Alþýðublaðið - 03.02.1989, Blaðsíða 2

2
Föstudagur 3. febrúar 1989
MPYÐUBLMÐ
Útgefandi: Blað hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjóri: Ingólfur Margeirsson
Fréttastjóri: Kristján Þorvaldsson
Blaöamenn: Friðrik Þór Guómundsson
Setning og umbrot: Filmur og prent, Ármúla 38.
Prentun: Blaðaprent hf., Síðumúla 12.
Áskriftarsíminn er 681866.
Áskriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 50 kr. eintakið.
Breytir þátttaka
Borgaraflokks einhverju?
Launasamningareru lausirum miöjan mánuðinn. Forsætisráö-
herra hefur lýst því yfir að hann vilji hafa hönd á framvindunni og
geta gripiö inn í til að þóknast öllum sem vilja hlusta á hann. I
fyrrakvöld hélt hann fund á Akureyri og geröist vinur alþýðunnar
fyrir norðan. Steingrímursagði m.a. annars aö nauðsynlegt væri
að færafjármagn frá„miklu fleirum“en launafólki til útflutnings-
atvinnugreina.
Það er erfitt að átta sig á því hvað þessi ummæli þýða í raun.
Er forsætisráðherra að boða millifærslur milli atvinnuvega, frá
einhverjum til útflutningsgreina? Hann hefur áður gefið í skyn
að þau fyrirtæki sem hafa borið meira úr býtum en önnur að
undanförnu eigi að leggjameirai þjóðarbúið. Erfitt er aö gerasér
grein fyrir því hvaða fyrirtæki það eru. Ekki eru það
fjármagnsfyrirtækin blessuð, og varla bankarnir sem eru að dra-
ga saman seglin. Verslunin sem blómstraði ber sig illa, o.s.frv.
Og því miður er svo um fleiri ummæli forsætisráðherra, að það
er erfitt að átta sig á því, hvað hann á við.
Um svipað leyti og nýtt tlmabil erfiðrar samningagerðar um
kaup og kjör er að hefjast rekst ríkisstjórnin í ýmsu. Forsætis-
ráðherra er að ganga frá kaupum á svo sem eins og einum
stjórnmálaflokki. Kröfur Borgaraflokksins hljóðuðu upp á stór-
felldan niðurskurð á ríkisútgjöldum og virtust algjörlega úr lau-
su lofti gripnar. Nú ber lítið á milli samningamanna ríkisstjórnar
og Borgaraflokks að mati forsætisráðherra og er forvitnilegt að
sjá hver kúrs ríkisstjórnarinnar verður á næstu mánuðum. Ráð-
herraefni Borgaraflokksins kalla viðræðurnar „stjórnarmyndun"
en virðast gera sér að góðu að fá hæga ráðherrastóla.
Forsætisráðherra vill beitahandafli í efnahagslífinu til að stýra
þjóðarskútunni að lokinni verðstöðvun á allra næstu dögum.
Ýmsum þykir tónninn gefa til kynna að horfið verði áratugi til
baka. Gamla miðstýringin og millifærslurnar verði hafðar að
leiðarljósi. Vonandi gefst stjórninni tækifæri til að komast að
vænlegri niðurstöðu um stjórn þjóðarbúsins. Þó að Borgara-
flokkurinn komi inn í stjórninaerekki Ijóst hvort það hefur nokkra
stefnubreytingu í för með sér. Flest virðist falt á vettvangi
stjórnmála í dag. Július Sólnes, sem eitt sinn var boðberi óheftr-
ar frjálshyggju og varð undir I prófkjörum Sjálfstæðisflokksins,
kemurnú fram sem hinn ábyrgi ráðherra félagslegs jafnréttis. Ut-
an við stjórn berjast Kvennalistakonur við hlið Sjálfstæðis-
flokks. Tilvistarvandinn er vlöa.
Boðar ASÍ
breyttar áherslur?
Miðstjóm Alþýðusambands íslands hefur viðrað hugmyndir
að væntanlegum áherslum I væntanlegum samningaviðræðum
um kaup og kjör. Telur hún samflot æskilegt og athygli vekur að
imprað er á því hvort skammtímasamningar séu ekki eðlilegir
miðað við ástand atvinnumála i landinu. Það leynir sér ekki að
óvissa á vinnumarkaði hræðir.
Auk viðurkenndra krafna um launahækkanir eru atriði sem
benda til þess að ASÍ sé tilbúið að hugsa á óþekktum brautum
í launabaráttunni. Til dæmis er gef ið í skyn að hægt sé að fallast
á að gefið verði eftir af launakröfum með því skilyrði að atvinnu-
rekendur greiði allt lífeyrissjóðagjaldið. Það myndi lækka láns-
kjaravísitöluna um 2%. Þá er bent á að lífeyrissjóðir gætu orðið
beinirþátttakendurí atvinnulífinu með hlutafjárkaupum. Erfyrir-
myndin hérlaunþegasjóðirnir í Svíþjóð? Þareru launþegarorðn-
ir beinir þátttakendur í atvinnulífinu I gegnum digra sjóði.
Sjónarmið ASÍ-forystunnar eru forvitnileg. í raun eru þeir að
boða samráð um atvinnu- og launastefnu næstu mánaða.
ÖNNUR SJÓNARMIÐ
J°N Óttar Ragnarsson,
sjónvarpsstjóri á Stöð 2,
skýtur aðvörunarskotum að
keppinautnum, Ríkisútvarp-
inu, i síðasta hefti Sjónvarps-
vísis Stöðvar 2. Fyrst eru
mamma sjónvarpsstjórans og
slöar 16 ára sonur vinar hans
kölluð til vitnis:
„Mamma kallaði það alltaf
„hið opinbera“ og óttabland-
in virðingin leyndi sér ekki í
málrómnum. Hið opinbera
vorum við öll.
Sextán ára sonur vinar
míns kallar þetta „helvítis
kerfið“ og er ekki annað að
sjá en þar mæli hann fyrir
munn margra jafnaldra sinna,
ef ekki stórs hluta þjóðarinn-
ar.“
Jón Óttar segir þaö því
miður staðreynd að líklegast
sé að sameiningartáknið (hið
opinbera) sé að verða „sam-
eiginlegt vandamál". Æ fleiri
klóri sér í höfðinu, segir Jón
Óttar, og spyrji sig hvort alda-
mótakynslóðin hafi nokkurn
tíma haft rétt fyrir sér um rík-
ið sem „samvisku þjóðarinn-
ar“. Og síðan hefst samfelld
gagnrýni:
„Og því miöur. Dæmin
blasa við hvert sem litið er.
Aðeins það nýjasta sker i
auga. Verðstöðvun sem allir
súpa seyðið af nema örfá, út-
valin ríkisfyrirtæki sem eru i
náðinni.
Gauksunginn er auövitaö
málsvari ríkisvaldsins, Ríkis-
útvarpiö fær 28% hækkun af-
notagjalda á meðan múl-
bundnir keppinautar skulu
kyngja hækkandi kostnaði og
rýrnandi tekjum.
Tímasetningin gat ekki ver-
iö unaðslegri. Nokkrum mán-
uöum eftir aö Rikisendur-
skoðun afhjúpaði slíkt bruðl
hjá stofnuninni að í einkafyr-
irtæki dygði það til ævarandi
brennimerkingar.
Staðreyndin er auðvitaö sú
að allir vita innst inni og
hlæja að því á tyliidögum, að
ríkið á mesta sök á sukkinu
og bruðlinu sem þjóðin borg-
ar af milljarða í refsivexti á
ári hverju.
Mest er sukkið í nokkrum
útvöldum ríkisfyrirtækjum
sem virðast geta sóaö fé á
báða bóga meðan allir aðrir
verða að beita ýtrustu útsjón-
arsemi tif þess eins að halda
velli.
Þetta allt veit auðvitað
þjóðin. Og hún veit að spill-
ingin í ríkiskerfinu er víða
orðin slik að hún dregur i sí-
fellt meiri mæli heiðvirða ein-
staklinga með sér ofan í
svaðið.“
Jón Óttar telur áfengis-
kaup hæstaréttardómara
fremur saklaust dæmi hjá
„hryllingnum sem þjóðin
hefur kynnst í gegnum tíðina
og þekkir orðið utanbókar:
Krafla, Ríkisskip, Saltverk-
smiðja og a.m.k. hundrað
önnur dæmi til viðbótar.
Dæmin um ruglandann eru
mýmörg, en hér skal aðeins
eitt tilgreint. Stöð 2 er braut-
ryðjandi i kostun, þ.e. sam-
starfi menningarstofnana og
atvinnulífs, sem flestum ber
saman um að gæti lyft grett-
istaki hvað varðar íslenska
menningu.
En hver eru viðbrögðin? Aö
flestu leyti neikvæð og ýmis-
legt bendir jafnvel til þess að
skattayfirvöld og rikisvaldið
séu aö undirbúa að setja
Stöðinni stólinn fyrir dyrnar í
þessu máli.
Hvað sem verður er hitt
Ijóst að hugsjónin er horfin
og í hennar stað er kominn
hefndarþorsti, enda minnir
rikið sifellt meira á varúlf í
varnarstöðu en það goð á
stalli sem einu sinni var.
Þetta þýðir ekki að einka-
fyrirtæki séu heilög bara fyrir
það eitt að þau hækka ekki
skattinn. Án efa mundu þau
spiliast eins hratt og rikið ef
þau byggju við sams konar
forréttindi.
Kjarni málsins er að upp-
ræta forréttindin sem skapa
spillinguna. Eina leiðin til
þess er að efla samkeppni,
ekki aðeins hjá þvi opinbera,
heldur einmitt á öllum svið-
um þjóðlífsins.“
í niðurlagi greinar sjón-
varpsstjórans segir frá óhjá-
kvæmilegu falli skurðgoðs-
ins af stalli:
„En hverju sem fjölmiðlar
fá áorkað á nýju ári er hitt
staðreynd sem enginn fær
umflúið að skurðgoð alda-
mótakynslóðarinnar, hið op-
inbera, er fallið af stallinum
og verður ekki framar endur-
reist. Spurningin nú er að-
eins þessi: Hversu hátt verð-
ur fallið!“
GARRI í Tímanum tekur
undir með leiðarahöfundi Al-
jpýðublaðsins að ekki sé
ástæða til að stofna annan
framsóknarflokk. En í leiðara
Alþýðublaðsins á miðvikudag
er vikið að vanda Jóns Bald-
vins og fleiri krata sem vilja
steypa „krötum" úr A-flokkun-
um I einn stóran jafnaðar-
mannaflokk. Lýsing Garra á
Framsóknarflokknum í Tím-
anum I gær er hinsvegar
nokkuð á öðrum nótum en
leiðari okkar gekk út á í fyrra-
dag. Framsóknarflokkurinn er
aldeilis ekki gamall fyrir-
greiðsluflokkur — en ... eins
og framsóknarmenn vita:
„... fylgir Framsókn því
stefnumerki að þjóðin eigi að
halda hér uppi öflugri fram-
farasókn á öllum sviðum
menningar- og atvinnulifs.
Framsókn vill stjórna hér
efnahagsmálum, en jafnframt
leyfa markaðslögmálum og
frjálsu framtaki dugnaðar-
fólks að njóta sín innan
þeirra marka sem engan
skaðar. Frjálshyggju Sjálf-
stæöisflokksins hafnar Fram-
sókn hins vegar alfarið.
Framsókn er félagshyggju-
flokkur sem styður sam-
vinnuhreyfinguna eindregið.
Framsókn byggir á því að við
hérlendar aðstæður sé þaö
öllum hagstæðast að menn
vinni saman að lausn sam-
eiginlegra viðfangsefna. Það
sé ekki til neins nema
ógagns að ætla sér að flytja
hingað inn hráar einhverjar
útlendar fræðikenningar
frjálshyggjunnar um mark-
aðslögmál og ríka einstakl-
inga sem öllu eigi að bjarga.
Þegar öllu er á botninn
hvolft verður ekki betur séð
en þeir formennirnir séu í
rauninni að tala um að stofna
nýjan Framsóknarflokk. Af
því stafar tilvistarvandi Al-
þýðublaðsins þessa dagana.
Þar sjá menn hvert stefnir og
skilja vitaskuld líka aö með-
an hér starfar öflugur og
frískur Framsóknarflokkur,
sem engum er vorkunn að
kjósa, er gjörsamlega út í
hött að vera að tala um aö
stofna annan slíkan. Eða er
ekki svo? Það er stundum
ekki asskotalaust fyrir menn
að þurfa að vera að vasast í
þessari pólitík.“
skrifar Garri í Tíma ...
Þrír Svíar æföu falIhlífarstökk. Flogið var upp í nokkur
þúsund feta hæó, en þaðan stukku mennirnir niður, einn
af öðrum. Allt gekk eftir þókinni hjá tveim þeim fyrstu, en
sá þriðji krækti fallhlífinni utan í flugvélina þannig að hún
rifnaði. Þegar vinurinn þaut á fljúgandi ferð til jarðar fram
úr félögum sínum heyrðu þeir hann hrópa: Guði sé lof að
þetta er bara æfing!