Fréttablaðið - 25.05.2005, Blaðsíða 30

Bandaríski auðkýfingurinn og
sjónvarpsstjarnan Donald Trump
hefur stofnað nýtt fyrirtæki,
Trump-háskólann.
Námskeið skólans saman-
standa af kennslustundum sem
fara fram í gegnum netið, geisla-
diskum með kennsluefni og ráð-
stefnum. Nemendur fá hvorki
einkunn né háskólagráðu að nám-
inu loknu en Trump segir það
ekki skipta nokkru máli: ,,Há-
gæðamenntun er jafnvel mikil-
vægari í dag en áður, en fólk
nennir ekki lengur að sitja tímun-
um saman í kennslustundum eða
sitja sveitt við bóklestur.“
Í skólanum verður boðið upp á
nám í markaðsfræðum, fast-
eignaviðskiptum og frumkvöðla-
fræði og er stendur til að bæta
við námsgreinum í framtíðinni.
Trump segist ekki kalla þá sem
nema við skólann nemendur
heldur viðskiptavini og hann
hefur heldur engar áhyggjur af
því að skólinn standi ekki undir
sér: ,,Ef ég opna munninn mætir
fullt af fólki, ég skil ekki af
hverju eitthvað annað ætti að
gilda um Trump-háskólann“. - jsk
MIÐVIKUDAGUR 25. MAÍ 2005 MARKAÐURINN6
Ú T L Ö N D
Jón Skaftason
skrifar
Útlit er fyrir viðskiptastríð milli
Evrópusambandsins og Banda-
ríkjanna eftir að upp úr sauð
milli tveggja flugvélarisa, hins
bandaríska Boeing og Airbus
sem hefur höfuðstöðvar sínar í
Evrópu.
Airbus hefur sótt um lán hjá
ríkisstjórnum Bretlands og
Frakklands og ætlar að verja
þeim til þróunar á nýjustu far-
þegaþotu fyrirtækisins, A350,
sem ætlað er að keppa við hina
nýju Dreamliner-vél keppinaut-
arins, Boeing.
Þróun vélarinnar er áætluð
kosta um 250 milljarða króna og
er lánunum ætlað að leggja til um
þriðjung þeirrar upphæðar.
Airbus þarf ekki að endur-
greiða lánin reynist þróun vélar-
innar ekki arðsöm. Dick Dalton,
talsmaður Boeing, segir þetta fá-
ránlegt: ,,Við erum algerlega á
móti þessu. Þetta gerir ekkert
annað en að skekkja markaðinn.
Við vonum auðvitað að stjórnvöld
nái samkomulagi, en styðjum
Bandaríkjastjórn heils hugar telji
hún nauðsynlegt að fara í hart.“
Airbus-menn svara þessum
ásökunum fullum hálsi og segja
Bandaríkjamenn ekki síður
styðja við bakið á sínum mönn-
um. Boeing njóti skattaafsláttar
auk þess sem bandaríska ríkið
kaupi af þeim gríðarlegt magn
flugvéla. Eini munurinn sé sá að
Evrópusambandið geri þetta
fyrir opnum tjöldum.
Þetta er ekki í fyrsta skipti
sem fyrirtækjunum tveimur
lendir saman en þau hafa háð
harða baráttu um yfirráð yfir
markaðnum. Boeing-verksmiðj-
urnar nutu lengi vel yfirburða en
Airbus hefur undanfarið sótt á og
telja forsvarsmenn fyrirtækisins
A350-vélina lykilinn að áfram-
haldandi sókn.
Málið kemur upp á versta
tíma fyrir Airbus en hin árlega
flugsýning í París er á næsta
leiti. Flugsýningin er tækifæri
flugvélaframleiðenda til að sýna
afurðir sínar og ekki óalgengt að
milljarðasamningar séu gerðir í
kjölfarið.
Airbus hefur einmitt ekki enn
tryggt sér nægilega margar
pantanir til að tryggja það að
A350 vélin fari í framleiðslu og
því mikilvægara en ella að allt
gangi eins og smurt í París.
Verði fallist á að veita lánin er
líklegt að stjórnvöld í Bandaríkj-
unum stefni Evrópusambandinu
fyrir Alþjóðaviðskiptastofnun-
inni á þeim grundvelli að lánið
veiti Airbus aðgang að fjármagni
á allt öðrum kjörum en tíðkist á
markaðnum.
Upphæðirnar sem um ræðir eru
slíkar að ef upp úr syði yrði það
réttnefnt stærsta viðskiptastríð
sögunnar. Ein Boeing Dreamliner-
vél kostar til að mynda í kringum
7,5 milljarða króna.
Embættismenn Evrópusam-
bandsins segja viðræður standa
yfir við Bandaríkin og að enn
megi koma í veg fyrir viðskipta-
stríð, engum dyrum hafi verið
lokað.
Tap hjá Mitsubishi
Japanska bílafyrirtækið Mitsubishi Motors tapaði á síðasta rekstrarári um
290 milljörðum króna. Þetta er annað árið í röð sem fyrirtækið er
rekið með miklu tapi.
Mitsubishi viðurkenndi fyrir fimm árum að hafa vísvitandi
leynt göllum á bílum sínum til að koma í veg fyrir að
þeir yrðu teknir af markaði.
Síðan hefur hvorki gengið né rekið hjá fyrirtæk-
inu, þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir þess til að bæta
ímynd sína. Mitsubishi hefur meðal annars gert
samninga við DaimlerChrysler, Nissan og Peugeot
um samvinnu við þróun og framleiðslu bifreiða.
Ekkert virðist þó ganga og er fyrirtækinu
spáð áframhaldandi taprekstri. - jsk
Chrysler-byggingin í
New York var opnuð
28. maí árið 1930 og
fagnar því 75 ára af-
mæli sínu um þessar
mundir. Byggingin
var upphaflega reist
fyrir Chrysler-bíla-
fyrirtækið, en er nú í
eigu þýsks fjárfest-
ingarfyrirtækis. Hún
var hönnuð af arki-
tektinum William van
Allen fyrir verktaka
að nafni H. Reynolds,
sem seldi hana eig-
anda Chrysler-fyrir-
tækisins, Walter P.
Chrysler.
Á þessum tíma var
mikið kapphlaup í
New York um það
hverjum tækist að
byggja heimsins
hæsta mannvirki.
Byggingin var reist á
gríðarlegum hraða,
að meðaltali risu fjór-
ar nýjar hæðir á viku,
en engir verkamenn
létust meðan á fram-
kvæmdinni stóð. Það
þóttu tíðindi út af
fyrir sig, en til sam-
anburðar dóu allt að
100 manns þegar
Empire State-bygg-
ingin var reist, þótt
opinber gögn segi þá
aðeins fimm.
Skömmu áður en Chrysler-
byggingin var kláruð var hún
jafnhá skýjaklúfi sem Craig
nokkur Severin hafði látið
byggja og stóð við Wall Street
40. Severin þessi bætti þá
nokkrum metrum við kljúfinn
og lýsti hann heimsins hæsta
mannvirki.
Arkitektinn van Allen hafði
hins vegar tromp á hendi. Hann
hafði nokkru áður fyrirskipað
leynilega að reist skyldi 38
metra súla sem síðan skyldi
bætt ofan á bygginguna. Súla
þessi var búin til innan í sjálfum
turninum og dag einn, í nóvem-
ber 1929, hálfu ári áður en bygg-
ingin var opnuð, reisti hann súl-
una og Chrysler-byggingin tók
við nafnbótinni hæsta mann-
virki heims, 319 metrar að hæð.
Adam var ekki lengi í paradís
því að Empire State-byggingin
var opnuð fjórum mánuðum
seinna, 381 metra há. Gleði van
Allen varð enn skammvinnri,
því að Chrysler gamli kannaðist
ekkert við að hafa ráðið hann til
verksins og harðneitaði að borga
honum svo mikið sem einn eyri.
Heimsins hæsta mannvirki er
í dag Taípei 101-byggingin sem
er í taílensku höfuðborginni
Taípei og telur 508 metra. - jsk
S Ö G U H O R N I Ð
ENSKI BOLTINN
Veitingarhús sem er með góða aðstöðu til að
sýna frá leikjum, 2 barir, 130 sæti, leyfi fyrir 250-
300 manns, í úthverfi.
SÖLUSKRÁ HÚSSINS ER Á VEF WWW.HUSID.IS
Salómon Jónsson • Löggiltur fasteignasali
Ingvaldur Mar Ingvaldsson viðskiptafræðingur
Airbus hefur farið fram á lán frá Bretum og Frökkum. Verði
ósk fyrirtækisins samþykkt er líklegt að Bandaríkjamenn
stefni Evrópusambandinu fyrir Alþjóðaviðskiptastofnuninni.
Verði fallist á að veita lánin er líklegt að stjórnvöld í Bandaríkjunum stefni Evr-
ópusambandinu fyrir Alþjóðaviðskiptastofnuninni á þeim grundvelli að lánið
veiti Airbus aðgang að fjármagni á allt öðrum kjörum en tíðkist á markaðnum.
Í HÁALOFT Óhætt er að segja að samskipti keppinautanna Airbus og Boeing gætu verið betri.
Útlit er fyrir að Bandaríkin og Evrópusambandið mætist fyrir Alþjóðaviðskiptastofnuninni.
Stærsta viðskipta-
stríð sögunnar
Fyrirtæki Land Gengi Gjald- (Gengi Breyting
miðill gjaldmiðils)
BTC Búlgaría 403,25 Lev 41,48 -2,44%
Carnegie Svíþjóð 73 SEK 8,9 -2,72%
deCode Bandaríkin 7,44 USD 65,05 1,95%
EasyJet Bretland 2,48 Pund 119 -2,77%
Finnair Finnland 6,88 EUR 81,67 0,03%
French Connection Bretland 2,65 Pund 119 2,64%
Intrum Justitia Svíþjóð 50,75 SEK 8,9 -4,92%
Low & Bonar Bretland 1,16 Pund 119 -5,17%
NWF Bretland 5,625 Pund 119 -4,37%
Scribona Svíþjóð 13,9 SEK 8,9 -5,10%
Singer & Friedlander Bretland 3,1275 Pund 119 -3,79%
Skandia Svíþjóð 40,1 SEK 8,9 -4,95%
Somerfield Bretland 1,9725 Pund 119 -3,58%
Miðað við gengi bréfa og gjaldmiða 23. maí 2005
Ú T R Á S A R V Í S I T A L A 1 1 0 , 0 3 - 4 , 9 %
MITSUBISHI MOTORS Fyrirtækið hefur verið rekið með gríðar-
legu tapi eftir að upp komst um tilraun til að snuða neytendur.
CHRYSLER-BYGGINGIN Í NEW YORK Um þessar mund-
ir eru 75 ár frá því að hún var opnuð. Byggingin stendur
enn fyrir sínu sem eitt helsta kennileiti borgarinnar.
Chrysler-byggingin
75 ára
Trump stofnar háskóla
Býst við að græða á hugmyndinni.
ALDREI
SKORTUR Á
HUGMYND-
UM Donald
Trump býst við
því að mikill
áhugi verði fyrir
nýja háskólan-
um.