Lesbók Morgunblaðsins - 16.04.1972, Blaðsíða 11

Sannur
lærisveinn
Krists
Um heilagan Frans frá
Assisi Annar hluti
Sveinn Ásgeirsson tók saman
HANN MINNTIST ALLT I
EINU mokkurra orða, er hann
hafði eitt sinn heyrt prest lesa
upp úr guðspjöllunLim: Refir
eiga sér greni og fuglar himins
ins hreiöur, en mannssonurinn
á hvergi höfði sínu að að halla.
Svo fátæk gat manneskjan ver
ið. Og enginn hafði verið jafn-
fátækur og Jesús. Og einnig
hann hafði verið barinm, pínd-
ur og hæddur. En þegar hann
stóð þarna nakinn og hrjáður,
þá frelsaði liann heiniinn. —
Þar var engin blekking, engin
eftirsókn eftir peningum eða
völdum, engin uppgjöf eða
ótti, þegar dauðinn nálgaðist.
Síðustu orð hans á krossinum
voru: Það er fullkomnað.
Undarleg birta fyllti hei’berg
ið og ylur streymdi um hann
allan. Honum fannst hann
skynja eitthvað, sem væri ofar
valdafikn og hatri, reiði og ör-
væntingu, — eitthvað, sem
lifði að eilifu, toi'tímdist aldi’ei.
Hann var ekki glataður!
Hann vissi ekki, hvort þetta
var draumur eða vaka, en frá
ljósinu heyrði hann rödd
ávarpa sig og spyrja: „Frans,
hvert ert þú að fai’a?“ „Til
Appúlíu til að vei’ða riddari,"
svaraði hinn sjúki.
„Frans, hvort er meira um
vert, að þjóna Drottni eða að
þjóna lénsherranum?“
„Drottni,“ svaraði Frans
undi'andi, og hann skildi nú,
hver það var, sem talaði til
hans úr hinni skæru birtu.
„Hprra, seg mér, hvað vilt þú,
að ég geri?“
„Snú þú aftur heim til Assisi,
og bíddu min þar.“
IÍAGINN EFTIli LÉT HANN
SÖHLA HEST SINN og hélt
heim á leið, enda þótt hann
væri mjög máttfarinn og bleik-
ur sem nár. Svipur hans og
hreyfingar voru ekki í sam-
ræmi við hinn glæsta riddara-
búning, er hann sté af baki
gæðingi sínum i húsagarði föð-
ur síns. Vonir meistara Pietros
höfðu vei'ið jafn stói'kostlegar
og hertygin, sem hann hafði lát
ið syni sínum i té. En hvað um
það. Hann var þó kominn heim,
og það voru ekki allir riddar-
ar, sem gerðu það. Foreldrarn-
ir tóku honum vel, og smám
saman náði hann fullri heilsu
á ný, líkamlegri, en sálin varð
aldrei hin sama og áður. Hann
beið þess í ofvæni, að Drott-
inn vitjaði hans á ný. Reynsla
hans í Spoleto hafði haft djúp
áhrif á hann, og hann trúði
þvi, að sér væri ætlað að inna
, af hendi mikilvægt hlutvei'k í
þágu Guðs. En hann beið lengi
árangurslaust og tók að gerast
vondaufur. Kannski hafði djöf
ullinn verið að gera dár að hon
um. Hann var alls staðar á ferð
inni, eins og fjöimörg dæmi
sýndu og sögur hermdu. Ný-
lega hafði djöfullinn til dæmis
verið á ferðinni í vínkjallara
munka nokkuri’a i Flói'enz og
kippt tappanum úr hverri
tunnunni á eftir annarri, og
það var ekki fyrr en ábótinn
hafði smurt tappana heilögum
smyrslum, sem kölski varð kló
festur, en hann hvarf í reyk-
skýi, þegar munkarnir lásu yf-
ir honum Faðii'voi'ið. Og meist-
ari Pietro hafði sjálíur séð það
i kirkju í París, hvernig djöf-
ullinn var lesinn út úr
manni, sem var óður. En þó
át.ti Frans bágt með að
að trúa því, að annar en himna
faðirinn gæti hafa átt hlut að
máli, er til hans var talað i ein
verunni i Spoleto. Frans reyndi
þó að taka gleði sína á ný og
dreifa huganum í hópi
áhyggjulausra ungmenna, taka
upp sitt fyrra líferni. En oft
dró hann sig þó út úr glaumn-
um og fór einförum í von um
vitrun. Hann fann helli í fjalls
hlið fyrir utan borgina, og
þangað leitaði hann oft til þess
að biðjast fyrir og ákalla Guð.
En þess á milli greip hann
stundum til lútunnar, klæddist
búningi farandsöngvara og
kyrjaði söngva þeirra við há-
værar og fagnandi undirtektir
veizlugesta.
EN í IIVERT SKIPTI, SEM
BETLARI varð á vegi Frans,
varð hann undarlega snortinn.
Hugsanir frá sjúkrabeðinum • í
Spoleto leituðu á hann aftur.
Hann gaf þeim- alltaf peninga,
stundum hnefafylli. Hefði
hann enga peninga á sér, tók
hann af sér belti eða eitthvað
fatakyns og gaf þeim. Hann
fann til samkenndar með þeim.
Það var eitthvað, sem dró hann
til þessa fólks eins og segul-
magn. Og hann gaf þeim af
glöðu hjarta, brosti hlýlega til
þeirra og lét fylgja vinsamleg
og gamansöm orð. Honum varð
oft hugsað til þess, hvernig
það væri að vera i þeirra spor-
um.
AF EINHVERJUM ÁSTÆÐ
UM kynntist hann allnáið Gui-
do biskupi í Assisi. Ef til viil
hafa viðskiptamál verið upp-
haf þeirra kynna, en kirkjan
var stærsti viðskiptavinur föð-
ur hans. En þeir áttu löng sam-
töl um eilífðarmálin og guð-
spjöilin, og Frans fékk að íesa
að vild úr bókum biskups, en
svo fór, að það voru einvörð-
ungu guðspjöllin í sinum ein-
faldleik, sem vöktu áhuga.hans
og hrifningu, en útleggingar
presta og guðfræðinga rugluðu
hann og trufluðu. Biskupinn
reyndi að ieiðbeina honum við
að finna lausn á þeim erfiðu
vandamálum, sem hann var að
glima við. „Drottinn kallar á
votta sína á margan dásamlegan
hátt,“ sagði biskup. „En hann
sleppir ekki hendinni af þeim,
sem leggja traust sitt á hann.
Hugsanir hans eru æðri vorum
hugsunum og vegir hans æðri
en vorir. Vér verðum að bíða
í auðmýkt, þangað til hann birt
ir oss vilja sinn. Þangað til
verðum vér að gera og nema í
einlægni og aúðsveipni allt
það, sem heilög kirkja býður
oss og umfram allt að biðja til
Guðs.“
Þetta var allt gott og bless-
að, og Frans fannst þetta guð-
rækilega mælt og reyndi að
fara eftir því. Hann gekk til
skrifta, hlýddi messur bað bæn
ir sínar og gerði góðverk, en
fann þó sjaldan frið. Hann varð
óþolinmóður í bið sinni eftir
beinni handleiðslu Guðs og
hann ákvað að halda til Róma-
borgar, þar sem var kirkja Pét-
urs postula og grafir allra
hinna heilögu píslarvotta, og
þar sem staðgengill Guðs á
jörðu sat í hásæti og stjórnaði
öllum heiminum í Drottins
nafni.
HANN FÓR EINN TIL
RÖMABORGAR og reikaði þar
einn um kirkjur, götur og torg.
Við altarið í Péturskirkju
vakti hann athygli kirkjugesta,
sem hentu smámynt inn fyrir
grindurnar, um leið og þeir
gengu framhjá, með því að
henda þangað hnefafylli af
gullmynt. Á torginu fyrir utan
kirkjuna var hann ávarpaður
af afmynduðum betlara, sem
horfði til hans sljóum augum í
óhreinu og skeggjuðu andlit-
inu og rétti út höndina. Frans
ætlaði að fara að ná i pening
handa honum, þegar honum
flaug í hug: „Hér er enginn,
sem þekkir þig! Nú eða aldrei!“
Svo laut hann niður að betlar-
anum, lagði höndina á öxl hans
og sagði: „Komdu.“
BETLARINN HORFÐI A
ÍIANN TORTRYGGINN og
undrandi. En þegar Frans lét
gullmynt í lófa hans, reis hann
á fætur með erfiðismunum og
haltraði á eftir hinum undar-
lega aðalsmanni. Frans fór með
hann í skot bak við kirkjuna.
„Við skulum skipta um föt,“
sagði hann og tók þegar að af-
klæðast. Hann tók yfirhöfn
betlarans, sveipaði henni um
sig og setti hattski’ípi hans á
höfuð sér. „Biddu hér, þangað
til ég kem aftur. Þá skaltu fá
meiri peninga.“ Siða’n læddist
Frans meðfram kirkjuveggnum
og settist, þar sem betlarinn
hafði setið. Hjartað barðist í
brjósti hans. Hann vafði betl-
arafrakkanum þétt og dró hatt-
inn niður að augum. Þegar ein-
hver gekk framhjá, rétti hann
út höndina og sagði hina sí-
gildu setningu ítalskra betl-
ara: Per amor di Dio! í Guðs
mildi. Djúp og áður óþekkt
ánægjutilfinning fór um hann
allan, þegar hann fann fyrsta
skildinginn falla i lófa sér.
„Nú er ég einn af þeim.“ En
brátt sótti efi að honum. Hvað
var hann annað þarna en trúð-
ur og fifl? Hann fór aftur til
betlarans, sem beið hans, og
fór i sin eigin föt. Betlarinn
fékk vel borgað og þakkaði
með fögrum orðum þessum
furðulegasta manni, sem hann
hafði kynnzt á lífsleiðinni.
Þegar heim kom til Assisi aft
ur, gat hann ekki fengið af sér
að leita til hins venjulega gleð-
skapar að nýju. Hann fór fót-
gangandi eða ríðandi um ná-
grenni borgarinnar og helzt
þar, sem hann sizt átti von á
að rekast á neinn. Þótt hann
væri fæddur og uppalinn í
borg, var hann sannkallað nátt
úrubarn. Hann naut hinnar
ósnortnu náttúru undir berum
himni, fegurðar blóma og trjáa,
söngs og flugs fuglanna. Dýrð-
legt var sköpunarverk Guðs.
ÞAí) KOM I»Ö FYRIR A
ÞKSSUM FERÐUM IIANS, að
hann var nærri dottinn um
mannleg hrúgöld, sem fylltu
hann skelfingu og viðbjóði. Það
voru hinir hryllilegu, af-
skræmdu og daunillu holdsveiki
sjúklingar. Þeir áttu að hafast
við í sérstökum skýlum utan
við borgina, en þaðan voru þeir
reknir, er sjúkdómurinn kom i
16. april 1972
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 11