Íslendingaþættir Tímans - 11.11.1970, Blaðsíða 27

mældan toll af hans fáu kindum.
Útvegurinn var fátæklegur. í>ann-
ig leit ég á, að öll þau ár sem
hann bjó í Rúféyjum ætti hann
ekki sjóhæfan bát, gangfæra vél
né ófúið segl, en oftast brotna ár.
Þó var hamn tíðum á sjó og bjarg-
aðist af meðan sökk undir öðrum.
Hann var á sjó í hinu eftirminni-
lega slysaroki sem gekk yfir Breiða
fjörð 14. desember 1935 Komst þá
í skjól af eyðiey og lá þar meðan
mesta fárviðrið gekk yfir, en slamp
aðisfsvo til mannabyggða undir
kvöld, þegar bylnum létti og mestu
ólætin í veðrinu voru um garð
gengin. Ekki man ég, hvort hann
var þá einn á báti eða einhver með
honum. Drengir hans munu þá
varla hafa verið farnir að fylgja
honum í vetrarferðum.
Á hverju lifði maðurinn með
sinn stóra barnahóp?, kynni nu ein
hver að spyrja. Því er fljótsvarað.
Ég veit það ekki. En á það má
minna, að í Breiðafjarðareyjum er
mörg matarholan, sem mettað hef-
ur marga munna um aldir. Rúfeyj-
ar eru auðugar af fugli og sel, ef
miðað er við jarðarverð og land-
stærð, og oft var þar stutt á fiski-
mið er gáfu drjúgum i soðið. Að
vísu voru þau farin að bregðast á
búskaparárum Valdimars, en þó
sjaldan steindauð árið um kring.
Svo má það vel vera, sem hann lót
stundum í veðri vaka, að hann
hafi haft tvöfaldan arð af kindum
sínum miðað við það sem algeng-
ast var, þegar sjórinn ekki hirti
þær frá honum. Dropinn úr kúnmi
Var Hka kostagóður. Svo dettur
mér í hug, að landsdrottinn hans,
Kristinn hreppstjóri á Skarði hafi
ekki verið kröfuharður um afgjald
ið af kotinu eftir að ómegð hlóðst
á síðasta landseta hans í Rúfeyju-m.
A.ni.k. átti Valdimar aldred nógu
sterk eða rnörg orð honum til heið-
úrs og lofs. Var honum þó sjaldn-
0st orðavant.
En það sem lengst mun hafa
ðregið þessa fjölskyldu í Rúfeyj-
Hm voru hinar fornu dyggðir, tak-
^arkalaus nægjusemi, bjartsýni
þg æðruleysi á hverju sem gekk.
Þeir munu ekki hafa verið marg-
ir þegar í Rúfeyjar komu, sem
Urðu annars varir en að þar væri
®ht í bezta lagi. Nóg að bíta og
'brenna, umræðuefni óþrjótandi og
glaðvært bros á hverju andliti, þótt
®hki væri glysi og glingri tildrað
UPP um veggi og rjáfur. „Undan-
^nnusvipur" og „aurasýkisein
ÍSLENDINGAÞÆTTIR
Bjarni Pálsson
bóndi í .Holtum í
Fæddur 20. nóv. 1885.
Dáinn 13. ágúst 1970.
Einn hinna dugmestu bænda og
merkismanna Austur-Skaftfell-
inga, Bjarni Pálsson í Holtum á
Mýrum lézt á heimili sinu 13. ágúst
síðastliðinn, eftrr langan heilsu-
brest, enda kominn á háan aldur,
fæddur 20. nóv- 1885 og skorti því
rúma þrjá mánuði á að verða half-
níræður. Bjarni fæddist í Holtum
og ól þar allan aldur sinn. For-
eldrar hans voru þau hjón er þar
bjuggu, Vilbor-g Hálfdánardóttir og
Páll Bjarnason. Hún var systir Ara
bónda og hreppstjóra á Fagur-
hólsmýri, Jóns bónda í Flatey á
kenni“, sem nú er talað um að
bregði fyrir i stór Reykjavík, sást
þar ekki á noklkru andli-ti. Mér er
nær að halda, hefði Valdimar ver-
ið einn í ráðum, hefði hann verið
í Rúfeyjum til dauðadags. Svo
brimsorfinn var hann orðinn ofan
í þessi vinalegu útsker. Hann hefði
látið lönd og leið þótt næstu eyjar
færu í eyði. Þær bíða eftir nýjum
ábúendum, hefði hann sagt á sinn
yfirlætislausa hátt, og haldið
áfram að brýna sinum bát í Rúf-
eyjum.
Til að finna þeim orðum stað,
skal þess eins getið, að eftir að
hann fluttiist hingað til Reykjavík-
ur og heilsu hans mjö-g tekið að
hnigna, mun hann á hverju sumri
hafa farið vestur á Breiðafjörð. Til
þeirra ferða notaði hann ekki alltaf
skrautbúin skip eða bíla. Hann
m-un löngum hafa átt trillu þótt
hingað væri fluttur. Hygg ég, að
hún hafi ekki verið stói né útbú-
in að fyllstu kröfum þeirra, sem
eftirlit eiga að ha-fa með slíkum
fleytum, en á henni fór hann á
milli oftar en einu sinni Einhverj-
ir af d-rengjum hans. sumir ungir,
m-unu hafa verið með honum í
þeim ferðalögum. Slíkar ferðir
A-Skaftafellssýslu
Mýrum og Sigríðar húsfreyju á
Smyrlabjörgum í Suðursveit, sem
öll eru látin fyrir mörgum árum.
Voru þau systkin mikils metin og
naínkunnug, bæði innan sýslu og
utan, fyrir góða hæfileika, dugnað
og atorku og orðlögð fyrir hjálp-
fýsi, velvild og fórnarlund gagn-
vart öðrum, hvort sem þeir voru
vandabundnir eða aðrir, og átti
Bjarni einnig þá hæfileiká og
dyggðir í ríkum mæli. '
Föður Bjarna, Páls Bjarnasonar
naut skammt við, bví að han-n
drukknaði í kaupstaðarferð 4. maí
1889 aðeins 31 árs að aldri, er
Bjarni sonur hans var á fjórða
ári. Vilborg móðir Biarna hefur
hefðu enzt einhverjum, er meira
orð fór af, til nokkurrar frægðar.
Hygg ég þá ekki marga. ef nokk-r-
ir eru, sem fleiri ferðir hafa farið
milli Reykjavíkur og Breiðafjarð-
areyja á slíkum farkosti
Valdimar sagðist ekki hafa fuR
not af að koma í Breiðafiörð nema
að hafa ráð á bát. Hann var van-
a-stu-r því. Hann þurfti víða að
stinga við sta-fni. Komast fram í
Rúifeyjar og gista þar i kofun-um,
lí-ta yfir eydd eylönd, lóna á straum
unum milli skerja og hólma, huga
að fugli og sel o-g renna fyrir
flyðru. Heimsækja börn sín og
frændfólk, sem enn er þar margt,
og ótal kunningja. Það voru hans
yndisstundir í ellinni. Vinsældi-r
brugðust honum aldrei.
Valdimar Sigurðsson verður
aldrei talinn til „eyjajarla“ eða
„nesjakónga“. Hann var ekki af
þeirri mann-gerð. Hann var ekki
sjóðsins maður. Fátæktin var hans
fylgikona. En hann var um margt
sérstæður og gleymist því sei-nt
þeim, se-m af honum höfðu náin
kynni.
10.10 1970.
B.SK.
27