Lesbók Morgunblaðsins - 05.09.1948, Blaðsíða 5

LESBOK morgunblaðsíns mw ■
3S'í
ANÐNEFUR
EITT AF hinum undarlegu dýrum ?
Ástralíu er hinn svonefndi andnefur
(platypus). Þetta er örlítið kríli, loð-
ið, með sundfit á fótum og nef eins og
önd. Það verpir eggjum, en hefur þó
unga sína á brjósti, ef svo mætti
kalla, því að engir spenar eru á því;
þegar það gefur ungunum að drekka
veltir það sjer á bakið og streymir
þá mjólk út í húðfellingar, sem eiu
eins og skálar, og þar lepja ungarnir
hana.
Dýr þessi fundust fyrst árið 1797.
en þegar sagt var frá þeim, þá voru
vísindamenn einhuga um að dæma
það skröksögu. Svo var dr. George
Shaw, forstjóra British Museum, sent
eitt dautt dýr. Hann bjóst við því að
hjer væri um hrekk að ræða, því að
aldrei hafði hann sjeð annað eins
dýr. Hann rannsakaði það því mjög
nákvæmlega, og að lokum komst
hann að þeirri niðurstöðu, að hjer
væri ekki nein brögð i tafli; þetta
íurðudýr væri til.
Dýr þessi hafast við meðfram án-
um í Ástralíu og lifa nær eingöngu á
ánamöðkum. Sjaldan hefur tekist að
flytja þau lifandi langa leið, en þó
voru þrjú dýr flutt til Bandaríkianna
fyrir nokkru.
Sex dýr veiddust skamt frá Heals-
ville í Ástralíu og voru geymd þar
um hríð. En til þess að ala þau, burfti
ánamaðka. Þá var farið til manns
nokkurs, sem Barber heitir, og hafði
gert sjer það að atvinnu að tína ána-
maðka og selja þá stangarveiðimönn-
um. Hann tók að sjer að sjá þessum
litlu kvikindum fyrir nægri fæðu, og
fannst það ekki mikið. En hann var-
aði sig ekki á því, að andnefurinn er
mesta átvagl. Hann gleypir 500 ána-
maðka eða fleiri á einni nótt. Þess
vegna varð Mr. Barber að tína 3000
ánamaðka á hverjum degi, til þess að
seðja hít þeirra. Og það var ekkert
áhlaupaverk. Hann helt þessu þó á-
fram í 13 mánuði, en svo langan
tíma þuiftu kvikindin til að venjast
fangavistinni. Þá hafði Barker fint
upp alla ánamaðka á stóru svæði og
þurfti að fara sex mílur til veiðanna
og grafa og grafa frá morgni til
kvölds.
Þegar dýrin stækkuðu urðu þau
þurftarfrekari og þótt Barber hefði
sig ailan við og ynni myrkranna mil!i
sjö daga í viku, þá hrökk það ekki
til. Hann varð að fá son sinn og bróð-
ur sir.n til þess að hjálpa sjer.
Svo kom reiðarslagið. Mr. Barber
var skipað að koma með 138,000 ána-
maðka, því að nú ætti að senda þrjú
dýrin til Ameríku, og þetta væri nesti
þeirra á leiðinni. Þá varð Mr. Barber
að fá marga menn í lið við sig, og
þegar þessu var lokið var hann svo
úttaugaður og veikur á líkama og sál,
að h.ann lagðist í rúmið og varð að fá
lækni til að stunda sig.
★
Það er nú ár síðan að þessi þrjú
dýr komu til Ameríku. Það eru tvö
kvendýr, sem eru kölluð Betty og
Penelope, og eitt karldýr, sem heitm
Cecil. Þau eru geymd í dýragarðinum
í New York og um 500,000 manns hef-
ur komið þangað til að sjá þau. Enn
lifa þau þar góðu lífi. En dýr sem
voru flutt þangað 1922 drápust eftir
6 vikur.
Það var enginn hægðarleikur að
koma þeim frá Ástral.u til Ameriku.
Auðveldast hefði verið að flytja þau í
einum áfanga í flugvjel, en á það þótti
ekki hættandi. Menn heldu að þau
mundu ekki þola það ferðalag vegna
loftslagsbreytinga. Það var því á-
kveðið að flytja þau á skipi. En ýmis-
legt varð þeim til armæðu á þeirri
ferð. Þau þoldu ekki ljósin á skipinu
og hættu að eta. Skipið lenti í þoku
og varð að þeyta eimpípuna, en þá
ætluðu þau vitlaus að verða í hræðslu.
Og tvisvar varð skipið að breyta um
stefnu á leiðinni til þess að lenda
ekki inni í stormsveip.
Svo var það nestið, sem Mr. Barb-
er hafði útvegað þeim á kogtnað heilsu
sinnar. Það þótti ekki viðlit að flytja
lifandi nema lítinn hluta af þessum
138,000 ánamöðkum. Hinir voru fryst.
ir. Dýrin átu lifandi ánamaðkana með
bestu lyst,, en þegar þau áttu að fara
að eta þá frystu, þá kom nú annað
hljóð í skrokkinn. Þau vildu ekki líta
við þeim, og nú var hætta á að þau
mundu drepast úr hungri.
Nú voru góð ráð dýr. Loftskeyti
var sent til Balboa og eyjarskeggjar
fengnir til þess að safna ánamöðkum.
Og svo var fengin flugvjel til þess að
flytja ánamaðkana til skipsins. Sama
sagan endurtók sig þegar skipið nálg-
aðist Panama, nema hvað þá var send
flugvjei frá Bandaríkjunum með ána-
maðka.
Eftir 29 daga ferð kom skinið til
Boston. Þá voru dýrin sett upp i bíl
og ekið með þau til New York, en
búrið þeirra, með hreiðrum og sund-
laug átti að koma á eftir með járn-
brautarlest. En búrið kom ekki. Dýrin
voru í litlum pjáturdósum og þegar
tók að kvölda gerðust þaú óþolinmóð
og fóru að klóra og ýlfra í ákafa. --
Maðurinn, sem með þau var, vissi að
ef þau fengi ekki kvöldbaðið sitt, þá
gæti það orðið svo mikið áfall fyrir
þau að þau dræpugt. Hann tók það ráð
að setja þau í baðker og láta matinn
þeirra í vatnið. Þetta dugði hokkra