Morgunblaðið - 16.09.2003, Blaðsíða 22

LISTIR
22 ÞRIÐJUDAGUR 16. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Ó
PERA fyrir alla er yf-
irskrift dagskrár Ís-
lensku óperunnar nú í
vetur. Bjarni Daníels-
son óperustjóri segir
þrjár meginástæður fyrir því að
þetta slagorð var valið.
„Í fyrsta lagi fullyrðum við að í
dagskránni verði að finna verk við
allra hæfi. Við höfum líka valið tón-
skáld sem eiga það sammerkt að
hafa skrifað músík fyrir alla. Þeir
voru allir miklir handverksmenn og
sömdu verk við alþýðuhæfi. Þriðja
ástæðan er sú að ef við ætlum að
reka alvöru óperuhús í þessu fá-
menna samfélagi okkar þýðir ekki að
byggja upp starfsemi sem höfðar að-
eins til fárra, heldur verður það sem
við bjóðum upp á að vera fyrir alla.“
Vetrardagskrá Óperunnar hefst
að þessu sinni norður í Eyjafirði með
tónleikunum Mozart fyrir sex í
Laugarborg 21. september. Þar
flytja Chalumeaux-tríóið og þrír af
fastráðnum söngvurum Íslensku
óperunnar tónlist fyrir söngvara og
klarinettutríó eftir Mozart. Úr Eyja-
firði víkur sögunni til Vest-
mannaeyja, 5. október, þar sem
verður gestasýning á óperutvenn-
unni Madama Butterfly og Ítölsku
stúlkunni í Alsír. Þrjár sýningar
verða svo á óperutvennunni í Ís-
lensku óperunni 11., 19. og 25. októ-
ber. Bjarni Daníelsson segir að þótt
Íslenska óperan sé sjálfseign-
arstofnun sem starfar fyrst og
fremst í Reykjavík sé hún í huga
flestra þjóðarópera Íslendinga.
Óperan vilji leggja sitt af mörkum til
að efla og auka tengslin við lands-
byggðina og eru samstarfið við Eyja-
fjarðarsveit og heimsóknin til Vest-
mannaeyja kærkomin tækifæri til að
undirstrika þetta mikilvæga hlut-
verk Íslensku óperunnar.
Seladrengur í leit að framtíð
Ný íslensk ópera fyrir unglinga,
Dokaðu við, verður frumsýnd 12.
nóvember. Hún er eftir Kjartan
Ólafsson og Messíönu Tómasdóttur
og er byggð á ljóðum þriggja skálda,
þeirra Theodóru Thoroddsen, Þor-
steins frá Hamri og Péturs Gunn-
arssonar. Skólasýningar verða í
Óperunni dagana 12., 13., 19. og 20.
nóvember, auk þess sem ein almenn
sýning verður sunnudaginn 16. nóv-
ember. Uppsetningin er sam-
starfsverkefni Strengjaleikhússins
og Íslensku óperunnar. Með söng-
hlutverkin fara Garðar Thór Cortes
tenór og Marta Guðrún Halldórs-
dóttir sópran. Dansari er Aino
Freyja Järvelä, en hún hefur einnig
samið dansana. Þriggja manna
hljómsveit skipa þeir Kjartan Ólafs-
son, hljómborð, Kolbeinn Bjarnason,
flauta, og Stefán Örn Arnarson,
selló. Tónlistin er eins og áður sagði
eftir Kjartan Ólafsson og handrit,
leikmynd, búningar og brúður eftir
Messíönu Tómasdóttur en hún er
einnig leikstjóri sýningarinnar.
Hönnuður lýsingar er David Walt-
ers.
Messíana segir hugmyndina að
verkinu hafa verið lengi að þróast
með sér. „Ljóðin sem verkið byggist
á hafa lengi fylgt mér. Í ljóðum Þor-
steins eru mín uppáhaldsljóð eins og
Ísland, þar sem hann ber saman
manneskjuna og landið. Ég er lengi
búin að ganga með hugmynd að sögu
um seladreng sem ferðast í gegnum
þessi ljóð, og varð ljóst að þetta væri
efni í óperu. Mér finnst Kjartan
Ólafsson dásamlegt tónskáld og tón-
list hans við verkið er óskaplega fal-
leg.“ Messíana vinnur verkið í þaula
eins og fyrri óperur sínar, og gert er
ráð fyrir að óperuna megi nýta á
margan hátt í mið- og unglingastigi
skólanna, jafnframt því sem skóla-
krökkum verður boðið að sjá verkið.
„Þráðurinn í verkinu er sá að
drengurinn fæðist í þjóðsögu – hann
er sonur selakonunnar í þjóðsögunni
Sjö börn í sjó og sjö í landi, og
ferðast í gegnum landið – í tíma og
menningu, til nútímans. Í nútíman-
um hittir hann ástina sína. Þannig er
þetta nútímasaga, en ræturnar eru í
þjóðsögunni og í landinu. Þessi ungi
maður eignast sjálfur lítinn dreng
með selsaugu. Hann er búinn að vera
að leita lengi að framtíðinni, þegar
hann ákveður að hætta leitinni, og
skapa sína framtíð sjálfur.“
Snorri Wium verður
Werther ungi
Óperan Werther eftir Jules
Massenet verður frumsýnd í styttu
formi 22. nóvember. Þrjár sýningar
verða á Werther; 22., 27. og 29. nóv-
ember. Stuttformið er eins og nafnið
gefur til kynna stytt útgáfa af lengri
óperu. Í stuttforminu er óperan svið-
sett og leikin þannig að sagan skili
sér til áhorfandans, en sviðsmynd,
búningum, lýsingu og annarri um-
gjörð er í hóf stillt. Eins er hljóð-
færaskipan einfölduð og oft aðeins
stuðst við eitt píanó eða píanó og fá-
ein önnur hljóðfæri.
Verkið er eins og nafnið gefur til
kynna byggt á frægri skáldsögu
Göthes, Raunum Werthers unga, en
með aðalhlutverkið í sýningu Óper-
unnar fer Snorri Wium.
Fígaró snýr aftur
Stærsta verkefni Óperunnar á
vormisseri verður Brúðkaup Fígarós
eftir Mozart, sem frumsýnt verður
29. febrúar. Ólafur Kjartan Sigurð-
arson verður í hlutverki Fígarós,
eins og í óperu Rossinis, Rakaranum
í Sevilla sem Óperan sýndi í fyrra.
Auður Gunnarsdóttir verður í hlut-
verki greifynjunnar og Bergþór
Pálsson í hlutverki greifans; Hulda
Björk Garðarsdóttir verður í hlut-
verki Súsönnu, Sesselja Kristjáns-
dóttir í hlutverki Cherubinos og
Davíð Ólafsson í hlutverki Bartolós,
sem hann söng líka í fyrra í óperu
Rossinis.
Carmen eftir Bizet verður sett
upp í stuttformi og sýnd úti á landi.
Hlutverkaskipan er ekki að fullu
ákveðin, en að sögn Bjarna er gert
ráð fyrir að fastráðnir söngvarar
verði í helstu hlutverkunum og
Snorri Wium í hlutverki Don Josés.
Einnig verður á dagskrá Óper-
unnar í vetur að minnsta kosti ein lít-
il ópera sem sýnd verður í hádegi.
Fyrst varð fyrir valinu óperan Moz-
art og Salieri eftir Nikolaíj Rimskíj-
Korsakov. Óperan lýsir samskiptum
tónskáldanna Mozarts og Salieris og
byggist á sömu sögu og leikrit Pet-
ers Shaffers sem síðar varð víðfrægt
í kvikmyndinni Amadeus, um að
Salieri hafi verið valdur að dauða
Mozarts. Óperan verður sýnd í há-
deginu fáein skipti meðan á sýn-
ingum á Brúðkaupi Fígarós stendur.
Tónleikaraðir haust og vor
Haustkvöld í Óperunni er yf-
irskrift nýrrar tónleikaraðar á haust-
misseri. Fyrstu tónleikarnir verða
miðvikudagskvöldið 24. september
en þá fagnar Ólafur Kjartan Sigurð-
arson baritón 35 ára afmæli sínu með
söng og með honum á píanó leikur
Jónas Ingimundarson. 17. október
verða haldnir tónleikar í minningu
dr. Victors Urbancic en á þessu ári
eru liðin 100 ár frá fæðingu hans.
Sjónum verður beint að þætti dr.
Urbancic í íslenskri óperusögu en
hann var atkvæðamikill á því sviði.
Sviðsett verða atriði úr Rigoletto, en
það var fyrsta óperan sem Urbancic
stjórnaði hér og um leið fyrsta óper-
an sem flutt var í Þjóðleikhúsinu með
íslenskum söngvurum og hljómsveit.
Einnig verða flutt atriði úr Leð-
urblökunni, Töfraflautunni, La trav-
iata og I Pagliacci. Flytjendur eru
fastráðnir söngvarar Íslensku óper-
unnar og nýráðinn tónlistarstjóri Ís-
lensku óperunnar, Kurt Kopecky.
Þriðju og síðustu tónleikarnir í þess-
ari röð verða 1. nóvember en þá
syngur Jóhann Friðgeir Valdimars-
son tenór ásamt öðrum söngvurum
Íslensku óperunnar og Sigrúnu
Hjálmtýsdóttur sópran. Kurt Kop-
ecky leikur með á píanó. Með þess-
um tónleikum kveður Jóhann Frið-
geir Íslensku óperuna að sinni en
hann hefur verið ráðinn til að syngja
við óperuhús í Þýskalandi í vetur.
Hádegistónleikaröð haustmisseris
hefst þriðjudaginn 14. október og er
umsjónarmaður hennar Davíð Ólafs-
son bassi. Píanóleikari á öllum há-
degistónleikunum verður Kurt
Kopecky. Fernir tónleikar eru í röð-
inni; hinir fyrstu, þriðjudaginn 14.
október, bera yfirskriftina „Nú er
það svart“ og eru tileinkaðir Paul
Robson en þar syngur Davíð negra-
sálma. „Verdi fyrir söngvara á barmi
taugaáfalls“ er yfirskrift næstu há-
degistónleika, þriðjudaginn 28. októ-
ber, og þarf vart að skýra þá yf-
irskrift frekar. Ólafur Kjartan
Sigurðarson baritón er gestur Dav-
íðs á tónleikunum. „Frosin tár“ er yf-
irskrift þriðju hádegistónleikanna, 4.
nóvember, þar sem Davíð syngur
valin ljóð úr Vetrarferðinni eftir
Schubert. Á fjórðu og síðustu tón-
leikunum í þessari röð, þriðjudaginn
25. nóvember, verða svo flutt nokkur
atriði úr Rósariddaranum eftir Rich-
ard Strauss, undir yfirskriftinni
„Uxahali í hádeginu“. Söngvarar
ásamt Davíð á þessum tónleikum
verða þau Sesselja Kristjánsdóttir
mezzósópran og Ólafur Kjartan Sig-
urðarson baritón.
Hulda Björk Garðarsdóttir hefur
svo umsjón með fernum hádegistón-
leikum vormisseris.
Í febrúar verður brugðið upp
Svipmynd úr óperuheiminum, svip-
mynd í tali og tónum af Sigrúnu
Hjálmtýsdóttur sópransöngkonu og
ferli hennar.
Tónlistarstjóri ráðinn
að Íslensku óperunni
Kurt Kopecky, sem hefur verið
ráðinn tónlistarstjóri Íslensku óp-
erunnar til þriggja ára, tekur til
starfa um næstu mánaðamót. Hann
er Austurríkismaður og menntaður í
Vínarborg. Hann hefur starfað sem
hljómsveitarstjóri, söngþjálfari og
æfingastjóri í Biel-Solothurn-
leikhúsinu í Sviss síðastliðin fjögur
ár. Sem tónlistarstjóri Óperunnar
mun Kurt sinna margvíslegum verk-
efnum og koma fram bæði sem
hljómsveitarstjóri og undirleikari
auk þess að hafa umsjón með allri
þjálfun og vinnu söngvara við húsið.
Bjarni Daníelsson
segir að mikill fengur
sé að komu Kopeckys
hingað. „Hann verður
leiðtogi tónlistar í
húsinu, er mjög fjöl-
hæfur tónlistarmaður
og býr að reynslu og
þekkingu sem við höf-
um oft þurft að sækja
í margar áttir.“
Kurt Kopecky er
enn við störf við óper-
una í Biel í Sviss, en í
samtali við Morgun-
blaðið kveðst hann
hlakka mjög til að
takast á við nýtt starf
á Íslandi. „Ég kom
fyrst til Íslands 1999,
þekkti hér söngvara sem nú starfa
við Íslensku óperuna. Þegar ég
heyrði af því í fyrra að staða tónlist-
arstjóra við Íslensku óperuna væri
laus varð ég strax mjög spenntur,
enda hafði ég fylgst svolítið með ís-
lensku tónlistarlífi gegnum vini mína
hér. Í febrúar kom ég í heimsókn í
Óperuna og ræddi við Bjarna óperu-
stjóra og það varð úr að ég fengi
starfið. Ég kom aftur í maí og nú í
ágúst til að undirbúa vetrarstarfið og
ég flyt til Íslands um mánaðamótin.“
Kurt Kopecky segist hreint ekki
hafa látið aðstæður í Gamla bíói
hræða sig frá því að koma. „Ég er
búinn að starfa hér í Biel í þrjú ár, og
tónlistarstjóri hér var Marc Tardue,
sem starfaði sem hljómsveitarstjóri
á Íslandi um tíma á níunda áratugn-
um. Ég vissi því frá honum um að-
stæður hér, og að hér væru settar
upp í mesta lagi tvær óperur á ári.
Við Bjarni Daníelsson höfum rætt
þessi mál, og á Íslandi erum við með
óperuflokk ef svo má segja, – fólk er
ekki ráðið bara í eitt og eitt verkefni,
– heldur í ýmis verk til nokkurra ára.
Mér finnst þetta fyrirkomulag
heillandi, vegna þess að það býður
upp á margvíslega möguleika við að
útfæra óperustarfið.“ Auðheyrt er á
Kurt Kopecky að hann er þegar
kominn vel inn í ýmis mál hér og
kemur vel undirbúinn til starfsins.
Hann segir að til hafi staðið að sýna
Brúðkaup Fígarós á haustönn, en að
nauðsynlegt hafi verið að fresta sýn-
ingunni framyfir áramót. „Þá þurft-
um við að velja annað verk sem höfð-
aði bæði til óperugesta og væri
jafnframt ögrandi fyrir söngvarana.
Mér fannst Werther áhugavert verk,
bæði vegna þess að óperan hefur
ekki verið sýnd á Íslandi áður,
söngvarahópurinn passar líka vel í
hlutverkaskipan óperunnar og einn-
ig vegna þess að langt er síðan
frönsk ópera hefur verið sett upp í
Íslensku óperunni.“
Kurt Kopecky segir erfitt að segja
hvað hann myndi vilja gera ef allir
hans draumar um nýja starfið gætu
orðið að veruleika. „Ég get kannski
sagt þér það þegar ég er kominn bet-
ur af stað. Hins vegar vil ég mjög
gjarnan setja upp verk sem ekki hafa
verið sýnd á Íslandi áður, – ég tel það
mjög mikilvægt.“
Unnusta Kurts Kopeckys er einn
fremsti fiðluleikari Finna í dag, Reka
Szilvay, sem hefur á síðustu árum
heillað tónleikagesti og gagnrýn-
endur um allan heim með stórkost-
legum fiðluleik sínum. Kurt Kopecky
kveðst vonast til þess að unnustan
komi til með að leika eitthvað hér á
landi, þótt engin áform séu um það
ennþá. „Ég veit að hún hefði mikinn
áhuga á að spila á Íslandi, og ég hef
auðvitað áhuga á því einnig,“ segir
nýráðinn tónlistarstjóri Íslensku
óperunnar, Kurt Kopecky.
Nýr tónlistarstjóri og ný íslensk unglingaópera á fjölum Íslensku óperunnar í vetur
„Mikilvægt að setja upp verk sem
ekki hafa verið sýnd hér áður“
begga@mbl.is
Morgunblaðið/Þorkell
„Ég vil mjög gjarnan setja upp verk sem ekki hafa verið sýnd á Íslandi áð-
ur, – ég tel það mjög mikilvægt,“ segir Kurt Kopecky tónlistarstjóri.
Messíana Tómasdóttir,
annar höfunda óper-
unnar Dokaðu við.
Bjarni Daníelsson
óperustjóri: „Óperan á
að vera fyrir alla.“
JÓHANN Friðgeir Valdimarsson tenórsöngvari
lætur í haust af störfum við Íslensku óperuna,
þar sem hann hefur verið fastráðinn í rúmt ár.
„Þegar við fluttum Macbeth síðasta vetur kom
hingað umboðsmaður sem heyrði í mér og vildi
strax fá mig í vinnu út um alla Evrópu. Ég var
búinn að vera með tvær stórar umboðsskrifstofur
í sigtinu, án þess að nokkuð kæmi út úr því,
þannig að ég sló til. Ég fór út og söng fyrir
nokkur góð óperuhús í Þýskalandi og fékk tilboð
frá þeim öllum. Við nýi umboðsmaðurinn höfum verið að vinna úr
þessum tilboðum og ég fer út um miðjan nóvember að kanna þetta
nánar. Mér hefur verið boðið að syngja Pinkerton í Madama Butt-
erfly, í Toscu og Macbeth. Ég er þó ekki búinn að ákveða hverju
þessara tilboða ég tek, það á eftir að koma í ljós, og fyrr get ég
ekki sagt við hvaða óperuhús ég verð.“
Þrjú tilboð frá Þýskalandi