Alþýðublaðið - 28.04.1995, Blaðsíða 11

HELGIN 28. APRÍL -1. MAÍ1995
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
k
11
i
1
M e
spurði Aguilera um þessa efnahags-
aðstoð, sagði hann einfaldlega:
„Wall Street greiðir bara sjálfu sér
aftur lánin til Mexíkó. Þetta eru fyrst
og fremst efnahagsaðstoð á pappfr-
unum.“
Hin mikla ólga á gjaldeyrismark-
aði landsins hefur gert það að verk-
um að það hriktir í íjármálastofnun-
um í Mexíkó. „Margir bankar munu
verða gjaldþrota,“sagði Aguilera við
mig. Erlendir fjárfestar jafnt sem
lánadrottnar landsins hafa einning
sett spumingamerki sett við sjálf-
stæði Seðlabankans í Mexíkó og tal-
ið hann of tengdan pólitískri stjóm-
un.
Atvinnuvegir, vömframleiðsla,
útflutningur og vinnuþekking var
ekki nægjanleg til að standa undir
jafn öflugum fjárfestingum á jafn
skömmum tíma. Kreppan er því fyrst
og ffemst peningaleg. Núverandi
kreppa er ekki skuldasúpudrama
eins og átti sér stað í upphafi níunda
áratugarins.
Það er reyndar lítil huggun fyrir
Mexíkana að vita að kreppan þeirra
er „bara“ gjaldeyriskreppa, peninga-
leg kreppa, sem getur gerst í hvaða
þjóðríki sem er sem reynir að við-
halda vitlausri gengisskráningu of
lengi. En peningaleg kreppa getur
orðið að stjómmálalegri kreppu.
Þess vegna er gengishrunið pólitísk
púðurtunna.
Þetta vita meðal annars Banda-
ríkjamenn - landamæraþjóðin - og
spumingin sem þeir spyija sig er
þessi: Hve riðandi er Mexíkó? Full-
Merkileg saga: Indíánar í Mexíkó stóðu að mörgu
leyti á hærra menningarstigi en Evrópubúar. Menn-
ing þeirra var lögð í rústir - en eftir standa risavax-
in minnismerki.
komið hmn yrði áfall fyrir Bandarík-
in og myndi þýða að hjarðir af Mex-
íkönum myndu leita norður á bóginn
yftr landamærin og eyðileggja efna-
hagslegt jafnvægi og tengingu milli
ríkjanna. En spumingin er einnig
mikilvæg fyrir erlenda fjárfesta, þá
sem eiga þegar peninga í fyrirtækj-
um og verðbréfum í Mexíkó og þá
sem hafa hug á að fjárfesta í framtíð-
inni.
Kreppan í Mexíkó hefur haft vem-
leg áhrif á önnur lönd í Suður-Amer-
íku eins og Argentínu og Brasilíu og
veikt tiltrú Vesturlanda á ijárfestingu
í Þriðja heiminum.
Gengishrun: Paradís fyrir
ferðamenn
Ástandið í Mexíkó á líðandi
stundu er ekki beysið: Vextir em
komnir yfir 90%
meðan yfirvöld
reyna að forða
bankakerfinu frá
hmni. Verðbólgan
í 14% og stefnir
óðfluga upp á við,
sennilega í 40%.
Hvað þýðir
gengishmnið fyrir
rekstur íyrirtækja?
Svarið er einfalt:
Uppsagnir og sam-
drátt. Hótelstýra í
borginni Guadalaj-
ara sagði við mig,
að hún væri alveg
hætt við að reyna
að kaupa aðföng frá
Bandaríkjunum eins og hún hefði
verið vön. Það myndi einfaldlega
ríða hótelrekstrinum að fullu.
Ferðamannaiðnaðurinn, þriðji
stærsti atvinnuvegur í Mexíkó, bæði
og græðir og tapar á hinni miklu
gengisfellingu. Kaupmáttur ferða-
manna með erlendan gjaldeyri marg-
vex og sú staðreynd lokkar fleiri
ferðamenn til landsins. Jafnvel
ferðamaður frá íslandi með aumar
krónur verður margfaldur að burðum
í gengishmninu mexíkanska.
Það var til dœmis afar fróðlegt að
vera verðkönnun í dœmigerðri
kjörbúð í ferðamannabœnum Pu-
erto Vallerta. Svona hljóðuðu vöru-
verðiit ííslenskum krónum:
2 lítrar af Pepsí: 35 krónur
12 egg: 65 krónur
Kílóið afadvocado: 40 krónur
Kíló af bönunum: 10 krónur
Jógúrtdolla: 13 krónur
Einn lítri afmjólk: 24 krónur
Stórt fransbrauð: 14 krónur
Grillaður kjúklingur: 100 krónur
Fyrir þá sem hafa garnan af því
að drekka áfengi í sumarleyfinu
hljóðuðu verðin á þennan veg:
6 dollur af bjór: 100 krónur
1 lítri af Smimojf vodka:
220 krónur
1 pottur afKahlúa: 270 krónur
Flaska aftequila:
frá 180-370 krónur
Það er því ljóst, að það er sannar-
lega þess virði að leggja á sig langt
flug til Mexíkó og örlítið hærra far-
arverð, því kostnaður við mat og
drykk er mun lægri í þessu gengis-
ástandi en í ferðamannalöndum Evr-
ópu. En auðvitað má búast við verð-
bólgu í kjölfarið sem mun hækka
vömverð eitthvað.
Hinar neikvæðu hliðar gengis-
fellingarinnar fyrir ferðamanna-
iðnaðinn em auðvitað þær, að verð-
gildi pesóans er minni. Tekjum-
ar falla ef ekki er greitt í
erlendri mynt. Þess vegna reyna öll
hótel sem ég gisti að setja reikning-
inn á dollara og margar búðir reyndu
einnig að skrifa reikninga greiðslu-
kortsins á bandaríska dali. Þegar
ég bað um að greiða í pesóum,
neitaði enginn og tóku á móti
greiðslum í innlendri mynt en
ekki alltaf með brosi.
Gata i Reykjavík eftir Snorra Arinbjarnar.
■ Harald Bergstedt
Sósíalistasöngur
Magnús Ásgeirsson færði í íslenskan búning.
(Lag: Det gaar en Stormtid over Verden.)
Um heim fer þytur storms og stríða.
Nú stoðar engum blundur vær.
í ysi dagsins annatíða
oss örlaganna skóhljóð nær:
Sjá, fána á stöng
ber fylking breið
mót sól með söng
á sigurleið!
Sá fáni er krafa um frelsi manna,
sú fylking heimili öreiganna,
sá söngur hróp frá hæð að strönd:
Vér heimtum völd um gervöll lönd!
í þúsund ár vér höfum hneigt oss
við harðstjóranna veldisstól
og fyrir þeirra boðum beygt oss,
sem bæði rændu oss jörð og sól.
Nú heimtar stétt,
sem braut sitt band,
sitt líf - sinn rétt,
sitt ljós - sitt land!
Vér fellum hina fáu, háu,
vér frelsum hina mörgu smáu!
Kom, langhrjáð fólk, frá fjalli að strönd!
Tak forráð landsins þér í hönd!
Þú gamli þjónn, þú þreytti maður
af þrælkun rangláts samfélags,
skalt loksins augum loka glaður
við ljóma af sól hins nýja dags.
Þú æskuher,
fylg oss í stríð,
unz sigrað er
í hinztu hríð!
Sjá safnast öreiga allra þjóða.
Kom einnig þú, þitt lið að bjóða!
Senn tengja þjóðir tryggðabönd.
Vér tökum völd um heimsins lönd!
Ljóðið birtist fyrst í Sunnu-
dagsblaði Alþýðublaðsins, 29.
september 1935. Magnús Ás-
geirsson var mikilvirkasti Ijóða-
þýðandi aldarinnar. Á þessu
ári eru 40 ár frá andláti hans.
Magnús Ásgeirsson
1901-1955.
1