Alþýðublaðið - 03.02.1989, Blaðsíða 5

Föstudagur 3. febrúar 1Ö89
5
SJÁVARSÍÐAN
Fiskverð
SJOMONNUM MIS-
MUNAÐ VERULEGA
Meö tilkomu fiskmarkað-
anna hefur verö á fiski hækk-
að verulega umfram hiö svo-
kallaða landssambandsverö,
sem er í raun þaö verö sem
yfirnefnd verðlagsráðs sjávar-
útvegsins ákveóur á hverjum
tíma. í gegnum tíöina hefur
sjómönnum verið greitt fyrir
afla sinn samkvæmt þessu
verði, sem er lágmarksverð.
En nú sitja sjómenn ekki allir
við sama borð, því þeir sem
hafa möguleika á því að selja
afla sinn á fiskmörkuðunum
á SV-horni landsins fá
47—53% hærra verð en
landssambandsverðið kveður
á um, fyrir sambærilegan
fisk. Er þetta’samkvæmt
meðalveröi á fiskmörkuðun-
um á siðastliðnu ári. Úti á
landsbyggðinni, þar sem fisk-
mörkuðum er ekki til að
dreifa, fá sjómenn greitt sam-
kvæmt landssambandsverði
með fáum undantekningum,
samkvæmt upplýsingum Al-
þýðublaðsins. Þeir sjómenn á
landsbyggðinni sem Alþýðu-
blaðið hefur verið í sambandi
við telja sig hlunnfarna að
þessu leyti. Hvers eiga sjó-
menn úti á landsbyggðinni
að gjalda? er spurning sem
heyrist æ oftar. Ef litið er á
meðalverð á fiskmörkuðum á
siðastliðnu ári skýturenn-
fremur upp þeirri spurningu
hvort það verð sem yfirnefnd
verðlagsráðs sjávarútvegsins
ákveóur sé ekki löngu orðið
úrelt.
Aka aflanum langan veg
Á fiskmörkuðunum ráða
framboð og eftirspurn verð-
inu á fisknum. Þegar um-
boðsmenn fyrir erlenda fisk-
kaupmenn bjóða í fiskinn á
fiskmörkuðunum virðist
kaupverðið ekki skipta þá
neinu máli, ef þá fisktegund
vantar á erlendan markað.
Þetta hefur haft veruleg áhrif
á fiskverðið. í sjávarplássum
á landsbyggðinni er þessu
öðruvísi farið. Þar eru fáir
fiskkaupmenn í hverju
sjávarplássi og lögmálinu um
framboð og eftirspurn ekki til
að dreifa. Sjómenn í þessum
byggðarlögum verða að
sætta sig við að leggja upp
hjá fiskverkendum i þeirra
heimahöfn.
Til hvaða ráða hafa
sjómenn gripið?
Þeir sjómenn sem róa frá
verstöðvum í nágrenni SV-
hornsins hafa tekið það til
bragðs að aka aflanum á fisk-
markaðina. Þeir sem um
lengri veg hafa þurft að fara
hafa sent aflann í gámum á
markaðina. Þrátt fyrir tals-
verðan kostnað því samfara
hafa sjómenn fengið betra
verð fyrir afla sinn, þegar
flutningskostnaður hefur verið
dreginn frá, helduren þeir
hafa fengið i heimabyggð
sinni.
Tvö tonn = 38 þúsund
króna mismunur
Til að sýna fram á hver
mismunurinn á fiskmarkaðs-
verði og landssambandsverði
er skulum við gefa okkur eft-
irfarandi forsendur:
Bátur landar tveimur tonn-
um af fyrsta flokks slægðum
fiski ísuðum i kassa meó
meðalþunga 2,5 kílógrömm.
Samkvæmt landssam-
bandsverði skal greiöa fyrir
hvert kíló 33.42 krónur auk
10% kassauppbótar, sem
gerir samtals 36.76 krónur
fyrir kílóið. Fyrir þessi tvö
tonn fær báturinn þvi 73.520
krónur. Ef þessi tvö tonn
væru seld á fiskmarkaði
fengjust 55.56 krónur fyrir
hvert kíló eða samtals 111.120
krónur fyrir tvö tonn og er þá
gengið út frá meðalverði á
mörkuðunum það sem af er
þessu ári. Mismunurinn í
þessu dæmi er 37.600 krónur
fiskmörkuðunum í hag.
Þetta dæmi sýnir að
verulegur munur er á verði
eftir þvi hvort selt er sam-
kvæmt landssambandsverði
eða fiskmarkaðsverði. Þó ber
að geta þess að verðið á fisk-
mörkuðunum hefurverið í
hærri kantinum það sem af
er þessu ári. Meðalverð á
þorski hefur verið 55.56 kr.
hvert kíló frá áramótum. Með-
alverð á síðasta ári var 40.70
kr.
Af hverju er landssam-
bandsverð ekki í takt
við fiskmarkaðsverð?
Þegar ríkisstjórnin setti
bráðabirgðalög 20. maí 1988
og batt alla kjarasamninga til
10. apríl 1989 áttu sjómenn
eftir að ganga frá sínum
samningum, sem losnuðu
skömmu eftir að bráðabirgða-
lögin voru sett. Og þar með
voru samningarnir settir í
gildi án þess að nýir samn-
ingarværu gerðir. Launa-
hækkun sú sem tók gildi 1.
júní 1988 og var 10% náði
ekki til sjómanna. Nýtt fisk-
verð tók gildi 1. júni sl. og var
hækkunin aðeins 4,9% þrátt
fyrir að almenn laun hafi
hækkað á sama tíma um
10%. Þegar ný ríkisstjórn tók
við 28. september sl. var gild-
istími bráðabirgðalaganna
styttur til 15. febrúar og á
þeim tima skal fiskverð
hækka um 1,25%. Nú var
fiskverði sagt upp 26. janúar
sl. og áhöld eru um hvort
1,25%-hækkunin 15. febrúar
nær fram að ganga. Að sögn
Sveins Finnssonar hjá verð-
lagsráöi tekur hækkunin ekki
gildi eins og ráð var fyrir
gert. Óskar Vigfússon, for-
maður Sjómannasambands
íslands, er á öðru máli og
segist líta svo á að hækkunin
taki gildi svo framarlega sem
nýtt fiskverð liggi ekki fyrir
innan þess tíma. Hvað fram-
tiðin ber i skauti sér er ekki
vitað.
AFLAKÓNGUR VIKUNNAR
Pétur Jóhannsson skipstjóri á Skarfi GK666
EKKI VERIÐ AÐ SPARA AURINN
OG KASTA KRÓNUNNI
Aflakóngur vikunnar 22. til
28. janúar I989 var Pétur Jó-
hannsson, skipstjóri á Skarfi
GK-666. Hann var eina viku á
veiðum og landaði samtals
65.064 kílóum á Fiskmarkað
Suðurnesja.
Á Sjávarsíðunni, sem verður í
blaðinu hvern föstudag, verð-
ur aflakóngur vikunnar út-
nefndur.
Pétur var aflakóngur á vetr-
arvertíð í fyrra á Suðurnesj-
um og nú er hann aflakóngur
sl. viku yfir landið. Við tókum
hann tali og spurðum fyrst
hverju hann þakkaði þessa
velgengni.
Velgengnin öðrum
að þakka
Pétur sagði að útgerð
Skarfsins, Fiskanes, gerði vel
út. Þetta væri mjög góð út-
gerð þar sem menn væru ekki
að spara aurinn og kasta
krónunni, en þannig væri það
hjá mörgum útgerðarfyrir-
tækjum. Einnig sagði hann
að um borð væri línubeiting-
arvél og hefði hann hana
fram yfir marga aðra og gæti
af þeim sökum sótt lengra.
Pétur sagði að hann væri
með mjög góða áhöfn um
borð og það væri stór hluti af
þessari velgengni. í áhöfn
Skarfsins eru 15 menn, sem
hafa unnið lengi saman, og
mjög lítið er um mannabreyt-
ingar. Útiveran hjá þeim er yf-
irleitt vika og þeir róa að jafn-
aði þrjá róðra i mánuði með
löndunum og stoppum.
Áhöfnin á Skarfi á fjóra daga
í mánuði í landi.
Markaðirnir kjarabót
Pétur selur afla sinn á
Fiskmarkaði Suðurnesja. Við
spurðum hvort hann væri
sáttur við það verð sem hann
fékk, rúmar 57 krónur fyrir
hvert kílógramm. Hann sagð-
ist ánægður, það væri lítið
um fisk og því færi verðið
upp. Pétur sagði að sér fynd-
ist verðið á mörkuðunum vera
heldur of hátt, en hiö svo-
nefnda landssambandsverð
alltof lágt og ekkert í takt við
tímann.
Pétur sagðist þeirrar skoð-
unar, að þetta háa verð á
mörkuðunum væri útgerðar-
mönnunum að kenna, því
þeir hundsuðu að selja fisk á
mörkuðunum, þeir vildu frek-
ar verka hann sjálfir. Þar af
leiðandi væri minna framboð

á fiski og því færi verðið upp.
Ef útgerðarmenn hefðu sett
allan afla sinn í upphafi á
markaðina hefði orðið meira
jafnvægi í verðinu. Pétur
sagðist hlynntur fiskmörkuð-
um. Hann sagði að lands-
sambandsverð á fiski hefði
ekki hækkað í takt við annað
og þessi sala á markaðnum
væri mesta kjarabót á bátn-
um hjá sér fram að þessu.
Farinn aö læra á miðin
Þeir á Skarfi GK hafa róið
á Vestfjarðamið og aðallega
verið úti í köntum, í Víkurál
og á milli Víkuráls og Djúp-
áls. Þetta er sama veiðisvæð-
ið og Vestfjarðabátarnir sækja
á og einnig þrír aðrir bátar
sem eru með beitingarvélar.
Ekki sagðist Pétur eiga sína
eigin hóla á þessu svæði.
Hann kvaðst hafa róið á Vest-
fjarðamið í mörg ár og að-
spurður kvaðst hann vera far-
inn að læra á miðin.
Að lokum sagðist Pétur
skipta yfir á net þegar loðnan
gengi yfir; þar sem hann
gæti ekki beitt loðnu í beit-
ingarvélinni um borð.
AFLAKÓNGAR
FJÓRÐUNGANNA
Slðastlióna viku var mikið
gæftaleysi um allt land. Bátar
fiskuðu nokkuð vel þegar gaf á
sjó. Mest var um að bátar reru
með linu og hef ur af li á hana ver-
ió góður. allt upp i 250 kiló-
grömm á hvert bjóð, sem verður
aó teljast nokkuð gott.
Aflakóngar í einstökum lands-
hlutum vikuna 22.-28. janúar
1989 eru eftirtatdir:
Suðvesturland:
Skarfur GK-666
Útgerðarstaöur: Grindavik
Afli: 65.064 kg
Veiðarfæri: Lina
Skipstjóri: Pétur Jóhannsson
Vesturland:
Tjaldur SH-270 t
Útgeröarstaður: Rif
Afli: 31.200 kg
Veiöarfæri: Lina
Skipstjóri: Jóhann Kristinsson
Vestfirðir:
Vikingur III ÍS-280
Útgerðarstaður: ísafjöröur
Afli: 46.000 kg
Veiðarfæri: Lina
Skipstjóri: Skarphéöinn
Gislason
Noröurland:
Frosti ÞH-220
Útgerðarstaðun Grenivik '
Afli: 27.995 kg
Veiðarfæri: Lina
Skipstjóri: Jakob Þorsteinsson
Austurland:
Sæljón SU-104
Útgerðarstaður: Eskifjörður
Afli: 49.989 kg
Veiðarfæri: Net v
Skipstjóri: Ómar Sigurösson
Vestmannaeyjar: i
Styrmir VE-82 !
Útgerðarstaður: Vestmannaeyjar!
Afli: 17.500 kg !
Veiðarfæri: Net
Skipstjóri: Atli Sigurösson !