Lesbók Morgunblaðsins - 06.07.1941, Blaðsíða 5
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
229
Vor í Grænlandi.
erft eftir þína gömlu heiðnu for-
feður. Það er sem sje ekki svo að
skilja, að dýrin hafi hræðst flug-
vjelina. heldur hefir þyknað í þeim
út af atferli hennar og brottför-
in einskonar mótmæli gegn því.
Veiðidýrin voru geysilega móðg-
unargjörn, og gerðu sjer rellu út
af breytni manna áður en þau
voru veidd. Nú hafði bráðókunn-
ug flugvjel flogið yfir svæðum
þeirra og brotið hlutleysið og þau
hefndu sín á mönnunum með því
að láta ekki veiða sig á því sumri.
Selir og hvalir eru og afar næmir
fyrir álirifum, .sem sjá má af
skemtilegri klausu í ritum Græn-
landsfarans Hans Egede. Segir
hann, að þegar veiða á hval í
námunda við bústaðina, þá „ud
ruste Grönlænderne sig i deres
Stads ligesom til et Bryllup, ellers
skal Hvalen skye for dem, thi
han kan ikke fordrage Ureenlig-
hed“.
En hvernig sem þessu er farið,
er hitt víst, að hjer voru engiu
dýr.
Við gengum og gengum lengi
dags, yfir hálsa og hæðir, dali og
drög, ýmist nær eða fjær ísjaðrin-
um, án þess að nokkuð bæri til
tíðinda. Við vorum að verða úr-
kula vonar. En þegar neyðin er
stærst er hjálpin næst. Vitus, sem
altaf gekk á undan, nam skyndi-
lega staðar og sagði lágt, með dá-
litlum titring í röddinni: „Tugtut.
tugtut“, en það þýðir á græn-
lensku „hreindýr". Jeg skimaði í
allar áttir, en sá ekkert kvikt.
„Þarna, þarna“, sagði Vitus og
benti með byssunni. „Jú, það kann
að vera, ekki vil jeg bera á móti
því“, sagði jeg. — Nú birti held
ur yfir skapi okkar. Við vorum
gagnteknir af veiðihug og ljettir
í spori. Dýrið var afar-langt í
burtu, en þó gengum við ekki
skemstu leið, heldur tókum á okk-
ur stóran sveig og forðuðumst,
þannig að ganga áveðurs við dýr-
ið. Grænlendingar vita vel, hve
lyktnæm hreindýrin eru, og að
með því bætir móðir náttúra þeim
upp að hvorki sjón nje heyrn eru
sjerlega góð. Eftir því sem nær
dró, sáum við dýrið betur og gát-
um komist fyrir, hvernig best væri
að haga sjer. Dýrið var í örlitlu
dalverpi eða lægð með allháum
hömrum á báðar hliðar. Það va^
því tiltölulega auðvelt að komast
í skotfæri án þess að dýrið yrði
okkar vart. Við lögðum nú frá
okkur allan farangur á góðum
stað og læddumst ofur hægt í átt-
ina til dýrsins. Seinustu metrana
fram á hamrabrúnina skriðum við
á fjórum fótum, og þaðan gátum
við í mesta næði skoðað atferli
dýrsins. Þetta var föngulegur
tarfur með geysistórum og fögr-
um hornum. Annað hvort var það
sjervitringur, sem ekki átti sam
leið með öðrum, _ eða þá stoltuv
höfuðhreinn, sem ekki vildi yfir-
gefa þetta góða beitiland, þegar
hinir flúðu. Hann fór sjer gæti-
lega og tíndi makindalega í sig
fjallagróðurinn. Það var mökkur
af mýi í kringum hann, öðru hvoru
hristi hann sig til að losna við
ófögnuðinn. Mjer lá við að vor-
kenna honum.
Það var þó ekki beint miskunn-
semi, sem hann - átti í vændum,
af okkar hálfu. Það var í mjer
megnasti vígahrollur, en sigurviss-
an, sem skein út úr andliti Vitus-
ar, róaði mig. Með sjálfum mjer
sagði jeg hreintarfinum að búa
sig undir dauða sinn. „Ekki grun
ar þig, Hreinn fjallakonungur, að
nú eru dagar þínir taldir. Innan
skamms verður þú að velli lagður
og kórónan tekin af höfði þjer,
eins og svo mörgum öðrum kon-
ungum. Aldrei framar skalt þú
finna frelsið leika um þig í þínu
glæsta ríki, aldrei skaltu heyja
einvígi við bræður þína hjerna á