Íslendingaþættir Tímans - 11.11.1970, Blaðsíða 23

skeið. Hann átti sæti í lesbóka-
nefnd áriÖ 1931 og i stjórn SÍB
og skólaráði á annan áratug. Hann
samdi margar ritgerðir og greina-
góðar skýrslur um almenna prófið
árin 1930 og 1932. Þá samdi hann
og eitt sinn, ásamt Aðalsteini Sig-
mundssyni kennara, skýrslu um
ísl. landsprófin og öðru sinni um
sama eíni með Guðm. 1. Guðjóns-
syni. Bjarni var höfundur að próf-
aðferð í raddlestri og um langt
skeið samdi hann prófverkefni í
þeirri námsgrein, einnig i hljóð-
lestri og ísl. málfræði árið' 1929,
í samráði við skólastjóra Kennara-
skólans, Freystein Gunnarsson. Auk
alls þessa ritaði Bjarni mikið um
kennslu- og s'kólamál, mætti þar
m.a. nefna athyglisverða grein um
skólabíla, sem birtist í tímaritinu
Menntamál árið 1944.
Hér að framan hefur verið drep-
ið á mörg vandasöm störf, sem eft-
ir Bjarna M. Jónsson námsstjóra
liggja, störf, sem öll einkenndust
af trúnaði hans við hið gróandi
mannlíf. Þó eru hér enn ótalin
þau af störfum hans, er segja má,
að liggi utan skyldumarkanna, en
eru þó í sjálfu sér sama eðlis, ef
vel er að hugað. Á ég þar við
ævintýraskáldskap hans, en að mín
um dómi var Bjarni einn af okk-
ar fremstu barnabókahöfundum.
Nægir þar að nefna „Kóngsdóttur-
ina fögru“, sem er hreinn gim-
steinn í íslenzkum bókmenntum,
og sama máli gegnir reyndar um
„Álfagull“. Báðar áttu bækur þess
ar svo miklum vinsældum að
fagna á sinni tíð, að þær voru svo
að segja lesnar upp til agna, jafnt
af ungum sem öldnum, enda höfðu
þær báðar, jafnframt því að vera
„spennandi" aflestrar, djúptækt,
viðrænt og uppeldislegt gildi. ívaf
þeirra og efniviður var svo
skemmtilega samanslungið, að
heildarmyndin heillaði iesandann
og gerði hann óafvitandi að nýjum
og betri manni.
í ágætri grein um Bjarna náms
stjóra eftir sr. Jakob Kristinsson
fyrrurn fræðslumálastjóra, sem
hann reit í dagbl. Timann í tilefni
af sextugsafmæli hans fyrir 9 ár-
um, kemur fram athyglisverð lýs-
ing á Bjarna frá æskuárum. Þar
segir:
. . .„Bjarni þótti snemma bráð-
ger og svo vel gefinn að orð fór
af. Kom fljótt i Ijós námfýsi hans
og skörp greind og jafnframt ná-
kvæmni hans og samvizkusemi í
ÍSLENDINGAÞÆTTIR
því, að sérhvað væri rétt fest f
huga, rétt unnið og rétt frá skýrt.
Og frá .barnsaldri og fram á þenn-'
an dag, hygg ég, að Bjarni hafi
jafnan reynzt hverri tiginni sam-
vizkusemi trúr. . .“
Þetta sagði hinn aldni og gagn-
merki maður um Bjarna M. Jóns-
son, hæfileika hans og mannkosti.
Og á öðrum stað i sömu grein. eft-
ir að rætt hefur verið um tvímæla-
lausa rithöfundarhæflieika Bjarna,
segir orðrétt:
„En það er torveldara að leggja
dóm á hið mikla og margþætta
kennslu- og fræðslumálastarf
Bjarna, enda ekki rúm til þess að
gera því nokkur skil. En fjöldi
þeirra vandasömu fræðslumála,
em honum hafa verið falin, bera
vitni um það, að fræðslumálasljór
inn hefur borið mikið traust til
hans. Ég vil aðeins geta þess, að
ég er sannfærður um. að starf
hans allt frá upphafi til enda, hef-
ur verið unnið af skarpri og djúp-
sýnni greind og jdrustu nákvæmni
og samvizkusemi, sem ef til vill
einkennir hann mest. En hjá rnörg
um er hugtúnið illa hirt og hreins-
að. Hjá Bjarna hefur þessi sívak-
andi samvizkusemi, þessi trúnaður
við sannleik og réttlæti, aldrei
lagzt í órækt. Og það er einmitt
þetta, sem gerir hann dálítið ein-
stakan og stundum jafnvel ein-
mana í flokki vina og góðkunn-
ingja, hvað þá annarra11.
Því vitna ég til þessara ummæla
fræðslumálastjóra, að ég veit að
þau voru byggð á kunnugleik og-
staðgóðri þekkingu, enda voru þeir
um eitt skeið nánir samverkamenn
í víngarði hinnar ísl. barnafræðslu.
Fyrir 35 árum hóf ég kennslu-
starf mitt hér í Keflavík, þá ný-
kominn af skólabekk og reynslu-
laus í starfi. Var þá Bjarni fyrir
nokkru tekinn við uinsjón og eftir-
liti með skólahaldi í néraðinu, að
sögn kunnugra talinn strangur og
eftirgangssamur og þvi ekki laust
við að nýliðar eins og ég kviðu
nokkuð fyrstu samskiptum við
þenna yfirboðara sinn, enda sjálfs-
traustið ekki of nhkið til að byrja
með. En við fyrstu kynni af yfir-
valdinu þvi, hvarf með öllu þessi
ónotatilfinning, hún umbreyttist í
vináttu- og virðingm-kennd og kvíð
inn í tilhlökkun. Ég minnist þess,
að þegar námsstjórinn í fyrsta sinn
birtist í dyrum kennslustofu minn-
ar og tók að ræða við börnin, þá
varð mér strax ljóst, að þar var
á ferðinni fyrirmyndarkennari,
Ijúfmannlegur, glöggskyggn og
góður drengur, sem við öll gátum
treyst og borið virðingu fyrir. Og
upp frá þeirn degi var það sífellt
tilhlökkunarefni að fá Bjarna í
bekkjarheimsókn, fá notið ráðlegg
inga hans og hollrar leiðsagnar.
Þetta hygg ég hafa verið skoðun
allra, sem Bjarna þekktu bezt,
enda þótti þeim vænt um hann og
inátu störf hans að verðleikum.
Sumum kann á stundum að hafa
þótt hann óþarflega nosturssamur
við skýrslugerðir og önnur skyld
störf, en það er einmitt þessi vand
virkni lians og nákvæmm sem lýs-
ir hvað bezt þessum sérstæða gáfu-
manni. — ræktarsemi hans við
skyldustörf sin og hugsjónir. f
þeim efnum var hann svo sannar-
lega öðrum fögur fyrirmynd og
hvatning til dáða. Munu þær dygð
ir um ókomin ár ljóma yfir nafni
þessa ágæta manns og lýsa fram
á veginn.
Bjarni var kvæntur góðri og mik
ilhæfri konu, frú Önnu Jónsdóttur,
sem var hans heilladís og tryggur
lifsförunautur. Eignuðust þau hjón
tvo efnisdrengi, Guðmund og Ein-
ar, sem enn dveljast i foreldrahús-
um. Ég sendi þeim öllum innileg-
ar samúðarkveðjur okkar hjón-
anna. Megi góður guð styrkja þau
í þungum harmi og blessa þeim
fagrar minningar. .
Hallgr. Th. Björnsson.
LEIDRETTING
í afmælisgrein um Sigríði Jóns-
dóttur, sem birtist í íslendingaþátt-
um Tímans, seinni hluta ágústmán
aðar, voru tvær rangfærslur, sem
mig langar til að leiðrétta.
Sú fyrri er þar sem getið er
barna Sigríðar og Hannesar, þar
stendur að Valbtrg sé kvæntur
Ásu Magnúsdóttur en á að vera
Áshildi Magnúsdóttur. í niðurlags
orðum greinarinnar stendur 71
ár, en á að sjálfsögðu að vera 70
ár. Þeir sem hér eiga hlut að máli
eru beðnir velvirðingar á þessum
mistökum.
Höfundur greinarinnar.
23