Lesbók Morgunblaðsins - 19.03.1950, Blaðsíða 3

LESBÓK MOKUUNBLAÐSIÍMS
ií>y
beitinn eftir Jochum Jochumssyni,
umboðsmahni, er druknaði í Lagar-
fljóti árið 1691. Jochum sonur síra
Jóns ólst upp á Stað hjá föður sín-
um, þar til hann sigldi rúmlega
tvítugur árið 1755. í Kaupmanna-
höfn lærði Jochum stýrimanna-
fræði og stórskipasmíði, og fór að
því búnu í siglingar og var í þeim
árum saman og fór meðal annars
þrjár ferðir til Austur-Indía. Joc-
hum kvæntist danskri konu og bjó
í Kaupmannahöfn og eignaðist með
henni nokkur börn, og er allstór
ættleggur út af honum kominn.
Joclmim andaðist um borð í skipi
sínu á leið frá Indlandi til Dan-
merkur, og var lík hans flutt til
Kaupmannahafnar og jarðsett þar.
Af Jochum er að öðru leyti það
að segja, að eftir það hann fór úr
föðurgarði, kom hann einu sinni
eða tvisvar til íslands og ferðaðist
til Vatneyrar, Bíldudals og Reyk-
hóla til að finna Ara bróður sinn
og annað ættfólk. Það er í frásögur
fært, að hann hafi verið spurður
að, hvernig honum hefði geðjast
að koma að Reykhólum, og hafi
hann þá átt að segja, að honum hafi
þótt gott og ánægjulegt að finna
skyldfólk sitt og skoða æskustöðv-
arnar, en húsakynnin á Reykhól-
um þótti honum ótrúlega lítilfjör-
leg. Þetta áttu landsmenn, er töluðu
um þetta við hann, bágt með að
skilja, þar sem Reykhólar voru
gamalt höfðingjasetur, er bar langt
af öðrum bændabýlum og síðast
liafði verið heimili Teits sýslu-
manns og' Margrjctar auðgu, er
höfðu l'jölda heimilismanna. En
Jochum leit öðrum augum á þetla,
hafði víst í siglingum sínum sjeð
veglegri stórbýli en Reykhóla.
Af komu Jochums til Bíldudals
er það að segja, að þar hitti hann
Sigríði Aradóttur (bróðurdóttur
sínu). Sigríður var þá á æskuskeiði
og dvaldi hjá móðursystur sinni
Elisabetu Aradóttur prests í Gufu-
dal. Jochum gaf frænku sinni skart
-gripi nokkra og bað henni alls
velfarnaðar, þegar þau skildu. —
Nokkrum árum síðar þegar Sigríð-
ur var gift Magnúsi í Skógum og
var orðin barnshafandi, birtist
Jochum henni í sveíni, og var það
ráðið á þá leið, að hann hefði vitjað
nafns hjá henni, því hann var þá
andaður fyrir nokkru, og var barn
það, sem Sigríður gekk með, svein-
barn, og skírt Jochum. Þannig er
því nafnið Jochum komið inn í
Skógaættina.
Fyrir utan bræðurna Jochum og
Ara átti síra Jón þrjú börn, og
voru þau sem hjer segir:
Ólafur, sem sigldi til Danmerk-
ur og lærði beykisiðn. Hann kom
síðan til Berufjarðar og búsetti sig
þar. Sagt var, að hann hefði átt 18
börn með konu sinni. Margt barna
hans komst til menningar og niðj-
ar hans hafa útbreiðst þar eystra.
Lýður hjet fjórði bróðirinn. —
Hann sigldi og lærði trjesmíði.
Kom hingað aftur og dó barnlaus.
Margrjet hjet fimta barn síra
Jóps. Hún giftist síra Hjálmari Þor-
steinssyni. Þau hjónin urðu vel
auðug og áttu fjögur börn, og er
margt atgerfis- og myndarfólk út
af þeim komið.
Magnús frá Skógum og Sigríður
frá Reykhólum áttu 4 börn, Jochum
og þrjár systur. Systurnar hjetu
Kristín, Margrjet og Guðrún. Mar-
grjet og Guðrún giftust myndar-
legum bændum í Vestfirðingaf jórð-
ungi, en Kristín átti þýskan mann,
Maul að nafni. Hann var beykir og
völundur á alt smíði. Þau íluttust
til Þýskalands og eignuðust nokk-
ur börn. Að öðru leyti er ókunnugt
um þau og afkomendur þeirra.
Eins og áður segir tekur Jochum
Magnússon við jörðinni Skógum
eftir foreldra sína Magnús og Sig-
ríði árið 1830 þá 25 ára (f. 1805).
l'yrstu árið býr hann með systur
sinni Kristínu, en kvæntist þá Þóru
Einarsdóttur frá Skáleyum. Þrátt
fyrir mikla ómegð — þau eignuð-
ust 14 börn, 9 sem upp komust, 7
syni og 2 dætur — var búskapur
þeirra góður og „mátti dugnaði
hans viðbregða við jaín erfiða bú-
jörð“. Skógar voru í þjóðbraut og
þar af leiðandi gestagangur mikill,
og var hann maður afar gestrisinn
og góðgjarn og mátti furða heita,
segir síra Matthías sonur hans, að
þau foreldrar hans með allan barna
-hópinn gáfust ekki upp, „hann tíu
sinnum en hún tíutíu sinnum.“
Jochum endurbætti og bygði bú-
jörð sína. Heyhlöðu bygði hann,
eina fyrstu hlöðu í sveitinni, þegar
á fyrsta búskaparári og endurbætti
bæarhúsin 1844. Og árið 1857 bygði
hann með aðstoð Magnúsar trje-
smiðs sonar síns, er síðar varð kaup
-maður á ísafirði, ný bæarhús, all-
reisuleg, þiljuð með trjávið, og rúm
-góða gestastofu undir lofti. Tún-
garða bygði hann á árunum 1846—
48, ennfremur hafði hann jarðepla-
rækt, þótt ekki væri í stórum stíl.
Búpeningur var flestur í Skógum
eftir frásögn Jochums 4 kýr mjólk-
andi, rúmar 70 ær, 20—30 sauðir
veturgamlir og eldri. Hann hafði
aldrei neina útgerð að teljandi
væri.
Eftir að þau hjón Jochum og
kona hans fluttu frá Skógum, tóku
jörðina fátæklingar hver fram af
öðrum, sem niðurníddu jörðina
,,svo nú (1875) má telja jörðina
hvað snertir íbúðar- og peningshús,
svo og tún og' túngarða, alt í rúst-
um“. „Árið 1876 bjuggu í Skógum
Magnús Jónsson frá Hólum í Króks
-lirði og kona hans Oddfríður Há-
konardóttir Loftssonar. Bláfátæk.“
Hjer endar frásögn Jochums um
Skóga og búskap þar.
Þóra kona Jochums átti 5 svst-
kini, 3 systur og tvo bræður. Svst-
urnar hjctu Hclga (Þóra og hún
voru tviburar), Guðrún og Sigrið-
ur Bræðurnir hjetu Einar og Guð-