Tíminn - 08.10.1972, Blaðsíða 2

2
TÍMINN
Sunnudagur 8. október 1!)72.
Árelíus
Níelsson:
AAælgi - mælska

n
rr
já#sjónvarp
Verzlunin GELLIR selur v-þýzkar úrvals-
vörur frá ITT SCHAUB-LORENZ.
Kynnist tækniiega fullkominni framleiöslu.
Feröaviötæki, segulbönd, STEREO-hljómtæki
og sjónvörp.
Þaö borgar sig aö kaupa það vandaöa.
Veitum heiöruðum viðskiptavinum okkar
FULLKOMNA
varahluta- og viðgerðaþjónustu.
Verzlunin
Garöarsstræti 11
Sími 20080
Sumir gætu ruglað saman hug-
tökum þessara orða, sem hér eru
að yi'irskrift.
En bak við þau liggja tvær
ólikar aðferðir i meðferð máls,
sem ef til vill mætti skilgreina
eitthvað á þessa leið:
Mælgi er mörg orð um litið efni.
Mælska er fá orð um mikið efni.
Mælgin segir litið i langri ræðu.
Mælskan segir mikiö á fáum
orðum.
Alla leið frá fyrstu öldum krist-
ninnar hefur þótt mikilsvert að
kenna prestum og boðendum
trúaratriða mælskulist. Og
frægustu kirkjufeður, eins og
Jóhannes Chrysostomus og
Aurelius Augustinus þóttu skara
fram úr i þeirri list á sinum tima.
Enda þýðir Chrysostomus gull
munnur og Aurelius hinn gullni og
sýna þessi heiti þeirra, senmlega
af samtið gefin,hversu mikils orð
þeirra voru metin.
En ekki hefur alltaf jafnvel
tekizt. Og ætið hafa verið skiptar
skoðanir. Og Chrysostomus fékk
ákúrur yfirmanna, þegar
klappað var fyrir ræðum hans i
kirkjum og hrifningaröldur fóru
um áheyrendaskarann.
En þvi miður hefur of oft farið
svo, að mælskukennslan þykir
hafa mistekizt. Og fátt er nú talið
eins fráhrindandi i orðflutningi og
einmitt predikanir presta. Er
jafnvel svo komið, sem ætlar að
láta orð sin vekja athygli verður
að gripa til annarra ráða og
annarra leiða en predikunar, til
þess að ná eyrum fólks. Sömu orð
sögð i almennum fyrirlestri eða
jafnvel i dagblaði vekja miklu
meiri hugsun og áhrif, en ef þau
væru sögð i predikun á hinn hátt i
predikunarstóli kirkjunnar.
Þetta er sorgleg saga, sem á
sinar orsakir Og við þeim
orsökum þýðir ekki að þegja.
Predikunaraðferðum og mælsku-
formum verður að breyta sam-
kvæmt bergmáli timanna á
hverri tið.
ffnitmiðaðri orð og styttri
ræður eru kröfur timans nú. Og
svo verða ræður að efni til að
snerta daglegt lif fólksins og
heimssins vandamál, vera og
veita svör við spurningum og
Kvenkjólar
Kvenblussur
Kvenbuxur
Kvenpeysur
Greiðslusloppar
Sokkabuxur
Á
QtjtUckcud
Herrapeysur
Náttföt
Skyrtur
Nærföt — ull
Nærföt — crepe
Sokkar
Vefnaðarvörudeild
Skódeild
Herradeild
KAUPFÉLAG EYFIRÐINGA
AKUREYRI - SÍM 96-21400
hugsunum einstaklings og
heildar. Eitt er vist, önnur mál-
efni, önnur sjónarmið eiga og efla
sina mælskumenn ekki sizt
stjórnmálin. Þar eru vopnin fægð
og efld til hins ýtrasta. Og enn er
þrátt fyrir allt i fullu gildi spekin
forna: ,,Orð eru til alls fyrst.”
Það er þvi algjör nauðsyn, að
prestar reyni af fremsta megni,
að haga þannig orðum sinum, að
eftir þeim sé tekið. Dropinn holar
steininn og eftirtektarverð ræða
getur vegið eitthvað á móti fals-
boðskap falsspámanna i stjórn-
málum og nautnatizku.
Annar hinna miklu kirkjufeðra
og frumherja kirkjunnar sem
fyrr eru nefndir hefur einmitt
skrifað eftirtektarverða og ó-
dauðlega bók i mælskufræði sem
alveg nýlega hefur liklega i fyrsta
sinn verið þýdd á dönsku.
Þar ritar hann upphaf sitt á
þessa leið:
,,Þegar mælskan talar á sann-
færandi hátt máli sannleikans og
blekkinganna, má enginn voga
sér að viðurkenna að sann-
leikurinn og verjendur hans ættu
að standa óvarin gagnvart
blekkingunum. Ætti það ef til vill
að verða svo, að einungis þeir,
sem vilja vinna fólk til fyglis við
blekkingarnar, kunni þessi tök
frá upphafi til að yekja góðvild,
eftirtekt og námfysi áheyrenda,
en málflytjendur sannleikans
viti þess engin tök?
Ættu aðeins hinir fyrrnefndu að
setja fram ósannindi sin i stuttp,
skýru máli og með áheyrilegum
hætti, en flytjendur sannleikans
að tala þannig, að leiðinlegt sé á
að hlýða, erfitt að skilja og óþægi-
legt að tileinka sér?
Ættu flytjendur blekkinganna
að ráðast á sannleikann og verja
lygina með sviksamlegum en
töfrandi rökum, en boðberar
sannleikans hvorki að vera hæfir
til að verja sitt mál né hrekja
blekkingarnar?
Ættu falsspámenn með fersk-
um hætti i afvegaleiðslu sinni að
hræða, hryggja, hvetja, gleðja og
tendra, en verjendur sannleikans
að svæfa og sefja áheyrendur
með áhrifalausum og ástriðu-
lausum málflutningi?
Hver gæti verið nógu heimskur
til slikra hygginda?
Mælskan, vopnið sem notað er
til ills og góðs eftir atvikum er öll-
um tiltækilegt.
Hvi ættu hinir góðu ekki að bera
það og beita þvi svo sem bezt
verður komið? Hinir illu og
óheiðarlegu hafa engan einkarétt
á vopnum mælskunnar á þjónustu
hins illa og til að vinna að sigri
þess.
Sannarlega þurfa hinir góður
að gripa mælskuna i baráttu sinni
fyrir sannleika og réttlæti.
Sannarlega eru þessi orð enn i
tima töluð eins og þegar þau voru
sögð og skrifuð fyrir fimmtán
öldum.

7 1*
V Ls'

•J'r’.
\ rA
y'-X
•• ,
i. "r
Æskulýðsráð Ileykjavikur
Auglýsir eftir
leiðbeinendum
Æskulýðsráð Reykjavikur óskar eftir
sambandi við fólk, sem tekið gæti að sér
leiðsögn og stjórn tómstundaflokka viðs
vegar um borgina. Um er að ræða ýmsa
iðju, svo sem:
Ljósmyndaiðja,
t'ramsögn og leikur,
Leirmotun,
Leðurvinna,
liadióvinna,
Ta uþrykk.
Fjölmörg önnur viðfangsefni er um að ræða.
Frekari upplýsingar eru veittar á skrifstofu Æskulýðs-
ráðs Reykjavikur, simi 15937, kl. 8.20-16.15.
%
■n
1
s
w
&
íVc
T?#
%
&
yu.!
rv <
u
V
kV.
♦>»
M

1
/iii
$Bf.
Tilboð óskast i smiði og uppsetningu inn-
réttinga og hurða fyrir barnadeild nr. 18
við Kópavogshæli.
Verkinu skal vera lokið 15. júlí 1973.
Útboðsgögn verða afhent á skrifstofu vorri, Borgartúni 7,
R., gegn 3.000,00 kr. skilatryggingu.
Tilboð verða opnuð á sama stað þriðjud. 31. okt. 1972, kl.
11:00 f.h.
INNKAUPASTOFNUN RÍKISINS
BORGARTÚNI 7 SÖO 26844