Alþýðublaðið - 03.02.1989, Blaðsíða 7

Föstudagur 3. febrúar 1989
7
ÚTLÖND
Umsjón: Ingibjörg Árnadóttir *
LEITIN AÐ
PATRICK RYAN
Bretar halda þvi fram að írski presturinn Patrick Ryan sé hryðjuverkamaður, írar
neita að framselja hann.
Spurningin er hvort prest-
ur standi á bak við þegar IRA
fær vopn frá Gaddhafi í
Líbýu eöa öörum alþjóöleg-
um vopnasölum. Bretar
standa fast á því og segja að
presturinn heiti Patrick Ryan.
Þeim hefur þó ekki tekist aö
sanna þetta.
Faöir Ryan er maður sem
breska leyniþjónustan hefur
reynt aö fylgjast meö um ára-
bil. Ekki hefur þó tekist aö fá
prestinn framseldan eöa
sannað á hann lögbrot. Því
hefur veriö haldiö fram aö
hann sé fulltrúi IRA erlendis.
Hann á einnig aö hafa haft
milligöngu um að „hvítþvo"
peningaupphæðir í Sviss og
aö vera milligöngumaður í
samskiptum við Gaddhafi.
Aöilar innan bresku leyni-
þjónustunnar segja að það
hafi verið faöir Ryan, sem
keypti vekjaraklukkurnar sem
notaöar voru til að tímastilla
sprengjurnar viö árásina i
Hyde Park í júlí 1982, en þá
létu fjórir hermenn lífið.
Af þeim sem þekkja hann
er fööur Ryan lýst sem mál-
efnalegum og traustvekjandi
manni. Upphaflega var hann
trúboöi í Tanzaníu. Vikuritið
„The Economist" segir að á
árunum 1954-1968 hafi faðir
Ryan stutt Julius Nyerere i
baráttu hans fyrir sjálfstæöi
landsins og brottför Breta.
Þegar hann kom aftur til föö-
urlandsins var aö byrja þaö,
sem Bretar kalla „the
troubles in Ireland". (Erfið-
leikana á írlandi þ.e.a.s. Norö-
ur-írlandi.) Næstu árin vann
Ryan viö aö útvega peninga
handa fjölskyldum þeirra
feöga, bræöra og sona, sem
sátu í norðurírskum fangels-
um án dómsuppkvaöningar.
Áriö 1974 yfirgaf hann eöa
sagöi sig úr munkareglu
sinni, Pallotiner-reglunni.
Hvaö hann hefur unniö að
síöan er erfitt aö spá í.
NEITAR
í viötali viö írska dagblaöiö
„Tipperary Star“ sagöi Pat-
rick Ryan: „Ég hefi aldrei
safnað peningum til vopna-
kaupa fyrir einn eða neinn ...
Ekki IRA eöa aöra ... ég hefi
aldrei keypt sprengiefni fyrir
IRA eöa aóra.“ Jafnframt
þessu neitaði hann aö vera
meölimur IRA.
Ryan á heimili í Brussel og
þegar Bretadrottning ætlaöi
aö koma í opinbera heim-
sókn til Belgíu í júlí í fyrra
fóru Bretar fram á aö fá Ryan
framseldan. Belgum þótti
sönnunargögn gegn honum
ekki nægilega pottþétt og
brugðu á þaö ráó aö flytja
prestinn í herflugvél til Ir-
lands. Síðan var heimili
Ryans rannsakað áöur en
drottningin kom og þá fund-
ust birgðir af efnum til að
framleiöa tímasprengjur, svo
eitthvaö hafa Bretartil síns
máls.
A meðan Irar athuguðu
sinn gang í sambandi viö
framsal fööur Ryans til Bret-
lands fékk hann aö fara
frjáls feröa sinna.
Þegar leiðtogafundur Evr-
ópuríkja stóð yfir 2. og 3.
des. sl. veltu fréttamenn því
fyrir sér hvort Margaret
Thatcher myndi dangla meö
handtöskunni í hinn írska
starfsbróður sinn! Frétta-
menn biðu í ofvæni eftir
fréttum af fundi Thatcher og
forsætisráöherra Belgíu Wil-
fried Martens, sem þau áttu
meö sér á fyrsta degi leið-
togafundarins. Járnfrúin skóf
ekkert utan af hlutunum og
tilkynnti Martens aö hún væri
bæöi „undrandi og særö“
vegna Ryan-málsins. Hún
neitaöi að taka til greina út-
skýringar Martens um að
neitun framsals Ryans væri
ekki af pólitískum ástæöum
heldur lagalegum — vegna
formgalla á framsalskröfu
Breta.
Belgir lýstu fundi forsætis-
ráöherranna tveggja þannig:
„Frú Thatcher geröi tilraun til
að gefa hr. Martens tilsögn í
belgískum lögum, sú tilraun
mistókst. Hún reiddist mjög,
en varö aö lokum aö viöur-
kenna aó hún þekkti ekki
lagabókstafi í Belgiu."
Irski forsætisráöherrann
frestaði sínum fundi með
Thatcher um sólarhring „af
persónulegum ástæöum", en
skæöar tungur segja aö hann
hafi haldið í þá von aö
Thatcherværi runnin reiöin
þegar að honum kæmi. Hann
slapp fyrir horn, fékk þó orö í
eyra fyrir það að Ryan léki
ennþá lausum hala.
FRÁVÍSUN
Um þaö bil 10-12 dögum
eftir Rhodosfundinn kom
skellurinn. írski dómsmála-
ráöherrann John Murray vís-
aöi kröfunni um framsal Ryan
frá, á þeim forsendum að þó
vissulega væru ástæöur, sem
gæfu tilefni til réttarhalda
gegn prestinum í Bretlandi,
væri ástæöa til aö ætla aö
mál hans fengi ekki réttláta
meóferð i Bretlandi. Hann
benti á aö bæói bresk yfir-
völd og breskir fjölmiðlar
væru stórorö þegar þau fjöll-
uöu um Patrick Ryan og
„æsingabragur" á allri þeirri
umfjöllun.
Margaret Thatcher svaraöi
þessu í breska þinginu á
þann veg aó „þetta væri stór-
móögun gegn öllum íbúum
þessa lands“.
Menn segja aö krossferð
Margaret Thatcher gegn
hryöjuverkum sé einhliöa og
án allrar málamiðlunar og
það svo, aö Mannréttinda-
dómstóll Evrópuþjóða í
Strassburg hafi kveöiö upp
úr um að bresku lögin um
hryðjuverk (þau nýju) inni-
haldi ákvaróanir, sem brjóti í
bága viö mannréttindi.
Thatcher hefur ákært
Belgiu jafnframt írlandi fyrir
að berjast gegn hryöjuverk-
um ( orði en ekki á borói.
Hún tekur ekki til greina um-
hyggju beggja landanna fyrir
aö réttlætis sé gætt í hví-
vetna.
Frændi Patrick Ryan, Tom
Ryan aö nafni, sagöi í viðtali
viö BBC, aö trúlega yröi Pat-
rick Ryan áfram í írlandi, þar
sem hann nyti verndar
kaþólsku kirkjunnar. Frænd-
inn heldur því fastlega fram,
aó Ryan sé saklaus. Hann
segir eina afbrot prestsins
vera, aö hann sjái þeim fjöl-
skyldum fyrii fatnaöi og mat,
sem eiga fyriuinnur sínar í
fangelsi í N-ídandi, eöa hafi
misst þær í aiökum. Þaö má
vera aö einhverjir kalli þaö
stuóning viö TÁ segirTom
Ryan „en þá rum viö líka
sek, þúsundum sarnan."
(Det fri Aktuelt)
Gömul mynd af Patrick Ryan,
írska prestinum, sem hefur slopp-
ið undan hinum langa armi laga í
Bretlandi.