Tíminn Sunnudagsblað - 21.07.1968, Blaðsíða 14

og við flytjum inn brennivín og
tertubotna. Svo fara íslendinga-
sögurnar að koma. Ég er efeki í
vafa um, að margar þeirra hafa
ætfræknir menn skrifað í þeim til
gangi einum, að frægja forfeður
sína. En Snorri er töluvert sér-
stakur. Hann hefur skrifað Egils
sögu meðan hann sat að Borg. Þá
hafði hann Svignaskarð sem úti-
bú eða hjáleigu. Það er fært i frá-
sögur, að á hörðu vori felldi hann
úr hor átta tigi nauta á Svigna-
skarði, en varð ekki meira um
það en svo, að hann hélt einn hinn
stórkostlegasta vorfagnað með
miklu ölteiti einmitt það vor.
Hann var ennþá ríkari en vinur
minn, Kristófer í Kalmans-
tungu.“
Nú verður maður forvitinn og
fer að s-pyrja um nágrannana.
Maður fær að heyra, hvernig
Kristófer hefur hlúð að skógar-
hlíðinni sinni, svo hún er til augna
yndis ölium vegfarendum. Maður
fær að heyra um hina hagmæltu
foreldra Páls Bergþórssonar, sem
bjuggu á r.æsta bæ Þar voru all-
ir svo gáfaðir, að einn bróðirinn
sagðist hafa verið álitinn fáráður
í fjölskyldunni, af því að hann
fékk aldrei hærra en 9 2 á prófum.
Og um þau mætu hjón. Ingibjörgu
og Andrés í Síðumúla. sem voru
frábær og landsfræg sakrr
gestrisni. Og um mikinn bóka-
safnara, sem þótti ekki al-veg laus
við löst st.éttar sinnar. Eftir lát
hans var Guðmundi eignuð þessi
vísa:
Fallega XX flugið tók,
fór um himna kliður,
en Lyk.’.a-Pétur lífsins bók
læsti í skvndi niður.
Guðmundur tregðast við að með
ganga. „Ég verð þó að játa, að i
sveitum, þar sem menn hafa góð-
an tíma til að tala hverjir um
aðrá, þá -kapast margar persónu-
sögur, þar sem mannlegt eðli kem
ur umbúðulaust í ljós
,,Frá Adam kom hálfétið epli,
frá Evu ftkjublað, segir þú í inn-
gangi að Saltkornum í mold. Eru
ekki sumi! hálfreiðir þér fyrir þá
bók?“
„Það sktl ég ekki “ segir Guð-
mundur. „Margir hafa vikið að
mér góðu orði fyrir Heldur en
láta týnast þær gömlu sögur um
fólk, sem ég hafði lært af föður
mí um, brá ég á það ráð að færa
þær í listrænan búning. Þannig lif-
ir minningin löngu eftir að líkræð-
an er glötuð, löngu eftir að nokk-
ur veit hið rétta skírnarnafn og
fæðingarúr.
Annars dreymdi mig fyrsta
kvæðið, þegar ég var beðinn að
lesa upp- á skemmtun í Borgfirð-
ingafélaginu. Framhaldið kom af
sjálfu sér. Og eftir fyrsta bindið
fannst mér sjálfsagt að stríða
mönnum svoiítið meira og gaf út
annað.“
„Hvar komiu ljóð eftir þig fyrst
á prent?“
„Það fyrsta, sem birtist eftir
mig, kom sællar minningar í Les-
bók Morgunblaðsins. Ég hef víst
yerið 22ja ára og var þann vetur í
Reykjavík. Þetta var geysilegur
verkfallavetur, umbrot í borgar-
Mfinu, kannske líka þjóðlífinu, því
venkalýðshreyfingin var að byrja
að láta til sín taka.
Þá er ég einu sinni á gangi
niðri í bæ með vini mínum. Hann
var eins og aðrir góðir Hvítsíðing-
ar hneigður fyrir bundið mál, og
það henti, sem sjaldan kom fyrir
mig, að ég sýndi honum eitthvert
ljóðariss, sém ég hafði í vasa mín-
um. Nema hvað — um leið og við
göngum framhjá skrifstofum Morg
unblaðsins, þá hrifsar vinurinn
blaðið af mér og bleypur inn. í
dyrunum snýr hann sér við oj
segir: „Það er bezt að sjá, hvernig
þessi aumingjaskapur lítur út á
prenti.“
Kvæðið kom í næstu lesbók, en
með svo nlæmri prentvillu, að ég
veit ekki aema það hafi fælt mig
frá að fMka fleiru í biM. Liðu
nokkur ár, unz næstu kvæði birt-
ust og þá í Eimreiðinni
Fyrsta ljóðabókin mín hét
Kyssti mig sól.
Næst komu Hin hvítu skip. Hún
var lakari og hefði orðið enn verri,
ef Magnús Ásgeirsson, sem var
góður vinur minn, hefði ekki
heimtað handritið og dregið út úr
henni eitthvað dálítið, sem var
stórþakkarvert. Hann sagði mér,
að þegar fyrstu bók væri vel tek-
ið, mætti kannske gefa þá næstu
út á vinsældum hennar, en þegar
sú þriðja kæmi, mættu menn biðja
fyrir sér, ef þeir hefðu ekki ör-
lítið vaxið, svona um einn eða tvo
þumlunga.“
Þriðja bók Guðmundar var Álf-
ar kvöldsins, síðan komu Undir
óttunnar himni og Kristallinn í
hylnum. Bar ekki á öðru en
skáldið færi vaxandi.
„Núna undanfarið hef ég verið
að þýða Dante.“
„Dante> Hann hefur þó efcki
verið samtíðarmaður Snorra?“
„Dante er heldur yngri, fædd-
ist 1265. Og þeir eru ekkert lflk-
ir. Dante er allur í miðaldaguð-
fræðinni. Það voru mifcil vísindi,
meira að segja voru til nákvæm
landakort vfir svæðin hinu meg-
in. Dante fylgir þessu út í æsar,
nema hvað hann vistar óvini
sína hiklaust í Víti, þótt þeir séu
alls ekki dauðir, einkanlega pá,
sem hröktu hann í útlegð frá fæð-
ingarborginni Flórens.
En hann hefur haft góðan tíma
í útlegðinni Þetta eru heilt hundr-
að kvæða og bókin þykk eins og
biblía. Ég sofnaði út frá henni
á hverju kvöldi í heilan vetur, seg-
ir konan mín. Aðrir sögðu mér,
að það væri óðs manms æði að
ætla sér að þýða Dante, og kurina
ekki þeirrar tíðar ítölsku. En ég
fé'kk mér danska þýðingu og enska
þýðingu og pældi í þessu fram
og aftur. Menningarsjóður hefur
fengið handritið og bókin á að
koma út fyrir jól. . . “
Það gellur í spóa og fleiri fugl-
um, sem ég kann ekki að nefna.
Skáldbóndinn situr í skógarlaut-
inni og dundar við pípu sína, eins
og hann sé alsaklaus af áð bafa
nökkurn tíma nærri bókmenntum
komið. En þótt hann sýnist brot-
hœttur, hefur hann hug til að af-
neita bæði veraldlegum og andleg
um máttirvöldum og setja allt
sitt traust á sól og jörð.
„Þegar ég var að vaxa upp,
starfaði í sveitinni fjölmennt ung-
mennafélag af miklu Iífi. Ég sótti
um upptöku, og það var ein seri-
monían, sem við höfð var, að ég
var kallaður út undir vegg
og spurður samvizkuspurninga Ég
var að vísu þá þegar orðinn veifc-
ur í trúnni, því af einhverri rælni
fór ég að lesa biblíuna og kynnt-
ist þá um leið ágætum vini mín-
um, Þorsteini Jósepssyni blaða-
manni og rithöfundi, sem ekki
vildi láta ferma sig. Hefði ég
kynnzt honum fyrr, hefði ég lik-
ast til tekið sömu afstöðu. En sem
sagt, ein af þessum samvizku-
spumingum undir veggnum hjá
Rejdcdælum, þeim prúðu mönn-
um var sú, hvort ég tryði á guð.
Ég var efcKi lengi að velta því fyr-
ir mér að svara því játandi, því
ég vildi fyrir alla muni komast
í ungmennafélagið.
566
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ