Tíminn - 11.07.1978, Blaðsíða 16

16
Þriðjudagur 11. jiili 1978

ÞAU HRÓPUÐU
.REKUM.REKUM’
Sfðarí blutí greinargerðar verkstjóranna
Guðna Jónssonar og Leifs Eirikssonar
Bæjarstjórn reynir að
leysa deiluna
Nil kom þaö til kasta hinnar ný-
kjörnu bæjarstjórnar Hafnar-
fjaröar aö reyna aö leysa þessa
deilu sem upp var komin 1
B.O.H. þar sem útgeröarráöiö,
sem aö öllum jafnaöi átti aö f jalla
um þetta mál, taldi sig ekki hafa
umboö til þess. Höföu þá ymsir á
oröi viö okkur aö hætt væri aö
bæjarstjörnarfulltrúar mundu
láta pólitisk sjónarmiö ráöa gerö-
um sinum I þessum málum.ekki
sizt þar sem þingkosningar stæöu
fyrir dyrum og fast væri róiö á
kjósendamiöin. En hvaö um þaöj
þá kaus bæjarstjornin 5 manna
nefnd, einn úr hverjum flokki, til
þess aö ráöa fram úr þessari
deilu, þarsem milljónaverömæti
voru i húfiog hver dagur dýrmæt-
ur. Þessi nefnd kallaöi málsaöila
á sinn fund, þar sem þeim gafst
tækifæri til þess aö skýra sjónar-
miösin og svara spurningum sem
fyrir þá voru lagöar. Niöurstaöan
varö sú aö bæjarfulltrúar lögöu
fram eftirfarandi tillögu:
A. Aö haldnir veröi reglulegir
starfsmannafundir einu sinni i
mánuöi þar sem starfsfólk og
yfirmenn skiptist á skoöunum og
skýrt veröi frá þeim málum, sem
eru á döfinni hverju sinni. #
B. Aö trúnaöarmenn verkalýösfé-
laga og starfsfólksins og verk-
stjórar haldi meö sér reglulega
vikulega fundi og séu þar haldnar
fundargeröir um þau atriöi, sem
um er f jallaö og ástæöa þykir til
aö bóka.
C. Sú nefnd bæjarfulltrúa, sem
rætt hefur viö deiluaöila, haldi
áfram störfum fyrst um sinn og
haldifundi meöþeim aöilum, sem
hún hefur þegar rætt viö og gefi
siöan öörum bæjarfulltrúum yfir-
lit um gang þessara mála.
D. Tekinn veröi upp hreyfanleiki
starfsfólks viö eftirlitsstörf I
frystihúsinu.
E. Bæjarfulltrúar eru aö sjálf-
sögöu ávallt reiöubúnir til viö-
ræöna viöstarfsfólk, fulltrúa þess
ogverkalýöshreyfinguna um allt,
sem snertir hag Bæjarútgeröar-
innar og samskipti og upplýs-
ingamiölun milli þessara aöila.
Meö skirskotun til þess, sem aö
framan greinir, fara allir bæjar-
fulltrúar þess eindregiö á leit viö
starfefólk fiskiöjuversins, aö þaö
hefji störf sin aö nýju i trausti
þess, aö framangreindar ráö-
stafanir nái tilætluöum árangri.
Undir þessa sáttatillögu skrif-
uöu allir bæjarfulltrúarnir, 11 aö
tölu, en eins og áöur segir felldi
starfefólkiö tillöguna meö 68 at-
kvæöum gegn 43.
Þessi tillaga ber meö sér aö
ekki hafi þeim Hallgrimi og Guö-
riöi þrátt fyrir öll gifuryröin i
okkar garö, tekist aö sannfæra
bæjarfulltrúana aö nægileg rök
lægju til þessaö visaokkur ádyr.
Ef einhver hæfa hefur veriö i full-
yröingum þeirra, er öruggt aö
bæjarstjórnin heföi strax látiö
okkur fara. En tillaga bæjarfúll-
trúanna kom aldrei til atkvæöa,
heldur var visaö frá. Þau Hall-
grimur og Guöriöur létu ekki nein
málefnalag rök hafa áhrif á brott-
rekstrarkröfu sina heldur ákváöu
aöbeita þvi valdi, sem verkalýös-
félögin réöu yfir. Margt starfsfólk
haföi tal af okkur og taldi alltof
langt gengiö. Þótt samþykkt heföi
veriö I hamsi aö heimta brotú
rekstur okkar þá heföi þeim ekki
til hugar komiö aö þaö ætti eftir
aö draga þennan dilk á eftir sér
og réttast væri aö setja niöur deil-
urnarmeöbróöurlegum hættí. En
Hallgrimur og Guöriöur reyndu
hvaö þau gátu til þess aö þagga
niöur allar slikar raddir og skir-
skotuöu til samstööu og stéttar-
vitundar gegn verkstjóraóþokk-
unum, eininguna mætti ekki
rjúfa i hinni heilögu mannrétt-
indabaráttu, sem Hallgrimur
kallaöi svo snilldarlega. Og þegar
slíkur boöskapur er látinn út
ganga hver vill þá bregöast slnu
stéttarfélagi?
Næst gerist þaö aö meirihluti
bæjarfulltrúa samþykkti enn aö
leggja fram svipaöa tillögu og
áöur en hún var felld, en tveir
bæjarfulltrúaraf 5 vildu aö geng-
iö yröi aö kröfunni um brottrekst-
ur, þar sem þaö væri eina leiöin til
aö leysa deiluna. Guöriöur
Ellasdóttir lét hafa þaö eftir sér,
aö hún skildi ekki þessa þrjózku
bæjarstjórnar (Mbl. 18.6.). Hér
leitar hún á náöir fávizkunnar til
þess aö hunza sannleikann. Hún
gat meö engu móti sagt eins og
var, aö bæjarstjórnin heföi aö at-
huguöu máli ekki taliö fullnægj-
andi rök fram komin til þess aö
reka verkstjórana tvo úr starfi.
Loksins fór svo aö bæjarstjórnin
sá sig til neydda aö fela hinu nýja
útgeröarráöi aö segja okkur upp
störfum. Þess skal getiö aö einn
bæjarfulltrúanna, Markús A.
Einarsson, lék bóka aö ekki heföu
komiöfram neinskýlaus rökfyrir
þvl aö viö heföum gerst brotlegir
gegn verkafólkinu og meöan svo
væri, stæöi hann ekki aö brott-
rekstri okkar. Meö þessari bókun
sýndi Markús A. Einarsson aö
hnn mat þetta mál á hlutlægan og
heiöarlegan hátt I allri þeirri
gerningahriö sem stefnt var aö
okkur, tveim einstaklingum, sem
höföum okkur ekkert til varnar
nema heilbrigöa dómgreind fólks
og réttlætisskyn.
Að búa sér til verkalýðs-
djöfla
Hallgrlms og Guöriöarliöiö
þóttíst þurfa aö réttlæta „mann-
réttindabaráttu” sina i augum al-
mennings og fyrir sjálfu sér, end
a ekki vanþörf á, þar sem þaö
haföimeö aögeröum sinum stööv-
aö alla vinnu viö aöalfyrirtæki
Hafnarfjaröarogstarfsfólkiö stóö
uppi kauplaust 1 allri dýrtiöinni.
Þetta Uö tók sig nú til aö mála
okkur verkstjórana sem hina
verstu verkalýösniöinga og var
öllu tjaldaötil, sem ihugann kom.
Þaö var ekki nógu hollt fyrir
„mannréttindabaráttuna” aö
veraaö kljást viö tvo hversdags-
lega verkstjóra. Þaövaröaö gefa
þeim ýmsa eiginleika úr heimi
þeirra skáldsagna þar sem eru
hvitar hetjur og svartir skúrkar.
Hér kemur örlitiö brot af þessari
viöleitni: „Þaö er liöin sú tlö aö
fólk látí kúga sig” (Þjv. 3.6).
Haft eftír Hallgrimi Péturssyni:
„Framkoma yfirmanna ómann-
úöleg og forkastanleg”. (Dbl.
1.6.) — „Þetta eru menn, sem
hvorki kunna aö umgangast fólk
né hráefni. — Ég átti annars
sjálfur voná því aö fá reisupass-
ann i morgun þvi ég gat ekki m ætt
fyrr en klukkan tiu af persónuleg-
um ástæöum”. (Alþbl. 1.6.).
Þessa klausu ættu lesendur aö
lesa oftar eneinu sinni, þvl aö hún
lýsir geysilega höfundi slnum.
Staöreyndin er, aö enginn þurfti
aö óttast aö missa vinnu slna, ef
hún var stunduö af alúö og reglu-
semi. Hjá B.O.H. „hefur veriö
traökaösvo á réttindum fólksins,
þvl hefur veriö sýnd svo ruddaleg
framkoma aö helst minnir á sög-
ur frá öldinni sem leiö. Þar hafa
tveir verkstjórar vaöiö uppi meö
kapitalisk sjónarmiö ein I huga,
þaö er aö verja hag fyrirtækisins.
Þaö er haft eftir öörum þeirra aö
verkalýöshreyfing ætti ekki aö
veratil.” (Þjv. 24.6.) Já, þetta er
alveg skinandi gott framlag. Hitt
skipti engu máli, þott sannleikur-
inn væri tekinn öflugu kverka-
taki. Hannspillir bara myndinni.
Ekki hiröum viö um aö tlna til
meira af þessari framleiöslu. En
svo geröist þaö, þegar fór aö liöa
á deiluna, aö Hallgrims og Guö-
riöarliöiö var ekki fyllilega ánægt
meödjöflamyndina af okkur. Hún
þóttí vist ekki nógu krassandi og
þá var byrjaö aö mála nýja
verkalýösskratta á vegginn.
„Svona menn viröast vera at-
vinnurekendum þóknanlegir þvi
meiri hluta bæjarstjórnar, út-
geröarráö og forstjóri B.O.H.
hafa slegiö skjaldborg um þessa
mennog reyna hvaö þeir geta til
aö halda þeim frá fyrirtækinu
þvert ofan I vilja starfsfólksins”.
(Þjv. 24.6). Já, auövitaö varö aö
búa tíl nýja stéttaróvini, svo aö
mönnum mætti ljóst vera aö hér
væri á feröinni ekta mannrétt-
indabarátta. Ekki tókst þó aö
færa fýrrgreinda aöila I djöfla-
búninginn, þar sem deilan var þá
áenda. En svo er hugarfar þessa
greinarhöfundar snúiö, aö ekki
gat honum komiö til hugar aö
þessir aöilar heföu metiö þessa
deilu á málefnalegan hátt.
Tvær átakanlegar sögur
og andúðin á þekking-
unni
Þaö var gengiö eftir þeim Hall-
grimi og Guöriöi aö benda á skýr
og áþreifanleg dæmi um ómann-
úölega og óhæfilega framkomu
okkar. Þaö gekk ansi stirt, en tvö
hafa komiö á prenti okkur til
áviröingar og þaö er alltog sumt.
Hér kemur annaö tveggja: ,,Ein
kona sagöi okkur frá þvi er hún
baöum frí til aö vera viö jaröar-
för, en hún hafbi einu sinni áöur
fengiö frl tíl þess. Svar verkstjór-
ans var: Viltu ekki bara vera viö
jaröarfarir” (Þjv. 24.6.) — Sama
saga er f annarri útgáfu svona
meö kristilegu oröbragöi lesenda
sem kallarsigEinar: „Mérfinnst
rétt aö þjóöin fái aö vita þaö, aö
báöir verkstjórarnir sem stjórna
meö f asistiskum aögeröum I Bæj
arútgerð Hafnarfjaröar eru yfir-
lýstir kommúnistar. Þykir okkur
verkafólki skjóta nokkub skökku
viö aö þeir sem berjast fyrir bætt-
um hag verkalýösins skuli sparka
I . afturendann, á fólki og neita
þvlum aöfarai jaröarfarir barna
sinna. Eru þessir menn kannski
búnir aö gleyma þvl aö verkafólk-
iö á sinn rétt aö talað sé um þaö,
þótt þessir menntuöu verkstjórar
geti ekki talaö ööruvisi én meö
skætingiog frekju. ” (Vlsir 12.6.)
— Þessi kona sem hér er átt viö
vann siödegis, er hún hringdi
um 11 leytiötilþessaöláta vita aö
hún þyrfti aö vera viö jaröarför
eftir hádegi, var einungis um þaö
spurt hvort hún heföi ekki getab
komiö þvi viö verklok daginn
áöur, aö láta vita.þvi aö þá heföi
hún kannski getaö komiö þvi vib
aö vinna árdegis. En ekkert vald
höfbum viö til þess aö banna
henni aö vera viö jaröarfarir.
Þetta er nú allt og sumt.
Og svo kemur hin sagan: „Okk-
ur var sagt frá ungri stúlku sem
mættiekkifyrren um hádegi einn
daginn þvi hún hafbi þurft aö
vaka yfir veiku barni slnu alla
nóttina. Annar verkstjóranna tók
á móti henni og, sagöi aö þetta
mætti ekki endurtaka sig. Hún
sagöist þá þurfa aö hætta klukkan
fimm ogsækja meöal fyrir barniö
sitt samkvæmt læknisráöi. Verk-
stjórinn neitaöi henni um þaö.
Stúlkan komst aö þvl aö eitt
apótekiö I bænum væri opiö til kl.
7, svo hún talaði viö verkstjórann
aftur og baö um aö hætta kl. 6.
Þessi stúlka mætti ekki til vinnu
aftur þvi daginn eftír var búiö aö
fjarlægja stimpilkortið hennar”.
(Þjv. 24.6.) — Þetta er átakanleg
saga og sýnir mannúðarleysi
verkstjoranna, ef sönn er. En viö
verkstjórarnir könnumst ekki viö
aö nokkur starfsstúlka hafi hætt
af fyrrgreindum sökum. En hins
vegar er rétt aö ef starfsfólk
mættí ekki til vinnu aö morgni án
þess aö láta okkur vita tókum viö
stimpilkort þess og báöum um
skýringu á fjarvistum þess næst
er þaö mætti til vinnu. Aö þvl
loknu var þvi rétt stimpilkortiö
aftur undantekningalaust. Þetta
voru þær tvær sögur sem grafnar
voru upp eftir vandlega leit, aö
visu var búiö aö teygja dálitiö úr
þeim.en þaö er bara bót. Sllkar
sögur veröa þá áhrifameiri og
lika hentugri til sins brúks. En
þar sem sumir menn ekki velvilj-
aöir halda þvi fram aö viö höfum
notaö stóryröi og skæting viö
starfsfólkiö I B.ú.H. þá er þaö al-
veg tilhæfulaust. Viö notum
hvorki verra né betra oröafar en
gengur og gerist á vinnustööum á
Islandi, en vist er, aö þaö er
langtum skárra en sá munnsöfn-
uður, sem Hallgrlms og Guöriö-
arliöar hafa veriö aö ausa yfir
okkur aö undanförnu. Liklega
veröa verkstjórar, svo aö þeir
hafi allt á hreinu, aö fara aö
temja sér sunnudagaskólaoröa-
far og hafa löggilt vitni aö öllu
sem þeir láta sér um munn fara á
vinnustööum.
1 árásargreinum á okkur veitt-
um viö þvi athygli aö sífellt var
klifaö á þvi og talið okkur til
áfeilis aö viö heföum fengið
menntun okkar I Fiskvinnsluskól-
anum. Þessi ömurlegi söngur ætti
fyrir löngu aö vera horfinn úr
sögunni enda ber hann vitni um
frumstæðan hugsanahátt. Svona
málflutningur hljómar vel hjá
vanþroskuöu fólki, En svo hafa
sumir menn sem vita betur
stundum veriöaö taka undir þetta
I þvi skyni aö koma sér I mjúkinn
hjá þvi. En þroskaöir menn i öll-
um stéttum þjóöfélagsins skilja
vel gildi menntunar og þekking-
ar, enda leitast þeir vib aö styöja
börn sin tíl hvers kyns nám og
mennta. Viö spáum þvl aö sú
stund muni brátt renna upp aö
stofnun og starf Fiskvinnsluskól-
ans veröi talið meö þvi merkasta
sem gert hefur veriö i skólamál-
um hér á landi á slöustu áratug-
um. Þá mun enginn hlusta á forn
eskjurausiö um þann skóla og
nemendur hans.
En HaUgrlmsog Guöriöarliöinu
barst einnig öflugur liösauki þar
sem hún Gróa á Leiti fór á stjá.
Nú dugöi ekki aurkast í blööum
heldur var tekið aö þyrla upp
þessum ókjörum af slúðursögum,
þar sem allt var skælt og
brenglaö, togaö og teygt. Þar
voru settar á flot sögur, sumar
höföu viö ekkert aö styöjast,
abrar höföu kannski einhvern
flugufót. Svo mikið gekk á aö
fjöörin fræga varö ekki ab fimm
hænum heldur heUu hænsnabúi,
en aUar áttu þær þaö sammerkt
aö þær miöuöu aö þvi ab ófrægja
og niöa okkur. Við eigum tals-
veröa syrpu af þessum söguburöi,
en lesendur veröa aö viröa okkur
til vorkunnar, þó aö viö setjum
ekkert af þvi á prent. Þar kemur
tvennt til aö sumt af þessu er slik-
ur óþverri aö hann er ekki birt-
ingarhæfur og I öbru lagi yröi þaö
Hafnfiröingum til ævinlegrar
hneisu, en þaö eiga þeir ekki
skiliö, því aö allur þorri þeirra á
engan hlut aö skitverkinu.
Viö höfum lýst hér lltillega
aöförum þeirra Hallgrimsliöa og
Guöriöar aö okkur, þeim
dáfallegu vopnum sem þaö hefur
beitt.en vopnaburöur þeirra hæf-
ir vel málstaönum. Góöur mál-
staöur mælir hins vegar meö sér
sjálfur.
Vélræn vinnubrögð
Þegar þau Hallgrlmur og
Guöriöur gáfu út striðsyfirlýsing-
una i „mannréttíndabaráttunni”,
Bárust viöbrögö frá öörum
verkalýösfélögum. Þau söfnuöu
inn fé handa þvi fólki sem var I
verkfalli I B.Ú.H. og var ekki
nema stéttarleg og félagsleg
skylda aö hlaupa undir bagga. En
svo voru nokkur hvatningarorö
látin fylgjameö eins og til dæmis
þessi frá fyrrverandi verkfalls-
mönnum i smiöju KA Selfossi til
Hallgrims Péturssonar: „Beröu
verkfallsmönnum I Bæjarútgerö
Hafnarfjaröar kveöju okkar.
Barátta þeirra er barátta fyrir
mannlegri reisn og réttlæti.
Gefist ekki upp, þiö munuö
sigra.” Þeir sem sendu þetta
skeyti mótmæltu á sinum tlma aö
starfemanni væri sagt upp á Sel-
fossi, ennú snúa þeir viö blaöinu
og heimta aö tveim mönnum sé
sagt upp I Hafnarfiröi. Þá geröi
miöstjórn Alþýöusambands
Islands ámóta samþykkt þar sem
enn var notaöur merkimiöinn
hans Hallgrims meö oröinu
mannréttindabarátta. En lhugum
þetta dálltiö nánar. Hvaö hafa
þessir menn fyrir sér, þegar þeir
setja saman þessar ályktanir,
hafa þeir kynnt sér alla mála-
vexti tíl hlitar og tekiö afstööu aö
vel ihuguðu máli. Orugglega ekki.
Þeir hafa stuözt viö almennar
fullyröingar Hallgrims Péturs-
sonar og Guöriöar Ellasdóttur, en
enginn hlutlaus dómstóll mundi
treysta sér til þess aö kveöa upp
dóm á slikum forsendum. Þeir
mundu krefjast sannana, aö öll at
vik yröu skýrt tilgreind og sann-
prófuö. Verkalýössamtökin hafa
eins og allir vita barist fyrir rétt-
indum og bættum kjörum Islensk-
rar alþýöu, en nú er hún búin aö
koma sér upp geysistóru bákni.
Samþykktir eru gerðar um mál
án þess aö menn hafi hugmynd
um málavexti, og þannig er starf-
aöhugsunarlaust og vélrænt. Þaö
er ýtt á einhvern hnapp I kerfinu
og siðan fer allt af staö. 1 þessu
sambandi kemur okkur I hug, ab
einu sinni var kjörorö borgara-
stéttarinnar: Vinnum fööurland-
inu allt og spyrjum einskis. Eng-
inn gagnrýntfi þetta viöhorf eins
hvasst og verkalýðshreyfingin,
þvi aö undir þessu merki var hægt
aö etja mönnum tíl allra verka,
llka óhæfuverka og styrjalda, allt
Iþágu föðurlandsins og undir fall-
egu merkjunum, fööurlandsást,
heiður fööurlandsins og svo
áfram, en nú viröist verkalýðs-
hreyfingin hafa tileinkaö sér
svipaö hátterni. Allir fylgja þeir
hennigagnrýnislaust og ekkert er
hugsað um málsatvik og svo er
klintá allt fallegum nöfnum eins
og mannréttindabarátta o.s.frv.
Þó aö beitt sé hinum skammar-
legustu aðferðum, svlviröingum,
ærumeiöingum og rógi. Nei, hér
er verkalýöshreyfingin sannar-
lega á villigötum. En satt aö
segja viljum viö helst ekki bendla
verkalýtehreyfinguna viö „bar-
áttu þeirra Hallgrims Pét-
urssonar og Guöriöar Elias-
dóttur. Margt eigum við enn
ósagt, en hér verbur látiö staöar
numiö. Mál þetta hefur veriö lær-
dómsrikt þvi þaö hefur gert okkur
kleift aö skyggnast inn I ýmis
fyrirbrigöi samfélagsins, og þaö
veröur aö segjast eins og er aö
þar var margtharla ófagurt. Viö
viljum þakka Guðmundi R.
Ingvasyni forstjóra B.Ú.H. og
Borgþóri Péturssyni framleiöslu-
stjóra þann mikla og drengilega
stuðning sem þeir veittu okkur I
hvívetna, en þeir lágu aldrei á liöi
sinu aö gera á málefnalegan hátt
grein fyrir málavöxtum.
Aö lokum sendum viö starfs-
fólkiB.Ú.H. bestukveöjur og ósk-
um þvl alls velfarnaöar.
Leifur Eiriksson
Guðni Jónsson
Auglýsingadeild Tímans