Lesbók Morgunblaðsins - 03.05.1936, Blaðsíða 7

LE3BÓK MORGUNBLAÐSINS
143
nóttlausrar fjallaveraldar, dreym-
ir sína fegurstu drauma um ekrur
og gróðurlendi með sóldýrð yfir
syngjandi skógi. Einn fagran vor-
dag þegar maður siglir inn Eyrar-
sund, þar sem einstakir hallartum
ar gnæfa yfir trjátoppana, sem
spegla sig í bláum sænum, verður
draumur þessi að veruleika — en
tapar um leið mætti sínum. Það
gera allir draumar sem rætast.
Þótt fegurðareinkennum danskr
ar náttúru við Eyrarsund sje við-
brugðið, er skógurinn og ströndin
þar sviplítil í samanburði við
náttúrufegurðina á Alseyjar-
strönd.
Á Alsey er alt hreinna og frið-
sælla. Þar er skógurinn hærri,
ströndin fegurri, og fuglarnir glað
ari. Þar er nátfúrulífið nær
sínum uppruna, ótruflað af ys
og glaumi stórborganna.
Hæst er eyjan að austanverðu,
en fer lækkandi mót suðri. Alstað-
ar sjást á landinu verksummerki
strauma og skriðjökla, sem á ís-
öldinni hafa ráðið mestu um lög-
un þess. Á vesturströnd eyjarinn-
ar skýtur inn smáfjörðum og vog-
um og umhverfis þá eru einstök
bændasetur eða smá kauptún í
fögru og frjósömu umhverfi. —
Ekkert heimili er hjer svo fátækt
að það eigi ekki kál- og ávaxta-
garð, með óteljandi tegundum af
jarðarinnar ljúffengustu ávöxt-
um og fegurstu jurtum.
Austurströndin er hærri og mik-
ið skógi vaxin, með furu, greni, eða
beykiskóga. Eik er þar aðeins á
stangli; mest ber á beykiskógun-
um, sem víða eru margir ferkm. —
Fegursti og lengsti beykiskógur
Danmerkur (Nörreskov) er á
Alsey. Trjen í honum eru flest jöfn
að hæð, frá 35—38 m. Allmörg eru
þó hærri, tða alt að 50 m. há. Að
sjá beykiskóginn blómstra að vor-
degi er á við fallegt æfintýr.
Næst konunni og íslensku sólsetri
er ekkert fegurra en nýiitsprung-
ið beykitrje.
Fátækt þekkist ekki á Alsey,
sem neinu nemur. Það sem sjer-
staklega dregur til sín athygli
manns er hið einstaka hreinlæti
kringum húsin, og fallegir hlaðar
af höggnu brenni, sem standa við
hvert hús og heimili, eins og óum-
flýjanlegur þáttur í tilveru eyja-
skeggja.
Danir eru mjög lireinleg þjóð
að eðlisfari, en óvíða ber svo
inikið á þeirri lyndiseinkunn
þeirra sem hjá Alseyjar-búum.
Það er sagt um þá, að þeir jafnvel
kalký hvern stein í landareign
sinni, og er það ekki mjög fjarri
sanni, því víða sjást hvítkalkaðir
steinar meðfram vegum á Alsey.
Leifa eldri menningar yerður
talsvert vart í eynni. Við hHð-
ina á nýum húsum sjest allmikið
af svonefndum „Alsinger-stofum“,
gömlum þjóðlegum byggingum,
sem >að mörgu le'yti líkjast falleg-
um torfþöktum íslenskum bónda-
bæum. Þessi hris eru víða í skjóli
skógar, eða þá að kringum þau
standa gamlar eikur og beykitrje',
sem teygja verndararma út yfir
þakið eins of trúfasf.ir vættir.
Fólkið á Alsey er eklti laust við
hjátrú, einkum hið eldra, það
hefir tröllatrii á þessum gömlu
trjám, sem fylgja hverju óðals-
setri. Ef eitt slíkt trje brennur eða
skemmist á einhvern hátt, álíta
menn að ættin, sem átti það, sje
heillum horfin. Eldra fólk trúir
jafnvel að hægt sje að lækna sjiik
dóma með þessum trjám, m. a.
tannpínu. Það gerist á þann hátt:
Einhver, sem býr í sama húsi og
hinn sjiiki, læðist lit að trjenu eft-
ir sólarlag. Hann losar trjábörkinn
frá uns hann nær í flís úr sjálfum
viðnum; þessari flís á svo að
nudda um hina sjúku tönn uns
hún litast af blóði; þá á að láta
flísina á samn stað aftur og fella
börkinn yfir eins og hann var. Alt
þetta verður að gerast í þögn og
án þess að sól eða máni fái skinið
á flísina, ella tapar hún lækning-
armætti sínum.
Prestsetrið Asser-
balle.'. Hjer fæddist
skáldið Herman
Bang.
Gamall heyannasiður, sem
livei'gi þekkist nú annarsstaðar í
Danmörku, er enn þá við líði á
Alsey. Þegar síðasta heybandið er
hirt og e'kið í hlöðu, eru hestarnir
og vagninn, sem því er ekið á,
skreytt blómum. Hópur af syngj-
andi börnum er látinn sitja ofan
á vagnhlassinu og skal því ekið
einn hring kringum landareign
bóndans áður en það kemur í
hlöðu. Sje þetta gert nákvæm-
le'ga, gefur túnið tvöfaldan ávöxt
næsta ár, segja gamlir Alseyjar-
búar. Þessi siður og aðrir líkir,
eru þó ekki ákveðins trúarlegs
eðlis, en mc'st haldnir sem hver
annar leikur.
Skólar eru margir á eynni, eink-
nm í höfuðborg eyjarinnar,
Sönderborg. Aðal lýðskólinn er
Danebod Höjskole. Hann er í
skjóli fagurs skógar við sendna
baðströnd, þar sem ljettstígar
bárur Litla Beltis lauga sandinn
þjetý við rætur trjánna.
*
Það var vor þegar jeg gisti
Alsey.
„Eystrasaltsperlan" glóði í öll-
um regnbogans litum. Eplatrjen
höfðu fengið hvítar rósir og beyki
laufið breiddist eins og fínt rósa-
lín yfir hálfa eyna. Býflugurnar
voru vaknaðar í púpum sínum.
Öll eyjan angaði af hunangi og
sól. Eitt spor eftir barnsfót var
í sandinum, þar sem jeg laugaði
inig við ströndina. Það var inn-
sigli vorsins, fyrsta kveðja bað-
gestanna, sem þyrptust að úr öll-
um áttum til að velta sjer í ljett-
stígum öldunum. Sólin speglaði
sig í tjörnum og pollum og af og
til heyrðist smella í pollunum,
þegar froskurinn var að fá sjer
bað. Hann var bókstaflega að
rifna í sundur af ánægju í sól-