekki nema um fimm prósent af öll-
um rekstrinum. Stærstu útgjalda-
liðirnir eru hins vegar laun og
hönnun.
— Nú stendur iðulega á ís-
lenskum leirvörum ,,Hand-made in
lceland". En að hve miklu leyti er
framleiðslan ..hand-made"?
,,Það er alltaf matsatriði, hversu
stór hluti framleiðslunnar á að vera
handunninn. Þegar fyrirtækið var
sett á laggirnar var það stúdíó eða
verkstæði, en nú er það, að mínu
viti, mitt á milli þess að vera verk-
stæði og verksmiðja. Það er mikið
af framleiðslunni handunnið enn,
og hlýtur alltaf að verða það, en
auðvitað erum við líka með verk-
smiðjuframleiðslu, þó er flest af
því, sem fer á heimamarkaðinn
handunnið."
Venjulegur framleiðslutími leir-
muna eru um þrjár til fjórar vikur.
Er mjög vandfarið með hlutina á
þeim tíma og má lítið fara úrskeiðis
til að allt verði ónýtt. Hlutirnir fara í
gegn um mörg framleiðsluþrep og
ætíð þarf að vera á varðbergi um
að hitastig sé rétt og svo framveg-
is. Hvort hlutur er handunninn eöa
ekki fer að nokkru leyti eftir lögun
hans, til dæmis þarf hann að vera
kringlóttur til þess að hægt sé að
vélrenna hann, annars þarf að
handrenna, og sé hluturinn mjög
flókinn að gerð, svo sem fuglar
eða annað í þeim dúr, þarf að
steypa undir hann mót.
Mikil gróska í
hönnunar- og vöruþróunar-
málum fyrirtækisins
Á þessu ári hefur verið mikil
gróska í hönnunar- og vöruþró-
unarmálum fyrirtækisins. í árs-
byrjun var sett á markaðinn svo-
kölluð Sælkeralína, sem í eru alls
kyns krúsir og ílát fyrir nútíma fólk.
Nokkru síðar komu á markaðinn
svokölluð Steinblóm, sem er alger
nýjung á þessu sviði. Villtar ís-
lenskar jurtir og blóm eru tínd
víðsvegar um landið, jurtirnar eru
svo baðaöar í glerungum og oxíð-
um og greyptar í rennblautan
steinleir á sérstakan máta. Þá er
verkið brennt við háan hita í stein-
leirsofni við tólf til þrettán hundruð
gráður. Við brennsluna eyóast
jurtirnar og öll venjuleg efni, en
glerungarnir grópa út frá sér
ímynd og útlínur grasa og blóma,
sem listamaðurinn lagði í stein-
leirinn. Ekki er kunnugt um, að
þessi aðferð hafi áður verið notuð
við gerð listmuna í heiminum, en
aðferðin hefur þó verið notuð áður
við gerð veggflísa. Hönnuöir
Steinblóma voru þau Eydís Lúð-
víksdóttir og Þór Sveinsson.
Steinblóm hafa mælst mjög vel
fyrirog hefurfyrirtækiðekki undan
að framleiða þessi verk.
Þá átti að koma á markaðinn
fyrir jólin nýr borðbúnaður, sem
kallaður er Öðustell. Borðbún-
aðurinn hefur verið í undirbúningi í
tvö, þrjú ár og forystu um hönnun
hafa þær Hulda Marisdóttir og
Eydís Lúðvíksdóttir haft. Öðustell-
ið er einfalt að gerð, það er glerjað
með völdum steinefnum, sem þola
sterkustu kemísk efni og þjösna-
skap í uppþvottavélum. Á því er
silkimjúk pastelgrá áferð, er býður
upp á fjölbreytta uppstillingar-
möguleika. Var pantaður glerj-
ungur erlendis frá og var hann
notaður, en þegar taka átti munina
út úr ofninum, kom í Ijós, að fyrir-
tækið hafði verið afgreitt vitlaust,
svo allt varð ónýtt. Vonast þeir
Glitmenn eftir að koma þessum
borðbúnaði á markað um og upp-
úr miðjum janúar næstkomandi.
En skyldi svona koma oft fyrir?
,,Það henda slys hér eins og
annars staðar, svona lagað kemur
kannski ekki oft fyrir, en þó stöku
sinnum. Framleiðslan hjá okkur er
orðin mjög fjölbreytt. Það er
stúdíókeramik, steinleir og hraun-
keramík. Vöruflokkarnir eru matar-
og kaffistell ásamtfjöldafylgihluta,
það eru vasar, skálar, plattar,
öskubakkar, kertastjakar, krúsir,
Ijósker í öllum stærðum og gerð-
um og svo framvegis og svo fram-
vegis. Það er erfitt að vera með svo
margar línur í gangi, það er mis-
munandi leir notaöur, glerjungur
og framleiðslutíminn er misjafn.
53