Lesbók Morgunblaðsins - 03.02.1990, Blaðsíða 15

Hinn hagsýni ferðamaður
Gert er ráð fyr-
ir að gestir
kjósi að vera á
golfbílum og
eru lagðir sérs-
takir vegir fyr-
ir þá.
SOLARSTRIÐIÐ
Hvernig ber að njóta sólar og forðast hættulega geislun
Ný viðhorf að skap-
ast í ferðaþjónustu
„Það verður stökkbreyting á feröalögum í heiminum á þessum
áratug. Nýjar og breyttar ferðaleiðir og nýir áfangastaðir“ boðar
norræna ferðablaðið Boarding. Breytingunni má líkja við þá bylt-
ingu sem var á sjötta áratugnum, þegar ferðamenn fóru að flykkj-
ast til sólarlanda. Það eru risarnir í flugheiminum, stóru og vold-
ugu flugfélögin sem munu þróa og stjórna þessari byltingu.
Þegar er farið að kynna Evrópu
sem eina heild í Bandaríkjunum.
Og Austur-Evrópulöndin munu
draga til sín ferðamenn á næstu
árum. Norðurlöndin óttast að þau
munu verða undir í hinni hörðu
samkeppni. Og þau óttast að SAS
muni aðeins breytast í lítið
norðyr-evrópskt svæðisflugfélag.
Hvað megum við þá segja á norð-
urhjara veraldar?
Þegar er farið að hilla undir
breytingu. Stóru evrópsku og
amerísku flugfélögin keppast við
að ná í sem öflugasta samstarfs-
aðila. Þau eru með sjálfstæð bók-
unarkerfi og ekki síst sjálfvirk
fargjaldakerfi, sem munu fylla
vélarnar þrátt fyrir harða sam-
keppni, með tölvuvæddu, breyti-
legu fargjaldakerfi. Og eftir 1992
munu gjörbreyttar reglur taka
gildi hjá evrópsku flugfélögunum.
Þá getur hvaða flugfélag sem er,
flogið hvert sem er. Þetta frelsi
í flugsamgöngum í Evrópu og
Bandaríkjunum munu orsaka
ótrúlegar breytingar á ferðaleið-
um og áfangastöðum.
fæðingarbletti, stærri en 5 milii-
metrar (sem ekki er hægt að hylja
með . oddlausum blýanti) * hafa
sóbrunnið illa þrisvar sinnum eða
oftar.
Vissulega fáum við íslendingar
ekki það mikið af sól, að ástæða
sé til að hafa miklar áhyggjur.
En á móti kemur, - að við erum
flest með sérlega viðkvæma húð,
sem brennur auðveldlega - að
okkur hættir til að flatmaga um
of í sóiinni - að við sækjum á
sólarstrendur Miðjarðarhafsins í
júlí og ágúst, þegar hættan er
hvað mest. Við ættum að sækja
meira í mildari sól að vetrarlagi.
Sérfræðinga greinir mikið á um
hvaða sólvarnarkrem séu best fyr-
ir hin ýmsu lönd. En aðalatriðið
er að sýna varúð. Vissara að halda
sig við sterkustu vörnina - eða
númer 15. Munið líka, að þrátt
fyrir að okkur hafi verið innrætt
- að sólbrúnka sé tákn um góða
heilsu og frískleika - þá er dökka
húðlitarefnið „melanín“ aðeins
varnarefni líkamans við hættu-
ástandi!
Stundum er leikið frá ströndinni
St. Georges-vellinum.
Annar Trent Jones-völlur heitir
Castle Harbour og er 5.800 metr-
ar, par 71. Sá þriðji í þeim flokki
Port Royal Golf Course, 5.78o
m. par 71. í flokki hinna styttri
er Belmont Golf & Country Club,
5.170 m langur, par 70, og Ridd-
els Bay Golf & CC, 5.300 m, par
69. Síðan er einn mjög stuttur,
St. Georges Golf Club, 4.050m,
par 64 og svo sá sem áður var
nefndur, Princess Golf Club með
par-3 holum einvörðungu.
í bandaríska tímaritinu Golf
Digest er sagt, að yfirleitt séu
aldrei nein þrengsli á Bermuda-
völlunum og síður en svo erfitt
að fá rástíma.
Nú er framundan árlegt Golf
Festival frá 19. febrúar til 2.
marz. Þá eru margar og mismun-
andi keppnir skipulagðar, afslátt-
arverð á hótelum og vallargjöldum
og góð verðlaun í boði. Ef menn
vilja skrá sig, þá er síminn 1-
1800-282-7656. Að þessu standa
nokkur hótel á Bermuda: Belmont
Hotel, The Elbow Beach Hotel,
Mariotts Castle Harbour Resort,
The Princess og The Southamton
Princess.
Það skal tekið fram, að hægt
er að eiga ánægjuríka frídaga á
og inn í skóginn eins og hér á
Bermunda þótt golfkylfur séu
ekki með í förinni, eða getan til
þeirra hluta ekki fyrir hendi. Þar
er úrval baðstranda í skjólsælum
smávíkum og hægt er að skoða
sjávarbotninn með því að taka sér
far með kafbáti með útsýnis-
glugga. Óendanlegir möguleikar
eru til gönguferða og bæði hótel
og veitingahús eru í háum gæða-
flokki.
Það er alltaf betra að eiga pant-
aða rástíma, ef kylfingar skyldu
vera þar á ferðinni og til hægðar-
auka eru hér símanúmer á golf-
völlunum:
1) Belmont: (809)236-1301
2) Castle Harbour: (809)
293-0795
3) Mid Ocean: (809) 293-0330
4) Port Royal: (809) 234-0974
5) Princess: (809) 238-0446
6) Riddels Bay: (809) 238-1060
7) St. Georges: (809) 297-8067
Til þessa hefur Bermuda varla
verið á dagskrá hjá íslenzkum
kylfíngum, sem margir fara utan
einhverntíma vetrarins og þá helzt
til Kanaríeyja eða til Florida.
Hver þessara staða hefur til sins
ágætis nokkuð, en Bermunda
ætti að minnsta kosti að vera
áhugaverður valkostur. GS.
Stuðst við The Guardian
Aldrei hefúr sólin verið hættu-
legri. Erlend ferðablöð eru full
af viðvörunum til ferðamanna
sem stefha í sólarfrí. Ibúar á
suðurhveli gera sér grein fyrir
hættunni. En við hér á norður-
hveli jarðar hlustum aðeins
(með öðru eyranu) á viðvaranir
um gat á ósónlaginu, verndar-
hjúp jarðar. Húðkrabbamein er
landlægur sjúkdómur í Ástr-
alíu, en þar hafa menn komið
sér upp aðferð til að njóta sól-
ar, en forðast samtímis hættu-
lega geislun. Ástralíubúar
nefna þetta „slip, slop, slap
method" - eða „smeygja,
skella, smella aðferðin"!
Við skulum gefa ferðamanni í
Ástralíu orðið: Við vorum að sigla
frá Queensland til að kafa við rif-
ið á Great Barrier. Ég sat á þilfar-
inu með bert bakið í sólina. Ég
hafði ekki setið lengur en eina
mínútu þegar skipstjórinn kallaði:
„Þetta er melanín-svæði, félagi.
Inn með þig!“ Melanín er dökka
litarefnið, sem sólin kallar fram í
húðinni. Hinn eftirsótti brúni lit-
ur! Vörn líkamans gegn sólarhit-
anum. Ef líkaminn framkallar of
mikið af melaníni getur það vald-
ið húðkrabbameini. „Melanín-
svæði“ Ástralíubúa, eru staðir þar
sem sólin er svo sterk að hún
getur valdið húðkrabbameini. í
sólarhitanum síðasta sumar gáfu
Ástralíubúar mörgum hættu-
svæðum stig á melanín-kvarða!
Sólarlandaferðir síðustu ára-
tuga hafa ekki eingöngu verið
heilsubót. í kjölfar þeirra hefur
húðkrábbamein vaxið hröðum
skrefum. Húðkrabbamein er sú
tegund af krabbameini, sem er í
örustum vexti í Bretlandi. Og
aukningin er rakin til sólarlanda-
ferða Breta. Á tveimur áratugum
hafa sjúkdómstilfelli tvöfaldast og
eru nú a.m.k. 3.000 árlega. Engin
furða þó að læknar séu farnir að
prédika um sólhlífar, sólhatta og
sólvarnarkrem! Húðkrabbamein
er tvisvar sinnum algengara hjá
konum en körlum. Og reynslan
sýnir að börn og unglingar, eink-
um 10-19 ára, eru sérstaklega
viðkvæm, þó að yngri börn séu
líka í mikilli hættu. Yngri húð
brennur hraðar og er viðkvæm-
ari. Börnin sýna yfirleitt ekki
strax sjúkdómseinkenni, en geta
borið sjúkdóminn í sér í allt að
30 ár, þangað til hann brýst út.
Sólarmegin á hnettinum eru
Ástralíubúar í „sólarstríði" eins
og þeir segja sjálfir! Enda blossar
húðkrabbamein upp hjá um 3.300
„Að skella sér
undir tré milli
kl. 11 og 3“, „að
smella á sig
hatti“ - og
stunda heilsu-
rækt í góða
veðrinu.
manns þar árlega og er dauðaor-
sök þúsunda. „Smeygja, skella,
smella aðferðin" þýðir — að
smeygja sér í skyrtu - að skella
á sig góðu sólvarnarkremi - og
að smella á sig sólhatti. Þeir
leggja ekki áherslu á að sitja inn-
andyra, en læra að njóta síns
sólríka, fallega lands og lifa „sól-
arstríðið" af! Með því að halda sig
frá sólinni um miðjan dag frá
kl.ll til kl.3, er hægt að draga
um 60% úr hættunni. Eins og
annar ástralskur málsháttur seg-
ir: „Skelltu þér undir tré milli ell-
efu og þijú“.
En hvemig er hægt að merkja
byrjunareinkennin? Þau geta t.d.
falist í fæðingarblettum, sem
safna í sig of miklu magni af
melaníni. Hafið strax samband
við lækni ef kláði, særindi, blæð-
ing, stækkun eða einhver breyting
kemur fram á fæðingarblettum!
Einnig ef nýr fæðingarblettur
myndast í kringum annan. Á
síðasta ári starfaði rannsóknar-
hópur undir stjórn Rona MacKie
prófessors frá Glasgow, sem
greindi fjóra áhættuþætti: * að
hafa meira en 20 fæðingarbletti
* að hafa tilhneigingu til að verða
freknóttur * að hafa 3 eða fleiri
Ferðalög sem beinast að sér-
stökum viðfangsefnum, eru allt-
af að verða vinsælli. Og á ferða-
málaári Evrópu, er hver mánuð-
ur tengdur ákveðnu viðfangsefni
ferðamannsins, sem þykir henta
hveijum árstíma. Janúar var til
dæmis tileinkaður gönguferðum.
Febrúar er mánuður vetrar-
íþrótta og 11. febrúar næstkom-
andi er helgaður vetraríþróttum.
Þá eiga allir sem vettlingi geta
valdið að stunda einhveija úti-
veru eða vetraríþrótt!
Hið forna leiksvið Delfí, þar sem boðið
listarkeppni þátttökuþjóða í sumar.
er
upp
á
alþjoðlega
leik-
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 3. FEBRÚAR 1990 15