Lesbók Morgunblaðsins - 24.08.1952, Síða 1
í GÁL
MEÐFRAM öllum hinum nýu
bílvegum á ísiandi eru sett upp
merki til viðvörunar, svo að fólk
fari sér ekki að voða með ógæti-
legum akstri, þar sem eru hættu-
legar beygjur, brekkur, eða ein-
hverjar torfærur. Þessi merki eiga
að forða vegfarendum frá lima og
iífstjóni.
Öðru vísi var þetta áður fyr. Þá
voru nokkurs konar sáluhjálpar-
merki meðfram vegunum. Það
voru dysjar manna og kvenna, er
tekin höfðu verið af lífi. Hjá þess-
um dysjum skyldi menn fara af
baki gæðingum sínum og kasta
þremur steinum í dysjarnar, til
merkis um að þeir fordæmdi athæfi
hinna framliðnu og væri einráðnir
í að láta sér víti þeirra að varnaði
verða í lífinu.
Dysjar þessar voru alls staðar,
því að alltaf var verið að taka fóllc
af lífi hér, til þess að fullnægja er-
lendu réttlæti. íslendingar töldust
þá ekki færir um að setja sér lög
sjálfir, heldur voru þeim fengin
útiend lög til að lifa eftir. En
þessi lög voru ekki alltaf í sam-
ræmi við réttarmeðvitund al-
mennings, og þess vegna urðu
árekstrar. Og svo voru hinir seku
gripnir og teknir af lífi til þess að
fullnægja réttlætinu, og öðrum til
viðvörunar. Og til þess að þetta
gleymdist aldrei, voru sakamenn-
irnir dysjaðir hjá þjóðvegum, þar
sem mest var umferð, svo að ó-
komnar kynslóðir gæti kastað að
þeim grjóti óendanlega. Fordæm-
ingin náði út yfir gröf og dauða,
og skyldi verða öðrum til sálu-
hjálpar eins lengi og landið væri
byggt. _______
I
Hið útlenda réttlæti, sem stútaði
íslenzkum mönnum og konum og
urðaði hræ þeirra við þjóðvegu,
eins og það hefði verið óætar
pestarkindur, hlaut sjálft hin sömu
örlög og það hafði öðrum skapað,
að verða fordæmt. Þá hættu ferða-
menn að kasta steinum í dysjarn-
ar við vegina, og síðan hafa ís-
lendingar verið að bisa við að
koma beinum sakamanna niður í