Tíminn - 09.06.1972, Blaðsíða 15

Föstudagur 9. júni 1972.
TÍMINN
15
ORl'ZY CREIFAFRÍ: BB
Krókur á móti bragði
Það sem gerðist, var sem hér
segir:
Tournefort, einn af duglegustu
sporhundum hinnar alþjóðlegu
öryggisnefndar, var úti á ferð i
hræðilegu illviðri. Regnið
streymdi niður eins og þvi væri
hellt úr fötu, og Tournefort skreið
i skjól i bogagöng meö þaki yfir,
sem tilheyrðu hrörlegu húsi i St.
Lazarehverfi. Nóttin var kol-
dimm, hvinurinn i storminum og
gusuhljóð regnsins ollu óþægileg-
um hávaða.
Tournefort var hroilkalt og
hann þrýsti sér eins langt inn i
dyrakrókinn og komizt varð, til
skjóls fyrir illviðrinu. Rétt á eftir
sá hann ljósrák til vinstri handar
viö sig, og þar sem hann áleit.að
ljósrákina legöi frá' dyravarðar-
kofa, færði Tournefort sig i áttina
þangað i von um að fá betra skýli
fyrir óveðrinu en bogagöngin
gátu viett honum. Þess má geta,
að Tournefort sóttist eftir kunn-
ingsskap allra dyravarða í Paris,
hvar sem hann fór. Þeir voru
einskonar undirmenn hans, og án
aðstoðar þeirra hefði hann ekki
getað stundað sitt viðtæka
njósnastarf með jafngóöum
árangri. Dyraverðirnir sáu lika
hag i þvi að styðja þessar her-
sveitir njósnara, sem byltingar-
stjórn Robespierres lét snuðra
um allar jarðir i leit að „aristos”,
þ.e. aðalsmönnum og öllu tignar-
fólki öðru.
Samkvæmt þessu hikaði
Tournefort ekki við að snúa sér til
dýravarðarins i húsi þvi, sem
hann var nú staddur hjá. Hann
gekk hiklaust að dyrum dyra-
varðarhússins og hafði þegar lagt
höndina á snerilinn, þegar eitt-
hvert hljóð innan frá vakti athygli
hans, svo að hann fór að hlusta.
Það var ástriða á Tournefort að
hlera og hlusta. — Það, sem nú
hafði vekið eftirtekt hans, var
karlmannleg rödd, sem sagði
með lotningarhreim. „Jæja þá,
greifafrú, við munum gera allt ,
sem i okkar valdi stendur
Það var sizt að undra, þótt
njósnari hinnar þjóðlegu öryggis-
nefndar hjá byltingarstjórninni i
Paris færi að leggja við hlustir-
nar. Hann fann ekki lengur til
stormsins eða regnsins, sem
lömdu hann að utan. Hér voru
sýnilega einhver veiðarefni.
„Náðuga greifafrú!” — Það
mátti ekki minna kosta! Þær voru
nú ekki margar eftirlifandi i
Paris á þessum tima. Til allrar
ógæfu lét svo hátt i storminum að
nærri var ómögulegt að greina
þau orðaskipti, sem fram fóru
inni i húsinu. Allt, sem Tournefort
varð visari, voru nokkur
setningaslitur og sundurlaus orð
úr samræðu, er þarna átti sér
stað. „En kæri herra Bertin...”
heyrðist sagt með kvenröddu. —
„Ég veit ekki, hversvegna þér
gerið allt þetta fyrir mig”.
Rétt á eftir heyrði Tournefort
sömu röddina segja þessi orö:
„Hið eina, sem ég á nú eftir af
eignum, eru gimsteinar minir og
skartgripir. Aðeins þeir gætu
forðað mér og börnum minum frá
hungri og vesaldómi.
Svo var að heyra, sem hin rödd-
in, sem var karlmannsrödd, væri
aö hughreysta konuna og telja
kjark i hana. En þessi rödd talaði
svo lágum hljóðum, að ekki var
hægt að greina orðin, sem tölúð
voru. Þau liktust mest suði fyrir
eyrum mannsins, sem stóð á
hleri. Brátt heyrði hann þó nokk-
uð, sem kom blóði hans i hreyf-
ingu. Frúin heyrðist nefna
„Gentilly”, og rétt á eftir þetta:
„Þér veröið að vera mjög varkár,
kæri herra Bertin. Ég veit með
vissu, að haldinn er vörður um
höllina”.
Tournefort gat varla varizt þvi
að reka upp fagnaðaróp.
Gentilly? Greifafrú? Höllin henn-
ar? — Nú, hann skildi þegar,
hvernig öllu var háttað. Hinn
fyrrverandi greifi, de Sucy, sem
hafði verið frægur „aristo” og
konungssinni, hafði látið lifið og
höfuð sitt undir fallöxinni fyrir
hálfum mánuði. Höll hans, rétt
hjá Gentilly, stóð nú auð, og sá
orðrómur lagðist á, að kona hans
hefði komizt undan til Englands
ásamt börnum þeirra tveim.
Jæja, hún var þó ófarin ennþá,
eftir þessu að dæma, þar sem hún
var hér i húsi dyravarðarins á tali
við einhvern svikara, sem átti að
finna gimsteinasafn hennar.
Gimsteinarnir voru auðsjáanlega
vel fólgnir einhversstaðar i auðu
höllinni. Hvilik stórheppni sem
þetta var fyrir Tournefort! Hvilik
lyftistöng til frama, valda og
verðlauna. Það voru dýrlegar
horfur um skjóta hækkun til met-
orða. Hann blessaöi storminn og
regnið, sem hafði knúið hann til
að leita skjóls einmitt hér, þar
sem verið var aö unga út eitruðu
ráðabruggi. Hér átti bersýnilega
að stela undan miklum verðmæt-
um, sem voru eign þjóðarinnar
með réttum lögum, og auk þess
svipta fallðxina, „Madame la
Guillotine,” dýrmætu höfði aðals-
konu, sem vitanlega var svikari
eins og maður hennar hafði verið.
Tourneforthleraði enn um stund i
von um að fá kannski einhverjar
upplýsingar varðandi staðinn,
þar sem gimsteinarnir væru fald-
ir. Hann vissi af reynslu.að þegar
þetta hrokafulla aðalsfólk hafði
verið tekið til fanga, þá var engin
leið til að fá það til að gera nokkuð
það uppskátt, sem byltingar-
stjórninni mátti verða að gagni.
En hann varð ekki margs visari.
Ekkert var á það minnzt, hvar
greifafrúin hefði falið sig, né
heldur, hvar gimsteinarnir væru
fólgnir, ellegar hvað gera ætti við
þá, ef þeir yrðu fundnir.
Tournefort mundi hafa gefiö
mikið til að hafa einn af félögum
sinum með sér. Eins og nú stóð á
varð hann að starfa einn sins liðs
og fara eftir sinu höfði aðeins.
Hann ákvað helzt að biöa, unz
greifafrúin kæmi út úr kofa dyra-
varðarins, og elta hana siöan þar
til hún kæmi út á opið stræti. Ekki
var ráðlegt að veita henni aöför
þar sem hún var nú komin. Herra
Bertin gat vel verið eitthvert
afarmenni af buröum, eða þá
áflogakragi og auk þess liklega
vopnaöur, þar sem Tournefort
var sjálfur vopnlaus með öllu. —
Svo virtist, sem herra Bertin
hefði verið falið það starf að finna
gimsteinana. Sjálfsagt var þvi aö
elta hann og missa ekki sjónar af
honum þar til er hann hefði fundið
fjársjóöinn, taka hann þá fastan,
þar sem hann hafði i höndum
fjársjóð, sem var réttmæt eign
rikisins.
Hann beið þvi um stund þolin-
móðlega. Auðvitað mundi þetta
hyski biða, unz óveörinu slotaði.
Raddirnar voru nú þagnaðar,
dauðaþögn rikti i þessum vesæla
og fátæklega afkima Parisar-
borgar. Þögnin varð enn átakan-
legri, þegar regnið stytti upp og
vindþyturinn hljóðnaði. Það var
einmitt þögnin og kyrrðin, sem
vakti grunsemdir hjá Tournefort.
Auð.ádð var, að þetta aðalsdót
ætlaði ekki að yfirgefa dyra-
varðarbústaðinn þetta kvöld. Nú,
jæja, þó að Tournefort hefði ekki
ætlað sér að gera neitt ónæði i
húsinu, né lenda i neinu harki við
svikarann Bertin, þá varð nú ekki
hjá þessu komizt. Hann varö aö
ráðast til inngöngu.
Dyrnar á kofa dyravarðarins
yoru lokaðar. Tournefort kippti
fast i bjöllustrenginn hvað eftir
annað. Nokkrum minútum siðar
heyröist fótatak, likt og dragnazt
væri til dyra meö semingi.
Dyrnar opnuðust úr i þær kom
maöur á nærfötunum, berfættur
og hafði fleygt teppi yfir sig. Fót-
unum haföi hann stungið i striga-
skóræfla, og stóð nú þannig
frammi fyrir hinum undrandi
gesti, þjóni velferöar- og öryggis-
nefndarinnar i Paris. Tournefort
var næst að halda, að sig hefði
verið að dreyma og væri enn að
dreyma. Þvi maðurinn, sem kom
til dyranna, var vel þekktur af
öllum njósnurum stjórnarinnar.
Hann var uppgjafa hermaður,
sem hafði misst annan handlegg-
inn, og hafði eftir það verið veitt
dyravarðarstaða, og var nafn
hans Grosjean. Hann var gamall
og kengboginn af gigt, nauðsköll-
óttur og grindhoraður. í þetta
sinn var hann auk þess þungt
haldinn af kvefi, svo tárin
Lárétt
1) Arstið.- 6) Blin,- 8) Fersk,-
10) Vond,- 12) Fluga,- 13)
Afa,- 14) Óhreinka.- 16)
Annriki.- 17) Tré.- 19) Svi-
virða.-
Lóðrétt
2) Nit,- 3) Grassylla.- 4)
Landnámsmaður.- 5) Ars-
tið.- 7) Samsull,- 9) Gagn-
leg,- 11) Hamingja.- 15)
Handlegg.- 16) Fugl.- 18)
Tveir eins.-
Ráðning á gátu No. 1125
Lárétt
1) Mjólk,- 6) Ósa.- 8) Ból.-10)
Sól.- 12) Um,- 13) La,- 14)
Raf,- 16) Fis,- 17) óró,- 19)
Blóta.-
Lóðrétt
2) Jól,- 3) Os,- 4) Las,- 5)
Aburð.- 7) Hlass,- 9) óma,-
lDOli,-15) Fól,-16) Fót,-18)
Ró,-
ii
11
I
Föstudagur 9. júni
7.00 Morgunútvarp
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
Tilkynningar.
12.25 Fréttir og veöurfregnir.
Tiltcynningar.
13.00 Eftir hádegiö. Jón B.
Gunnlaugsson leikur létt lög
og spjallar við hlustendur.
14.30 SIðdegissagan:
„Einkalif Napóleons” eftir
Octave Aubry
15.00 Fréttir. Tilkynningar.
Lesin dagskra næstu vikú.
15.30 Miðdegistónleikar:
Söngiög
16.15. Veðurfregnir.. Létt
lög.
17.00 Fréttir. Tónleikar.
17.30 Cr ferðabók Þorvalds
Thoroddsens
18.00 Fréttir á ensku.
18.10 Tónleikar. Tilkynningar.
18.45. Veöurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Tilkynningar.
19.30 Fréttaspegill
19.45 Við bókaskápinn
Tryggvi Emilsson
verkamaöur flytur þáttinn.
20.00 Mál til meðferðar. Árni
Gunnarsson fréttamaður
stjórnar þættinum.
20.30 Frá listahátiö i
Reykjavik:
Sinfónfuhljómsveit lslands
leikur f Laugardaishöll.
Stjórnandi: Karsten Ander-
sen frá Björgvin.
Einleikari: Yehudi Menuhin
fiðlusnillingur frá
Lundúnum. a. „Stiklur”,
hljómsveitarverk eftir Jón
Nordal. b. Fiðlukonsert i D-
dúr, op. 61 eftir Ludwig van
Beethoven.
21.15 Marzurkar eftir Chopin.
Henryk Sztompka leikur á
pianó.
21.30 (Jtvarpssagan: „Nótt i
Blæng” eftir Jón Dan
22.00 Fréttir.
22.15 Veðurfregnir.
Kvöldsagan: „Gömul saga”
eftir Kristinu Sigfúsdóttur
22.35 Danslögf 300 ár. — annar
þáttur Jón Gröndal kynnir.
23.05 Á tólfta timanum. Létt
lög úr ýmsum áttum.
23.55 Fréttir i stuttu máli.
Dagskrárlok.
Föstudagur9. júní
20.00 Fréttir
20.25 Veöur og auglýsingar.
20.30 Opin bók.Mynd frá Sam-
einuðu þjóðunum, gerð i til-
efni af „Ari bókarinnar
1972”. Rakin er saga bókar-
innar, fjallað um stöðu
hennar i heimi nútimans og
greint frá þróun prentlistar-
innar.
20.50 Mandala Hljómsveitin
Trúbrotflytur frumsamin ljóð
og lög. Einnig ræðir Geir
Vilhjálmsson, sálfræðingur
við þá félaga. Hljómsveitina
skipa Gunnar Jökull Hákon-
arson, Gunnar Þórðarson,
Magnús Kjartansson og
Rúnar Júliusson. Stjórn
upptöku Tage Ammendrup.
21.15 fronside. Skömm er
óhófs ævi. Þýðandi Krist-
mann Eiðsson.
22.05 Erlend málefni Umsjón-
armaður Jón H. Magnússon.