Lesbók Morgunblaðsins - 19.03.1950, Blaðsíða 6

162
"■%. 'fj LESBOK MOKGXÍNBLAÐSIMS
fyrverandi bandamenn Hitlers, er
tekið fram að þeir megi ekki hafa
nema takmarkaðan her. En banda-
menn Hitlers voru Rúmenar, Ung-
verjar og Búlgarar. Kominform
\dll ekki að þessi ríki gangi að svo
stöddu á friðarsamningana.
Margir erfiðleikar komu í ljós
þegar átti að fara að sameina heri
allra leppríkjanna. Það voru nú t.
d. samgönguerfiðleikar. — Mikill
hluti járnbrautanna er í mestu nið-
urníðslu eftir stríðið, og tilfinnan-
legur skortur á járnbrautarvögn-
um. Vegir í Balkanlöndunum hafa
aldrei góðir verið, og í stríðinu
urðu þeir algjörlega ófærir. Auk
þess gekk þýski herinn rækilega
að því-á undanhaldinu, að sprengja
hverja einustu brú. Moskvastjórn-
in hefur skipað leppríkjunum að
endurbæta samgöngurnar og láta
það ganga fyrir öllu öðru uppbygg
ingarstarfi, en það gengur seint og
er miklum vandkvæðum bundið.
Þá veldur það og erfiðleikum
fyrir stjórn hins sameiginlega
Kominform-hers, að sín er tungan
töluð í hverju landi. Úr þessu hef-
ur verið reynt að greiða með því,
að fyrirskipa að rússneska skuli
notuð í hernum, því að það sje bráð
nauðsynlegt að helstu herforingjar
og jafnvel lægri herforingjar geti
talað saman. Þess vegna hefur öll-
um herforingjum verið gert að
skyldu að læra rússnesku. Fyrir
menn í hinum slavnesku herjum,
Póllands, Tjekkóslóvakíu og Búlg-
aríu, er þetta engin frágagnssök,
vegna þess hvað málin eru lík. En
fyrir Rúmena og Ungverja er öðru
máli að g«gna, þeir eiga mjög erfitt
um að læra rússnesku.
En þótt reynt væri að ráða fram
úr öllu þessu, var þó enn eitt vanda
mál, sem ekki virtist auðvelt að
leysa. Það var að finna ötulan og
stjórnsaman mann til þess að hafa
á hendi yfirstjórn Kominform-
hersins, og vegna þess hvemig í
pottinn var búið, mátti hann ekki
vera rússneskur. Rússneska stjórn-
in vill í lengstu lög reyna að láta
líta svo út, sem hún vilji frið, og
þess vegna mega Rússar ekki koma
nærri þegar farið verður með her
manns á hendur Tito.
Þetta var máske erfiðara en
menn hafði grunað. í leppríkjun-
um fannst enginn maður, sem væri
þessu starfi vaxinn. Hinir tryggu
kommúnistar þar voru ekki her-
menn, og hermennirnir voru ekki
tryggir kommúnistar.
ÞEGAR Kominform gat ekki leyst
þennan vanda, kom PoUtburo til
sögunnar. Það uppgötvaði að Ro-
kossovski marskálkur væri reynd-
ar pólskur, hann hefði fyrst sjeð
dagsins Ijós í Varsjá fyrir 60 árum.
Og nú var þessi rússneski hers-
höfðingi, sem seinast hafði haft á
hendi yfirstjórn rússneska hernáms
liðsins í Austur-Þýskalandi, dubb-
aður upp í það að vera hermála-
ráðherra Póllands, og pólskur mar-
skálkur. Pólverjar voru ekkert
spurðir að því hvað þeim fyndist
um þetta. Þeir urðu að fara að vilja
Rússa. En þetta var ekki annað en
yfirskin. Það sem gerðist var þetta:
Rokossovski var með þessu gerður
að yfirhershöfðingja Kominform-
hersins, honum var fengið fullkom
ið einveldi yfir hinum sameigin-
lega her leppríkjanna, og hann ber
ekki ábyrgð gagnvart neinum
nema Politburo.
ÞETTA gerðist hinn 7. nóvember
í vetur. Eftir að hafa verið rúss-
neskur borgari í 35 ár, varð Kon-
stantin Rokossovski allt í einu Pól-
verji, og valdamesti maður þar í
landi.
Margir heldu þá að þetta stæði
í sambandi við það, að nokkuð hefði
brytt á titoisma í Póllandi. Aðrir
heldu að það stæði í sambandi við
innlimun Austur-Þýskalands.
En slíkar tilgátur falla um sig
sjálfar. Það er kunnugt að utan
Júgóslavíu er tito-isminn hvergi
jafn útbreiddur og í Búlgaríu. Er
það eðlilegt vegna skyldleika þjóð-
anna og að þær eru nágrannar. —
Átrúnaðargoð Moskva, sjálfur Dimi
trov, smitaðist jafnvel af tito-isma.
Og það er ekki langt síðan að þrír
búlgarskir ráðherrar voru „afmáð-
ir“ fyrir þessar sakir. Samt sem
áður þótti Moskva ekki ástæða til
þess að senda Búlgörum rússnesk-
an hermálaráðherra.
í Austur-Þýskalandi er enn allt
í óvissu. Þar hefur ekki tekist að
brjóta á bak aftur andúð fólksins
á kommúnismanum. En þar hefur
Sovjet þrjá menn, sem stjórna, þá
Tsjuikov hersljiöfðingja og „diplo-
matana“ Semjonov og Pusjkin. —
Auk þess hafa þeir komið þar á fót
þýskri kommúnistastjórn undir for
sæti Wilhelm Pieck (og af því kalla
Þjóðverjar landið nú í háði Pieek-
istan). Það þurfti því alls ekki á
Rokossovski að halda á þessum
slóðum. Enda mun það sannast að
hann er yfirmaður Kominform-
hersins, og honum er ætlað að
ganga milli bols og höfuðs á Tito.
(Úr ,,Allt“).
4/
NÝ UPPGÖTVUN
GEÐVEIKISJÚKLINGUR stóð á
því fastara en fótunum að hann
væri dauður. Læknirinn ætlaði að
reyna að koma vitinu fyrir hann.
Byrjaði hann á því að láta sjúkling-
inn standa lengi fyrir framan speg-
il og endurtaka í sífellu: „Dauðum
mönnum blæðir ekki“. Síðan stakk
læknirinn með títuprjón í fingur
sjúklingsins svo að blæddi.
„Þama getið þjer sjeð“, sagði
hann svo hróðugur.
„Já, já, jeg sje það að dauðum
mönnum getur blætt“.