Lesbók Morgunblaðsins - 29.07.1928, Blaðsíða 7

En gerlarnir eru í mikilli hættu
staddir á leið s'inni gegnum geim-
inn, frá Venus til jarðarinnar. Því
ef þeir rekast á smáagnir þær, er
svífa í geimnum, þá er hætt við að
áreksturinn verði svo mikill, að
þeir sj)ringi, svo líf þeirra sloknar.
En loíttegund þessi í geimnum er
seni sagt svo þunn, að allar líkur
eru til að eitthvað af gerlunum
komist klaklaust til jarðarinnar.
Þó tilraunir Clarkes í Arizona-
eyðimörkinni leiði það í ljós, að
gerlar komi svífandi til jarðarinn-
ar, þá er eigi fengin sönnun fyrir
því, að jarðlífið sje einmitt runnið
frá Venus. Og um frumuppruna
lífsins veit maður jafn lítið eftir
sem áður. Annað er það, að ef
sannað verður, að líf geti borist
utau úr geimnum til jarðarinnar,
þá er með því fengin mikilvæg
sönnun fyrir sambandi linatta
1 milli.
Þegar karlaflan
var banuvara.
Áhrif bannsins.
Lengi vel var allur almenningur
i' Evrópu fullkomlega andvígur því
að ieggja kartöflur sjer til munns,
Þótti þær ekki mannamatur.
1 Mið-Evrópu til dæmis dó fjöldi
manna úr hungri, áður en almenn-
ingi lærðist að notfæra sjer nyt-
jurt þessa.
í Frakklandi fekk kartaflan út-
breiðslu fyrst á þenna hátt, að
háskólinn í Besancon hje.t liáum
verðlaunum þeim er fyndi og benti
aimenningi á nýju fæðutegund, er
auðvelt væri að afla sjer. Lyfsali
einn í París, Parmentier, að nafni,
hafði veitt því eftirtekt, að kart-
aflan var ágæt til matar, enda
þótt fólk vildi ekki leggja hana
sjer til munns.
Hann sannaði háskólanum með
efnagreiningu að svc væri, og fekk
vcrðlaunin.
En þá var þyngri þrautin eftir—
að fá almenning til að eta hana.
— Enginn vildi sjá hana.
Til þess að fá vissu fyrir því, að
kartaflan gæti þrifist í ljelegum
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
jarðvegi, fekk Parmentier sjer lje-
legan óræktar blett í nánd við
bcrgipa, og setti niður í hann
kartöflur. Þær þrifust þar vel.
Er fyrstu blómin komu á grasið
fór hann ineð' þau til hirðarinnar,
og fekk Lúðvík XVI. til þess að
bera kartöflublóm í staðinn fyrir
heiðursmerki við hirðveislu eina.
Er hann tók kartöflurnar upp,
sendi hann þær til hirðarinnar,
og fekk drotninguna til þess að
fyrirskipa að kartöflurnar ættu
að vera á borðum daglega. En
hirðfólkið fitjaði upp á trýnið við
„svínafóðrinu.“
Og þó Parmentier byðist til þess
a£ gefa mönnum útsæðiskartöflur,
vildi enginn sjá þær.
Þá tók iiann upp alt aðra að-
ferð. Hann setti liiminháa girðingu
utan um kartöflugarð sinn. Síðan
fekk hann það leitt í lög, að dauða
hegning lægi við, ef menn snertu
kartöflur lians. Hann hjelt því
fram, að þetta alveg einstaka góð-
meti væri eigi við annara hæfi en
fursta og hefðarfólks. Sauðsvart-
ui almúginn mætti þær ekki
snerta.
Nú varð annað uppi á teningn-
um. Eftir að kartöflur hans voru
orðnar „forboðinn ávöxtur“, hafði
liann þá ánægju að sjá, að menn
stálu úr garði hans á hverri ein-
ustu nóttu. Og eftir því, sem betur
var útbásúnað ,að dauðahegning
lægi við að snerta kartöflur, eftir
því var meiru stolið. Þjófarnir
hlógu að varðmönnunum, og voru
himinlifandi yfir feng sínum. —
En varðmennirnir gættu þess vit-
anlega mjög vendilega, að verða
við enga þeirra varir.
Brátt vildu menn sýna Parment-
ier það svart á hvítu, að kartaflan
væri eins góður matur fyrir al-
múgann, eins og hefðarfólkið. —
Menn fóru að setja kartöflur í
garða sína. Og ekki leið á löngu
uns kartöflur voru í hverri garð-
holu í umhverfi Parísarborgar.
Faðir: Skilur þú nú drengur
minn hversvegna jeg rasskelti þig ?
Sonur: Jú, það er vegna þess að
þú ert stór en jeg lítill.
23ð
Tilraunaskílnaðir.
Reyna má það.
Um öll menningarlönd heyrast
kvartanir um það, að hjónaskiln-
uðum fjiilgi. Fólk giftist í hugsun-
arlausu flaustri, og rýkur síðau
út í buskann; þegar minst vonum
varir, eftir stutta og afleita sain-
búð.
Lindsay dóiuari vestur í Ame-
ríku hefir skrifað bækur um liina
upprennandi kynslóð, er vakið
hafa umtal 11111 allan heim. Ilann
hefir m. a. komið fram með J)á
uppástungu, að ’fólk' hætti því, að
þindast æfilöngu heitorði, en slægi
pjönkum sínum saman til reynslu
tímakorn, áður en gengið yrði í
endanlegt hjónaband. Hann iieldur
því fram, að reynsluhjónabönd
sjeu framtíðar úrlausnin. Ilann
fær allmarga í lið með sjer — en
ennþá fleiri til andstöðu. En sinn
er siður í landi hverju — og svo
margt er sinnið sem skinnið. Má
um slík efni sem þessi deila í það
óendanlega, án þess nokkur alls-
herjar niðúrstaða verði fundin.
Nú hefir annar amerískur dóm-
ari, Harrison Eming, sagt frá
reynslu sinni í skilnaðarmálum. —
Hann segir meðal annars þessa
sögu:
Hjón ein, Hulmer að nafni,
sneru sjer til lians og vildu fá
skilnað sem allra fyrst. Þau áttu
þrjú börn.
Dómarinn fekk þau til þess að
hætta við algerðan skilnað þá
strax, vegna barnanna, en að þau
skyldu gera með sjer svofeldan
samning:
Bóndinn átti að hafa allar fjár-
reiður heimilisins, en konan átti
að vera eins og ráðskona, sjá um
eldamensku og hússtjórn. En ann-
ars áttu þau að slíta samvistum og
umgangast hvert annað sem ókunn
ugar manneskjur. „Ráðs“-konan
átti að fá frí tvö kvöld í viku, og
gat þá farið hvert á land sem liún
vildi, og gert það sem lienni sýnd-
ist. Hún mátti aldrei ávarpa mann
sinn öðru vísi en í þriðju pefsónu,
sem herra Ilulmer, og hann varð
að ávarpa hana, sem kurteisum