Íslendingaþættir Tímans - 07.03.1984, Blaðsíða 13

3SEEE
Halldór Guðmundsson,
frá Klúku
Fæddur 15. nóvember 1910
Dáinn 18. maí 1983
Dey fé deyja frœndr
deyr sjálfr et sama.
En orðstírr deyr aldrigi
hveim es sér góðan getr. “
Mig setti hljóða þegar ég heyrði andlátsfregn
frænda míns Halldórs í Klúku. Gat það verið að
við ættum ekki eftir að heyra glaðværu röddina
hans, eða finna hlýja og trausta handtakið hans
oftar? Það var erfitt að sætta sig við að hann væri
allur. En hann hefur verið kallaður til æðri staða,
þar hafa verkefnin beðið hans. Bæði honum og
okkur hefur vafalaust fundist að hann ætti eftir
margt óunnið, en kallinu verður að hlýða hvenær
sem það kemur og hvernig sem á stendur.
Halldór var fæddur að Unaósi í Hjaltastáða-
þinghá þann 15. nóvember 1910, sonur hjónanna
Guðrunar Sigmundsdóttur frá Gunnhildargerði í
Hróarstungu og Guðmundar Halldórssonar frá
Sandbrekku í Hjaltastaðaþinghá. Halldór var
elstur sex systkina. Þau voru auk hans Sigmundur.
Ingibjörg, Sigfríð, Kristbjörg og Stefán. Nú eru
aðeins tvö þeirra á lífi.
Halldór er á þriðja ári þegar foreldrar hans
flytja í Dratthalastaði í sömu sveit. Þar búa þau
allan sinn búskap. meðan heilsa og kraftar leyfa.
Þegar heilsu Guðmundar fer að hraka og hann
missir sjónina, kemur það í hlut eldri bræðranna
Halldórs og Sigmundar að taka við búinu mcð
móður sinni. Þá voru erfiðir tímar til að framfleyta
stóru heimili, en fjölskyldan var samhent og
dugnaðurinn mikill og heimilið var reglulegt
fyrirmyndarheimili í alla staði. Guðrún var ein-
stök húsmóðir. allir hlutir áttu sinn vissa stað, fljót
var hún að búa út veisluborð, er gest bar að garði.
Hvergi funnst mér eins gott súkkulaði og kökur og
hjá henni. Margir eru þeir sem eiga bjartar og
hugljúfar minningar urn Dratthalastaðaheimilið
frá þessum árum, er liinn fríði og föngulegi
systkinahópur var að alast upp til fullörðinsára.
Þar ríkti gleði og góðvild. Mér er ennþá í minni
fyrsta skiptið, þegar ég kom í Dratthalastaöi. hefi
þá líklega verið fjögurra til fimm ára gömul, hvað
mér þóttu þau systkinin glæsileg og svo voru þau
líka skemmtileg. Varð mér líka hugsað til þess
hvort allt mitt frændfólk væri þeim líkt. Þeir
bræðurnir gáfu mér menn og hesta, sem þeir
liöfðu tálgað úr tré því þeir voru mjög listfengir.
Ég geymdi þessa muni lengi scm dýrgripi.
En það dró ský fyrir sólu. Guömundur dó árið
1942 og Kristbjörg lést ári seinna í blóma lífsins.
Það var mikið og þungt áfall fyrir þessa samrýndu
fjölskyldu.
Þeir bræður voru stórhuga og þegar tímar liðu
batnaði hagur þeirra og þeim fannst þröngt um sig
og jörðin of lítil því búið var orðið stórt. Um þær
mundir var jörðin Klúka í sömu sveit til sölu og
kaupa þeir hana. í nokkur ár hafa þeir Klúku
undir, þ.e.a.s. heyja þar á sumrin, og flytja heyið
á vetrum á milli með hcsti og sleða. Það voru oft
erfiðar ferðir.
Eitt sumarið sem þau systkinin hcvjuðu í
Klúku, var ég fengin til að vera' hjá Guðrúnu
frænku minni, svo hún yrði ekki ein alla virku
dagana því legið var við meðan á þessum heyskap
stóð og ckkj kornið heim nema um hclgar. Þá var
líka glatt á hjalla og alltaf var Dóri hrókur alls
fagnaðar. Þegar heyskapnum var lokið og ég er að
fara heirn segir Dóri: „Þá er nú að borga
kaupakonunni." Þaðhafðiméraldrei komiðíhug
að ég gerði nokkurt gagn og það, sem mér fannst
meira um vert, var að vera kölluð kaupakona. Það
var mikill heiður fyrir mig aðeins átta ára telpu.
Mesta gæfuspor Halldórs var án efa þcgar hann
Í3
Brynhildur Stefánsdóttir
Framhald af bls. 16
fýrir um það bil 7 árum og byggir sér lítið snoturt
hús á Egilsstöðum og vinnur þar, mest við
hjúkrun, þar til hún veiktist sl. vor.
Það var á Egilsslöðum árið 1956, sem fundum
okkar Brynhildar bar fyrst saman, er ég var í orlofi
hjá foreldrum mínum, Ara Jónssyni héraðslækni
og konu hans Sigríði Soffíu Þórarinsdóttur.
Brynhildur var ákaflega geðþekk og litrík
persóna, sem laðaði að sér alla, jafnt unga sem
aldna og hreif þá með, til þess að taka þátt í sínum
áhugamálum, sem voru mörg og ólík, allt frá
bóklestri og bókasöfnun til ferðalaga og fjall-
gangna. Það var því nokurn veginn sjálfgefið að
ég hændist að Brynhildi og bundumst við tryggðar-
böndum til hinstu stundar.
Brynhildur var tíður gestur hjá mér á Reykja-
víkurárum hennar, og eins var hún oft til húsa á
Wínu heimili þegar hún var á ferð hér syðra.
Eins og ég sagði áður átti Brynhildur mörg og
skemmtileg áhugamál, var það alltaf tilhlökkuna-
refni að hitta hana. Hún vasaðist í mörgu og kom
manni stöðugt á óvart, hvað henni hafði hug-
kvæmst að gera og hvernig hún gat framkvæmt
það.
Hún var ýmist búin að sjá leiksýningu, fara á
tónleika eða þá með fágætt eintak af bók, búin að
kaupa snjósleða eða sauna-bað. Svo fátt eitt sé
nefnt sem hún afrekaði.
Það var ekki nóg með að Brynhildur væri
ratktarkona, heldur var hún li'ka mikil ræktunar-
kona, sem hvarvetna gerði garðinn frægan. Man
ég fyrst eftir að hún ræktaði kartöflur, kál og blóm
> spítalagarðinum á Egilsstöðum og hér syðra
reisti hún sér gróðurhús og sama gerði hún við
nýja húsið sitt á Egilsstöðum. Auk þess hafði hún
brennandi áhuga á trjárækt.
Mig langar að segja hér smásögu: Ég er ekki
mikill fjallagarpur, en það var fyrir áeggjan
íslendingaþættir
Brynhildar að ég komst á Móskarðshnjúka og efst
upp á Esju. Eins og þeir vita sem hafa klifið þessi
fjöll er einstigi norðan í Esju, sem menn verða að
fara og bjóst ég við að þar þyrfti að hjálpa
Brynhildi, sem var elst okkar ferðaféiaga. en það
snérist heldur en ekki við, það var hún sem
hjálpaði okkur. í þessu ferðalagi kynntist ég því,
hvað lítið getur farið fyrir nauðsynlegum hlutum
sem menn þurfa að hafa méð sér í fjallgöngur,
Brynhildur var með lítinn bakpoka með sér, en
hann innihélt allar nauðsynjar, allt frá sáraböggli
til sjónauka, auk næringa ríks nestis.
Brynhildur spillti ekki tíma sínum í eltingarleik
við Amor eða Bakkus, hún var sjálfri sér nóg.
Félagi var hún í ferðafélagi Austurlands og fór
í ferðalög á þeirra vegum um fjöli og firnindi.
Brynhildur var af góðu bergi brotin. Faðir
hennar Stefán Benediktsson yrkir:
„Það vœri synd að hafa hátt
við hinsta beðinn þinn,
því hljóðlát var þín ástúð öll
um æviferilinn.
Hér mega aðeins ástartár
um úrga falla kinn. “
Því verður Brynhildur ekki kvödd með bumbus-
lætti, það er ábyggilega ekki hennar vilji, en grun
hef ég um að það komi fram, þegar erfðaskrá
hennar verður lokið upp, hve heilsteypt ræktar-
manneskja hér er kvödd og þá mun vera gott að
hafa í huga orð föður hennar:
„Gott er að minnast góðra vina,
gengnir þó að séu braut,
gleðistunda geislar skína,
sem gáfust meðan þeirra naut.
Gott er að minnast góðra vina. “
Erna Aradóttir.