Tíminn - 09.06.1972, Blaðsíða 2

2
TÍMINN
Föstudagur 9. júni 1972.
Landfari dirfist aö minna á það
einu sinni enn, að honum er
einkum i mun að fá stutt, gagnorð
bréf. Löng bréf er honum torvelt
að birta i þessum afskömmtuöu
dáikum. Og honum er ljúft, að
menn komisí frjálslega að orði og
setji skoðanir fram hi.klaust. Og
eitt enn: Hikið þið ekki viö 3ð
hafa nafniö ykkar undir bréfun-
um. Það hafa verið allt of mikil
brögð á þvi, að fólk vilji leynast
að ástæðulausu undir alls konar
dulnefnum.
Bréfið sem á eftir fer, er þó
talsvert miklu lengra en ákjósan-
legt er:
Flekafuglinn
og Björn í Bæ
Morgunblaðið birti þann 7. april
s.l. grein eftir Björn i Bæ, sem
hann nefnir „Svartfuglinn og
sildin”. Höfundur greinarinnar er
Björn hreppstjóri i Bæ i Hofs-
hreppi i Skagalirði.
Björn hel'ur verið merkisbóndi i
rúm fjörutiu ár i Bæ, sem er'
vildisjörð norðan Hofsóss nærri
sjó og Höfðavatni. Jörðin er nytja
og hlunninda jörð. Bóndinn hefur
þvi vanizt veiöum, þó ekki skyti
hann fugla, eins og hann tekur
fram i greininni. Innlifaður hefur
hann verið búsmala og dýrum
frjálsrar náttúru. Af bæjarhlað-
jnu i Bæ blasir Drangey við i
vestri. Gott matarbúr hefur eyjan
verið Skagfiröingum frá land-
námi til siðustu ára. Drangeyjar-
fugl og egg veittu ibúum Skaga-
fjarðar, þegar i maimánuði,
langþráð nýmeti, eftir salt — og
reykmeti vetrarmánaðanna — og
fiðrið færði peninga og i rúmfatn-
aði hlúði það að lúnum likömum.
Tæki það, sem beitt var við
veiðar fugls i eða við Drangey,
var snara, sem fugl festir fót i, er
hann bröltir um þá slaði, þar sem
nún er egnd. Snaran var lengst af
gerð úr taglhári, sem var snúið
saman eða lléttað og brugðið i
lykkju. Hin siðustu ár snöruveið-
anna voru snörurnar gerðar úr
nælonþræði eða girni. Ef veiða
skyldi i snörur á sjó, voru þær
festar á rimlafleka. Svartfugl
bröltir upp á allt, sem flýtur á sjó.
Til þess að lokka fuglinn frekar
upp á flekana, var lengi vel, þó
þvi væri hætt hin siðari ár, lifandi
fugl tjóðraður á flekana, svo
nefndur bandingi. 1 bjargi var
snörum komið fyrir á speldum.
Ofan á var á brúnum og i lunda-
byggð komið fyrir snörum á fjöl-
um eða þær hælaðar niður ein-
stakar. Auk þessa voru svo egg
tekin og venjulega úr tveimur
vörpum. begar ein umferð hafði
verið farin, var byrjað á nýjan
leik. Þessarar miklu aðsóknar
ber fufalifið minjar. Lunda-
byggðin á megin eyjunni hefur al-
gjörlega eygzt. Aðeins enn til á
Lambhöfða. Heyöflun og útigang-
ur hafa haldizt i hendur með veið-
unum. Bautasteinar lundavarps-
ins eru þúfnakarginn og hið
gróskumikla gras uppi á
Drangey.
Misjafnir lifnaðarhættir teg-
undanna hafa bjargað bjarg-
fuglinum i Drangey. Á móti 99
stuttnefjum er aðeins ein lang-
via. Þetta hlutfall er al-
veg öfugt i björgum Vest-
mannaeyja, enda er stutt
nefjan norrænni tegund, — meiri
heimskautaíugl. Langvian leitar
sér ætis á grunnsævinu nærri
landi en stuttnefjan leitar til
hafs — út á meira dýpi. Við
Látra- og Hornbjarg, þar sem
minni mismunur er á fjölda
tegundanna, er það viðburður, ef
stuttnefja sést i fuglaflotunum
undir þeim björgum. Af rúmlega
4000 fuglum veiddum á fleka við
Drangey fann ég aðeins eina
Stuttnefju. Sá fugl, sem veiddist
á fleka við Drangey var aðkomu-
fugl, sem var i ætisleit á grunn-
sævinu við eynna, en ekki bjarg-
fugl i björgum hennar. Þetta er
ástæðan fyrir þvi að fuglinn hefur
viðhaldizt i björgum Drangeyjar,
þrátt fyrir allar veiðarnar á
snörufleka gegnum aldirnar.
Bann við flekaveiðum á sjó við
Drangey var ekki lögtekið til
verndar varpfugli i bjarg-
veggjum hennar, heldur til þess
að útrýma ómannúðlegri veiðiað-
ferð, sem hafði verið beitt við
Grimsey og Drangey lengi eftir
að hún hafði verið lögð niður við
önnur björg og eyjar landsins.
Við hér norður frá hneykslumst
á veiðiaðferðum Belgiumanna og
ibúa sumra Suðurlanda, sem
beita við veiðar smáfugla á far-
timanum limstöngum og fingerð-
um netum. Þessar veiðiaðferðir
finnst okkur seint ganga að upp-
ræta, þrátt fyrir að alþjóða-fugla-
veiðisamþykktir leggi aðildar-
þjóðunum þá skyldu á herðar að
afnema allar slikar kvalafullar
aðferðir.
Við tslendingar urðum þjóða
fyrstir að staðfesta þessa sam-
þykkt. Okkur bar þvi að lögbanna
hjá okkur aðferðir við fugla-
veiðar, sem i samþykktinni voru
skilgreindar ómannúðlegar. Til
slikra aðferða telst veiði fugla i
snörur á flekum.
Björn i Bæ mun án efa minnast
þess, að á fjörur við Skagafjörð
rak fótslitna svartfugla og
nefndust „flekafugl” og að ekki
eru mörg ár liðin siðan snöru-
flekar fundust á reki i mynni
Eyjafjarðar með ekki svo fáum
fuglum. Slikt mun oftar hafa átt
sér stað, án þess að frá hafi verið
greint. Notkun stórra mótórbáta,
sem Björn telur að hafi mjög bætt
veiðarnar hin siðustu ár þeirra,
hafa litið megnað að draga úr illri
liðan fugla, sem hanga fastir á
fótum og berjast um á flekum úti
á rúmsjó, lemstraðir og svangir.
Greinarhöfundur spurði: „Var
þessi veiðiaðferð verri en þegar
skotglaðir dýraverndarar særa
svartfugl, rjúpu eða aðra fugla?”
Óheppni við veiðar, er deyðing fer
ekki fram með jafn hröðum hætti
og frekast átti að verða, hvort
sem „dýraverndari” eða annar
heldur á vopninu, réttlætir ekki
veiðar íugla i snöru á flekum,
sem óhjákvæmilega veldur
hverjum fugli, sem i snöru festist
sársauka og lemstrun.
Dráp 100-200 þúsund svartfugla
árlega með notkun snörufleka vill
Björn i Bæ réttlæta með þvi að
bjargfuglinn sé keppinautur
okkar mannanna um sildina og
hefur á undan förnum árum notað
LflUST EMBÆTTI,
er forseti íslands veitir
Frófessorsembætti i lögfræði við Háskóla
islands er laust til umsóknar.
Umsóknarfrestur til 10. júli 1972.
Laun samkv. launaflokki B 2 i launakerfi
starfsmanna rikisins.
Umsækjendur um embætti þetta skulu
láta fylgja umsókn sinni rækilega skýrslu
um visindastörf þau, er þeir hafa unnið,
ritsmiðar og rannsóknir, svo og námsferil
sinn og störf.
Menntamálaráðuney tið,
30. mai 1972.
þetta, sem rök i baráttu sinni
fyrir þvi að fá veiðiaðferðina
leyfða að nýju. Sild veiðir svart-
fugl ekki sér eða ungum sinum til
lifsviðurværis. Hann sækir sér æti
i sjó og er eins og allar lifverur
hlekkur i lifskeðju náttúrunnar.
Hann hjálpar salta til að viðhalda
hringrás nærandi salta og drit
hans, sem er mjög auðugt af
köfnunarefni er nauðsynlegur
áburður fyrir frumgróður hafsins
-plöntu-rekið — . Visindamenn
meðal Rússa og Bandarikja-
manna, sem hafa rannsakað
lifnaðarhætti svartfugla, telja
fuglabjörgin „áburðarverk-
smiðjur” hafanna.
Björn I Bæ telur sig ekki með
skrifum sinum vera: ,,..að
fordæma fuglinn..” en ver þó
drjúgum kafla i þeim, til þess að
sanna, að fuglinn sé réttdræpur,
þar sem: „Dagleg lifsbjörg þessa
skara er meiri en við gerum
okkur grein fyrir — margar sildar
og mikið verðmæti er þar étið.”
Vona ég, að Björn i Bæ, sem kann
vel að meta gróskumikið og fag-
urt grænt tún og veit hvað til þess
þarf, liti Drangey og drithvit
björg hennar hýrari augum og
hugsi betur til fuglsins, sem þar
sezt upp á útmánuðum hvert ár,
þegar hann veit, að fuglinn býr i
haginn fyir sildina og stuðlar þvi
siður en svo að eyðingu hennar.
Aðdróttunum Björns i Bæ til
okkar: ,, skotglaðra dýravernd-
ara”, sem: ,, .. hafi hugsað
skammt og kannski ekki litið
niður með sinu eigin nefi, þegar
unnið var að þessari lagasetn-
ingu” hefi ég hér að framan
leitazt við að visa á bug, en að
óvirðingarorðum hans eyði ég
ekki orðum. Þeim er svo oft drótt-
að að okkur, sem reynum að
vinna að þvi, að dýr njóti vernd-
ar, öryggis og velliðanar — og
lifshættir þeirra skilnings.
Þorsteinn Einarsson.
Kramlag og
fjárheimta
Stjórnmálaleiðtogarnir tala um
það grátklökkir, einkum rétt fyrir
kosningar, hvað þeir þrái að gera
eitthvað fyrir „gamla fólkið”. En
hvað er eiginlega þetta gamla
fólk gamalt? Sjötugt, áttrætt —
eða hvað?
Jú, við fáum ellistyrk, en
sveitar og bæjarstjórnirnar taka
hann af okkur, þegar þær leggja á
útsvörin.
Öldungur.
HAPPDBJETTI HASKOLA ISLANDS
Á mánudag verður dregið i 6. flokki. 4.300 vinningar
að fjárhæð 27.820.000 krónur. í dag er siðasti heili
endurnýjunardagurinn.
Happdrætti Háskóia íslands
(>. flokkur.
4 á 1.000.000 kr. 4.000.000 kr.
4 á 200.000 kr. 800.000 kr.
240 á 10.000 kr. 2.400.000 kr.
4.044 á 5.000 kr. 20.220.000 kr.
Aukavinningar:
8 á 50.000 kr. 400.000 kr.
4.200
27.820.000 kr.
Almennir stjórnmálafundir í Vesturlandskjördæmi
9. og 11. júní
Stykkishólmi, Lions-
húsinu.
sunnudaginn 11. júní kl.
15.30
Ræðumenn:
Ásgeir Bjarnason,
alþm.
Daniel Ágústinusson,
fulltr.
Þorsteinn Geirsson, lögfr.
Vegna jarðarfarar Þóris
Steinþórssonar fyrrverandi
skólastjóra i Reykholti verður
fundunum, sem fram áttu að
fara i Borgarnesi og á Hellis-
sandi á laugardaginn frestað
um óákveðinn tima.
Haildór
Daniel
Ólafur
Asgeir
BREIDABLIKI
föstudaginn 9. júní kl.
20.30
Ræðumenn:
Ásgeir Bjarnason,
alþm.
Alexander Stefánss.
oddvití.
Elias Jónsson. blaðamaður
Alexander
Elias
DALASÝSLU,
i Tjarnarlundi,
sunnudaginn 11. júní
kl. 15.30.
Ræðumenn:
Halldór E. Sigurðsson,
fjármálaráðherra,
Alexander Stefánsson,
oddviti,
Jónas Gestsson,
útibússtjóri.
Kjördæmissamband
Framsóknarmanna í
Vesturlandskjördæmi
efnir til 6 almennra
stjórnmálafunda í kjör-
dæminu á eftirtöldum
stööum:
AKRANESI
i Framsóknarhúsinu,
föstudaginn 9. júni
kl. 20.30.
Ræðumenn:
Halldór E. Sigurðsson,
fjármálaráðherra.
Daniel Ágústinusson,
fulltrúi.
Dr. tflafur R. Grimss. lektor.
Þorsteinn
Jónas