Íslendingaþættir Tímans - 13.05.1981, Blaðsíða 5

Karólína Árnadóttir
Böðmóðsstöðum Laugardal
Fædd 20. 11. 1897
Dáin. 25. 03. 1981
ba6 var voriö 1919 aö ung hjón Ur
Laugardal hófu búskap á Kringlu i
Grimsneshreppi. baö voru þau Karóllna
Arnadóttir frá Miödalskoti og Guömundur
Njálsson frá Snorrastööum.
bau höföu ekki ilr miklu aö spila sem
frumbýlingar, en áttu þó þaö sem nægöi
þeim. bau áttu hvort annaö og trúna á
framtiöina, og þaö var gott veganesti.
Ekki varö dvöl þeirra löng á Kringlu,
Laugardalurinn togaöi fast I. bau fluttu
aö Ketilvöilum I Laugardal á vordögum
1920. A Ketilvöllum bjuggu þau svo I
fjögur ár, en skiptu þá um jörö viö
bóndann á Böömóösstööum Bjarna Ólafs-
son. Slöar keyptu þau svo Bóömóösstaöi
meö hjálp góös nágranna.
Nú eru þessi hjón bæöi horfin af sjónar-
sviöinu, hann fyrir nokkrum árum, hún
25. mars s.l. Hennar vildi ég minnast
nokkrum oröum.
Karólina var ein margra systkina frá
Miödalskoti, dóttir hjónanna þar,
Guörúnar Jónsdóttur og Árna Guöbrands-
sonar, sem voru mikilsmetin I sinni sveit.
hygg aö tveir staöir hafi veriö
Karólinu hjartfólgnastir, en þaö var Miö-
dalskot bærinn sem stendur I skógi-
vaxinni hliöinni meö útsýni vltt og fagurt
Þar sem sérkenni Laugardals blasa viö.
Hinn staöurinn var Böömóösstaöir. Aö
vísu sá ekki þar jafnvel yfir, þó nutu sln
hvergi betur fjöllin I noröri en þar. byngst
yar þaö samt á metunum aö þar, á Böö-
•flóösstööum háöu þau slna llfsbaráttu
sem var tvlsýn á köflum, en þar unnu þau
sina sigra.
Böömóösstaöir voru vist ekki talin sér-
J^ga góö jörö er þau fluttu þangaö
^uömundur og Karóllna. Túniö var Htiö
°8 þýft.slægjur reitingssamar en landiö afi
ó'estu lyngmóar og blaut mýri. En þaö
v®r tvennt sem jöröin haföi til aö bera,
Puft var jaröhitinn rétt viö bæjarvegg og
Ve*Öin i Brúará. bessi hlunnindi kunnu
7 aö hagnýta sér Böömóösstaöahjón I
r'kum mæli. Hún hverinn til þvotta og eld-
^nar, hann ána sem færöi oft björg I bú en
uömundur var veiöimaöur af guösnáö.
'y'b 1929 höföu hjónin á Böömóösstööum
®*gnast níu börn, en fyrsta barn sitt misstu
P®u er þau bjuggu á Kringlu og mun þaö
, ráöiö nokkru um aö þau undu þar
ekk- ^essi stóra fjölskylda rúmaöist nú
ai lengur I bænum og þau réöust I þaö
ls|endingaþættir
aö byggja rúmgóöa baöstofu ásamt
eldhúsi og inngangi. betta voru ekki stór
húsakynni en þau nýttust vel. Um sama
leyti var veriö aö byggja Laugarvatns-
skólann þar sem nýttur var jaröhitinn til
húsahitunar. baö varö þvl aö ráöi aö nota
einnig jaröhitann á Böömóösstööum og
hita nú hinn nýja bæ. baö mun hafa veriö
Grimur bóndi á Syöri-Reykjum er var
hvatamaöur og hönnuöur þess verks ef
nota má sltkt oröalag. Hann annaöist
einnig framkvæmd verksins. Grimur
haföi oft orö á því viö mig, en hann er
næsti nágranni Böömóösstaöa austan
Brúarár, hvaö börnin á Böömóösstööum
voru stillt og prúö er gesti bar aö garöi.
Eins hvaö húsmóöurinni tókst aö halda
öllu þrifalegu þrátt fyrir þennan stóra
barnahóp. En barnahópurinn átti eftir aö
stækka eftir aö kom I hin nýju húsakynni
þvi enn bættust I hópinn sex börn, og voru
þau þá oröin fjórtán er upp komust.
Hvernig þetta fólk rúmaöist I bænum á
Böömóösstööum er mér ráögáta, en þar
voru oft nær tuttugu manns I heimili. Og
ekki nóg meö þaö. Baöstofunni á
Böömóösstööum var breytt I kennslustofu
af og til meöan farkennsla tlökaöist I
Laugardal. Eina skýringin sem finnst á
þessu nú er sú aö þaö séu breyttir tlmar.
bó held ég aö veröi aö álykta aö hér hafi
veriö um samhenta fjölskyldu aö ræöa, er
leitaöi ávallt aö þvl besta sem völ var á.
Hér hlaut samt aö reyna lang mest á hús-
freyjuna sjálfa, sem var ávallt ráöagóö og
hugdjörf, sem kunni margmenni vel og
vildi hafa fjör I kring um sig.
baö var lfka mikiö lán sem fylgdi þeim
hjónum aö aldrei skyldi veröa alvarlegt
slys meö allan þennan barnahóp á bakka
Brúarár, og meö hverinn ógnvekjandi litl-
um óvitum. En allt þetta bjargaöist og
börnin fjórtán uxu úr grasi.
Svo er þaö áriö 1950 aö þau Guömundur
og KaróIIna draga saman seglin, en láta
börnum slnum jöröina í té. Sjálf byggöu
þau sér lltiö hús meö hæfilegri lóö
umhverfis og höföu smá jaröarafnot þar
til Guömundur féll frá.
Karólina bjó áfram I sinu snotra húsi
þar sem gesti bar oft aö garöi og
fjölmenni mikiö oft um helgar, en hún
kunni manna best aö taka á móti gestum.
bá var húsiö hennar börnunum jafnan
sem þeirra annaö heimili. baö var nota-
legt aö koma þar inn og finna hinn sterka
persónuleika húsmóöurinnar er birtist
þar I öllum hlutum.
Hún fylgdist llka vel meö þvl er geröist
utan dyra. Hún sá staöinn byggjast upp.
Hún sá túniö sem þau ung aö árum nytj-
uöu og höföu af sitt lifibrauö fara undir
mannvirki. baö taldi hún eölilega
framvindu og vlsaöi á bug öllum þröng-
sýnum hugsunarhætti, enda sá hún
lyngmóana og mýrarsundin breytast I
tööuvöll. Hún var glögg á þaö sem betur
mátti fara og hvatti jafnan til dáöa.
Núer Karóllna öll. Dauöinn er eölilegur
gömlu fólki, en okkur þaö þaö tamt aö llta
hann alvarlegum augum. Hann er
ráögáta okkur flestum. Ég er þeirrar
trúar aö viö aö nokkru leyti sköpum sjálf
þaö umhverfi er viö tekur handan
móöunnar miklu. Og ég er einnig þeirrar
trúar aö tengdamamma muni taka sér I
munn eitthvaö llkt þvl er Egill I Sigtúnum
lét berast til slns fólks. Hann mælti á
þessa leiö: „En þessi veröld sem ég er
kominn I. Aldrei heföi mér getaö komiö til
hugar aö þvllikur unaöur og þvlllk fegurö
ætti sér staö l tilverunni. Og þó er ég ekki
kominn nema I hlaövarpann”.
Ingimundur Einarsson
5