Tíminn Sunnudagsblað - 19.02.1967, Side 8

tugu og fimm cegundir, íæðu
na úr vatnagróðri og skorkvik-
'lum. Ég er hrifnastur af þurr-
/stri fæðu, sem ég fæ frá Hong
ng, og fiskarnir ekki siður Sum
flysja hrátt kjöt í kerin. Það er
rnasta fæða, en slæmt, ef flysjáð
r of mikið í einu. Þá feliur af-
angurinn til botns, úldnar og
jnengar vatnið.
— Hverjar eru helztu tegundir
skrautfiska, sem gefur aö iíta í
kerum hér á landi?
— Algengust er Lebistes reti-
culatus eða „Guppy“, ef til vill
gætum við íslendingar kaliað
hann „netaöouna“. Tegund þessi
er upprunnin i Venezuela, smávax-
in, en er mjög harðger og lifir
eigmlega hvar sem er og við hvaða
skjlyrði sem er. Hún er mjög hent-
ug i ker í umsjá barna. Hún fæð-
ir bíandi seiði og fjölgar ört, en
hj;. æ.ctuðum netabobbum hefur
orðið vart úrkynjunar- Kerlingarn
ar deyja eftir got. Hér hef ég og
afbrigði, slörbobba, en sporðugg-
inn líkis litfögrum slóða.
Fegurstur þykir mér vera sí-
amskur bardagafiskur eða Betta
splendens, ættaður frá Síam. Hon-
um hæfir heitið „berserkur". Hann
er dökkblár eða fjólublár og ugg-
arnir mjög litfagrir. Hann er
kenndur til orustu, þar eð tveir
karlfiskar mega ekki hittast a fórn-
um vegi, þá heyja þeir einvigi, sem
lyktar ekki, fyrr en annar drepst.
Síamsbúum þykir hinn mesti un-
aður að fylgjast með slíkri viður-
eign. Grimmdin er viðurstyggiieg.
Þeir rífa hvor annan á hol. En
því verður ekki neitað, að falleg
asiur er berserkurinn, þegar iiann
er grimmur. Því til sönnunar er
nóg að setja tvo karlberserki i
sína hvora suitukrukkuna og láta
þá sjá hvor annan. Uggarnir
slæaka, þenjast út og glóa i öll-
um regnbogans litum. Þetta eru al
sterkustu fiskar, sem ég hef komizt
í kynni við, enda lifa þeir 1 skolp-
ræsum og drulludýjum. Ég man,
að eitt sinn fékk ég bala frá Dan-
mörku, og hafði, að því er virtist,
allt drepist á leiðinni. Þegar ég
opnaði ílátið, gaus upp fnykur mik
ill, svo ég sá mér þann kost vænst
an að fleygja innihaldinu þegar í
stað. Einhverra hluta vegna rótaði
ég þó í grugginu, og þá voru
þar nokkrir berserkir, hinir spræk
ustu, og létu sér aðstæður vel nka.
Það er ekki auðhlaupið að rækta
þá, þvi karlinn á það til að bíta
kerlingu, er hún hefur hrygnt, og
jafnvel steindrepa hana. Missætti
hjóna á milli eru barnaleikur á
við heimilishald berserkjaiins.
Hér sérðu „Black-Molly“ eða
„syrtling". Þetta er algengur
skrautfiskur í kerum. Hann fæðir
lifandi seiði. Fyrr í vetur áttu tvær
syrtlingakerlingar seiði í kerinu
þessu, önnur eitt hundrað og "sex-
tán og hin sextíu og sex. Öll fjöl-
skylda mín sat hérna niðri og fylgd
ist með gotinu. Það var hreinasta
furða að sjá, hvernig seiðamergð-
in streymdi út um gotraufina á
þeim. Þar virtist ekkert lát á. Og
þannig gjóta syrtlingakerlingarnar
á fjögurra til fimm vikna fresti,
ef fiskaeldismaðurinn gætir ekki
allrar siðsemi.
— Er unnt að fá skrautfiska til
að tímgast í kerum í heimahúsum?
—í heimahúsum getur fólk lát-
ið þá fiska tímgast, sem fæða lif-
andi seiði, en töluverða natni og
kunnáttu þarf til að fá hrognfiska
til að auka kyn sitt. Kaupi fólk
hrognfisk, skiptir engu máli, hvort
það sé karldýr eða kvendýr.
Hér sérðu ókrýndan konung
allra skrautfiska og þann, sem
þekktastur er, „skallann“ eða
Pterophyllum scalare, við geturn
ef til vill kallað hann „brand“,
hann er bröndóttur mldið. Brand-
ur er upprunninn frá Amazon-
fljóti, finnur nokkuð til sín og er
æði matarfrekur og rúmfrekur. Til
eru mörg ræktuð afbrigði. Hinn
upprunalegi er auðkenndur með
heitinu „risabrandur“. Hér hef ég
til dæmis svart afbrigði. Þetta er
hrognfiskur og er ærið vandlátur
á fæðingarheimili. Hann hrygnir
einungis á grænt laufblað, þýðir
ekkert að bjóða nonum grænan
plastborða, hann heimtar sitt
„ekta“ laufblað, helzt ílangt. Kerl-
ingin hrygnir á blaðið, leggur
hrognin í röð, og á eftir fylgir
karlinn og sprænir frjóvökvanum
yfir. Síðan gæta foreldrarnir hrogn
anna, og það er hrein unun að
sjá, hve annt þau láta sér um þau.
Þau synda og dóla í kringum lauf-
blaðið og blaka uggum, svo vatn-
ið umhverfis hrognin sé á hreyf-
ingu. Eftir sólarhring eða svo
koma seiðin.
— Hver er þessi stórvaxni, hvít-
leiti?
— Þetta er blár gúramí eða
blámi. Hann er meðlimur þekktrar
skrautfiskafjölskyldu frá Austur-
Asíu, svonefndra „gúramífiska“.
Auðkenni þeirra eru langir fálm-
arar, er vaxa niður undan eyrugg-
unum. Helztir eru colisa lalia eða
„dverg-gúramí“, frá Indlandi, og
þá Trichogaster leeri eða „perlU-
gúramí“, sem lifir víða í
Austur-Asíu, og loksins þessi,
blámi, eða Trichoagaster trichopte-
rus var sumatranus frá Súmötru.
Fjölgunarhættir þlámans eru
hinir furðulegustu. Þegar karlinn
sér, að kerling er komin að hrygn-
ingu, býr hann til hreiður úr slím-
vökva, sem hann gefur frá sér.
Hreiður þetta getur orðið allstórt.
Þegar hreiðurgerð er lokið, snýr
karl sér að kerlingu og vill ving-
ast við hana. Hún tekur honum
vel og upphefst fádæma kærleiks-
ríkt ástarspil. Þú ættir að sjá
þetta. Þessir hérna gerðu þetta uin .
daginn. Því er oft haldið fram, að
karlmenn hafi í frammi óvenju
ástríðufull kærleikshót við konur,
en bláminn stendur þeim miklu
framar. Ég hef sjaldan séð annað
eins „kelerí“. Þarna veltust þau
hvort um annað, nugguðu sér sam-
an og undu sig hvort um annað,
lætur nærri, að þau hafi beiniín-
is kysstst. — Jæja, óðum dró að
leikslokum, og skyndilega leggst
karlinn utan um kerlinguna og
kreistir hana. Þá hættir hann, fer
frá kerlingunni og ber hrogna-
slatta í hreiðrið. Síðan kreistir
hann enn, og þannig gengur koll
af kolli, unz öllu er lirygnt. En
nú virðist líka karlinn vera þurr-
ausinn allri blíðu og kærleiksiiót-
um, því hann flæmir kerlingu í
burtu, bítur hana og tuktar. Ég
varð að taka þessa úr kerinu frá
karlinum, svo hann réði ekki nið-
urlögum hennar. Þegar karlinn
hefur svo þannig hrakið og for-
smánað ástkonu sína, snýr hann
að hreiðrinu og gætir þess. Seið-
in koma eftir sólarhring eða hér
um bil, og karlinn gætir þeirra
mætavel og heldur þeim að hreiðr-
inu. Þessi „seremónía“ er náttúru-
undur.
Það verður of langt mál að telja
mikið meira upp, held ég, en til
eru fjölmargar tegundir skraut-
fiska, sem víða má sjá hér í ker-
um. Til dæmis „Svört platy“ eða
Ziphophorus vardatus frá Mexikó
mjög harðger ög fjölbreytileg
skrautfiskategund. Þessir rauðu
hér eru á dönsku nefndir „sværd-
drager" eða „sverðberendur" í
slæmri þýðingu. Karlfiskurinn hef
Framhald á 166. siðu.
152
V I M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ