Lesbók Morgunblaðsins - 31.12.1952, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
6*55
kvennabúrinu, ef þær voru hand-
gengnar soldáninum?
— Jú, það er rétt, mælti hún.
Ungu stúlkurnar, sem teknar voru
í kvennabúrið, hétu fyrst Adsehem
(byrjendur). Þeim voru kenndir
góðir siðir og heldri manna hættir,
og þeim gáfuðustu voru kennd
tungumál. Að loknum námstíma
voru þær nefndar Dscharijeh. —
Hver þeirra, sem varð aðnjótandi
hvlli soldáns, hækkaði í tign og var
þá kölluð Gözdeh, en það er heið-
urstitill cg þýddi hér um bil sama
sem „sú, sem tekið var eftir“. Ef
einhver þeirra fæddi soldáni son,
fekk hún titilinn Ikbal, og gekk
næst hinum fjórum útvöldu kon-
um soidáns.
— En hvað var þá um uppá-
haldskonuna? spurði ég.
Hún hló.
— Já, ég kannast við þetta orða-
tiltæki ykkar vestrænna manna.
Þið haldið að einhver konan hafi
ráðið lögum og lofum í kvennabúr-
inu. Satt er það, að fvrsta kona
soldáns naut mestrar virðingar, en
það var allt og sumt. Hún var ekki
hæstráðandi í kvennabúrinu, held-
ur var hún móðir ríkiserfingians.
Og um þjónana í kvennabúrinu
hafið þið vestrænir menn mjög
rangar hugmyndir. Þið haldið að
þar sé geldingar og gangi um al-
vopnaðir og í einhverjum fárán-
legum búningum. En þetta er ekki
rétt. Þjónarnir voru Svertingjar og
þeir gengu í venjulegum fötum
með vestrænu sniði, síðum svört-
um jakka og svörtum buxum og
með fez á höfði. Það voru líka til
hvítir þjónar, og þeir voru ekki
vanaðir. En þeir voru með háa
kraga svo að þeir gæti ekki séð út
undan sér.
Fjölkvæni hefur nú verið bann-
að með lögum í Tvrklandi. En í
öðrum Austurlöndum, þar sem
furstarnir hafa kvennabúr, þá er
það ekki vegna nautnasýki þeirra,
Furstinn í Ilaidarabad, er einhver auð-
ugasti maður í heimi. Ilar.n missti öil
völd þeffar Indland var gert að Iýð-
veldi, en hclt auðæfum sínum. Hann á
hið stærsta kvennabúr, sem nú er til,
og þegar hann er á ferðalagi fylgja
honum jafnan 15 konur.
heldur vegna þess, að kvennabúrin
hafa þann tilgang að tryggja að ætt
höfðingjans deyi ekki út. heldur að
hún verði sem allra fjölmennust.
Þess vegna kom það úr hörðustu
átt þegar Farúk Egyptalandskon-
ungur og Mohammed Riza Pahlevi
í Iran lögðu niður kvennabúrin og
tóku sér eiginkonur. Þeim varð
líka að því. Konurnar eignuðust
aðeins dætur, og þeir urðu að skilja
við þær.
Það er til ást í kvennabúrunum,
hrein og fölskvalaus, og eina ástar-
sögu þekki ég. sem er líkust skáld-
sögu. Þar átti vinur minn í hlut.
Hann heitir Edhem ibn Yachja
el Phar og er af mjög fornum sýr-
lenzkum aðalsættum. Ilann og fað-
ir hans eru þeir einu í ættinni sem
enn hafa kvennabúr.
Meðal Múhamedsmanna er það
tahn mesta ósvinna að spvrja
nokkuð um konur vinar síns, eða
tala um sína eigin konu. Það sýndi
því alveg sérstakt trúnaðartraust
að Edhem sagði mér fvrir nokkr-
um árum frá ástarraunum sínum.
Hann var þá alveg úrvinda af
harmi.
— Ég veit ekki hvort ég get lifað
lengur, sagði hann. Ég vil þó ekki
svndga gegn Allah, en ég get varla
afborið þetta.
Hann táraðist og svo sagði hann
mér sögu sína, þessa raunasögu um
forsmáða ást og uppreisn konu
gegn aldagamalli hefð.
Hún hét Ferideh og faðir hennar
var trésmiður í Rakka, einum af
þessum sólsteiktu stöðum hiá
Efrat. Edhem var þar á ferð og sá
hana af tilviljun. Hún hafði enga
slæðu fyrir andlitinu og hann tók
hana tali. Síðan fór hann til föður
hennar og fekk leyfi til að giftast
henni, gegn svo og svo miklu
gjaldi. Hann keypti hana af snikk-
aranum. Áður átti hann tvær kon-
ur og auk þess nokkrar hjákonur.
Og svo skeði það, sem er óvenju-
legt í kvennabúri. Hin unga kona
sagðist skyldi heiðra hann sem
mann sinn, en hún gæti ekki látið
honum blíðu í té. því að hún elsk-
aði annan mann. Hún kvaðst aldrei
hafa samþykkt þennan ráðahag og
hún elskaði hann ekki.
— Hún var hvergi smeik, sagði