Lesbók Morgunblaðsins - 04.12.1927, Page 4

sso
LESBÓK MORGTTNBLAÐSINS
Frá nppreisninni í Vinarborg.
14,-17. júlí í sumar,
Jónas Sveinsson læknir segir frá.
Götumynd frá uppreisnardögunum.
Jónas Sveinsson læknir frá
Hvammstanga hefir verið erlendis
siðan snemma í sumar, lengst af
í Yínarborg, til þess að kynna sjer
þar nýungar í læknisfræði.
Hann kom hingað heim með
„Drotningunni“ síðast.
Frá því var sagt hjer í blöðum
nýlega, að Hafnarblöðin hafi haft
tal af honum og spurt hann frjetta
m. a. um yngingar á mönnum og
skepnum, um tilraunir hins víð-
fræga Voronofs læknis í París, en
til hans heyrði Jónas og sá, og
hefir því frá ýmsu að segja um
þau efni.
Er Morgunblaðið hitti Jónas að
máli hjer á dögunum, barst talið
að uppreisninni blóðugu í Vín-
arborg í júlí í sumar. En þá
var Jónas nýkominn þangað. Um
hana var fátt eitt sagt hjer í
‘blöðum.
Það er skemst af að segja,
segir Jónas, að uppreisnin í Vín-
arborg í sumar, var með æðis-
gengnari og blóðugri uppreisnum
sem sögur fara af hjer í álfu. Um
600 manns særðust og á annað
hundrað biðu bana. Fjöldi manna,
sem særðist í götubardögunum
voru fluttir í spítala þann, sem
jeg vann á, svo jeg liafði gott
tækifæri til þess að kynnast at-
burðum þessum eftir á.
Uppreisnin stóð yfir í fjóra
daga, braust út þann 14. júlí. —
Aðeins fyrsta daginn hjeldust
samgöngur uppi við borgina. En
að þeim degi liðnum stöðváðist
alt, járnbrautir, sími og því nær
öll viðskifti teptust. Mjer mun það
seint úr minni líða, er jeg sat á
hótelinu, þar sem jeg hafði að-
setur um kvöldið fyrsta uppréisn-
ardaginn. Sat jeg þar innilokaður
ásamt öðrum hótelgestum. — Við
hlustuðum þar á skothríðina í
götubardögunum, sem ýmist nálg-
aðist ellegar heyrðist úr fjarska.
Enginn okkar, sem þar var, hafði
hugmynd um hvernig fara mundi,
hvort uppreisnin ýrði stöðvuð, éll-
egar kommúnistar mundu taka öll
yfirráð í borginni.
Uppreisnin braust út vegna æs-
inga út af sýknudómi einum, sem
kveðinn var upp yfir mönniu,m
fjórum, er ráðið höfðu lcommún-
ista af dögum. Og hún hófst með
því að dómhöll borgarinnar var
brend til kaldra kola.
Bardagarnir kringum dómhöll-
ina urðu afar harðir og mann-
skæðir. Uppreisnarmenn notuðu
vjelbyssur og handsprengjur og
rjeðust á alt er fyrir varð. Lá við
að þeim tækist og að brenna há-
skólann. Tókst þeim að varpa
mörgum kyndlum inn í bygging-
una.
Öllum bar saman um, að upp-
reisnarmenn væru mun liðfleiri
en lögreglan. Þó tókst lögreglunni
að halda velli, eftir harðsnúinn
bardaga.
Tvent bar til þess fyrst og
fremst. Uppreisnarmenn börðust
óskipulega. Þeir æddu tryltir,
brömluðu, brutu, og skutu á alt
sem fyrir varð. Auðsjeð var að
þeir börðust frekar af heift en
fyrirhyggju.
Annað var það, að áreiðanlegar